گروه سیاسی: اقدامات اهانت‌آمیز و تعرض به سفارت و سایر نمایندگی‌های ایران در افغانستان، پای سفیر این کشور در تهران را برای ارائه پاره‌ای توضیحات به وزارت امور خارجه ایران باز کرد.

به گزارش «وطن امروز»، با افزایش تحرکات برخی جریانات سیاسی افغانستانی که سابقه و هویت آشکار آنها در سال‌های اخیر گویای ضدیت با جمهوری اسلامی ایران است، تلاش‌ها برای فتنه‌انگیزی با نیت تخریب روابط دوجانبه تهران- کابل وارد مرحله جدیدی شده است. در همین زمینه پس از تعرض برخی از این گروه‌ها به سفارت و نمایندگی‌های ایران در افغانستان، وزارت امور خارجه روز گذشته خبر از احضار سفیر این کشور داد. اداره کل اطلاع‌رسانی و امور سخنگویی وزارت امور خارجه با انتشار بیانیه‌ای در توضیح علت این احضار نوشت: در پی تحرکات عده‌ای معدود از جریانات خاص سیاسی که دارای سابقه ضدیت با جمهوری اسلامی ایران و حسن همجواری میان 2 کشور ایران و افغانستان هستند و اخیرا به بهانه فوت چند تن از اتباع آن کشور که قصد ورود غیرقانونی به ایران داشتند یا به صورت قاچاقی و غیرقانونی وارد ایران شده بودند، مرتکب برخی اقدامات اهانت‌آمیز و تعرض به سفارت جمهوری اسلامی ایران و سایر نمایندگی‌های کشورمان در افغانستان شده بودند، صبح امروز سفیر افغانستان در تهران برای پاره‌ای توضیحات در وزارت امور خارجه حاضر شد.

 

* معمای هریرود و طمع بازیگران غربی

تلاش‌های هدفمند جریانات غرب‌گرا در میان همسایگان کشورمان مدتی است شکل عمومی‌تری به خود گرفته است. ایران‌هراسی در فضای افکار عمومی کشورهای همجوار ایران مانند عراق و افغانستان که با پوشش هدفمندی از سمت رسانه‌های عربی و غربی نیز همراه است، در ماه‌های اخیر عمده تلاش خود را معطوف به برجسته کردن حوادثی برای تزریق کلیشه‌های ایران‌ستیزانه کرده است. در همین زمینه چند ماه پس از حوادث و اعتراضات خیابانی عراق که برخی جریانات در آن تلاش می‌کردند با پیش کشیدن شعارها و اقدامات ضدایرانی روابط 2 کشور را تخریب کنند، حالا موج تخریبی جریانات غرب‌گرا به همسایه شرقی ایران رسیده است. سیزدهم اردیبهشت‌ماه بود که برخی کانال‌های خبری و اکانت‌های توئیتر، تصاویر و اخباری را مبنی بر شکنجه مهاجران افغانستانی که درصدد ورود به خاک ایران بودند، منتشر کردند و مدعی شدند مرزبان‌های ایرانی آنها را وادار به عبور از رودخانه هریرود کرده‌اند که در جریان این اتفاق تعدادی از آنها غرق شده‌اند. مبنای این خبر اظهارات یکی از شهروندان افغانستانی بود که مدعی شده بود مرزبانان ایرانی آنها را وادار به کار اجباری، شکنجه و لخت کرده‌اند و سرانجام به رودخانه انداخته‌اند. بلافاصله پس از انتشار این خبر سخنگوی وزارت امور خارجه و دیگر ارگان‌های مسؤول، ادعاها مبنی بر بازداشت و شکنجه مهاجران غیرقانونی افغان در مرز ایران و افغانستان از سوی مرزبانان ایرانی را بشدت تکذیب و اعلام کردند: «چنین موضوعی در مرزهای مشترک ایران و افغانستان رخ نداده و صحت ندارد». محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران و محمدحنیف‌اتمر، سرپرست وزارت خارجه افغانستان نیز در همین زمینه خبر از تشکیل یک هیأت مشترک تحقیق دادند.

اما همزمان با تلاش جریانات ضدایرانی افغانستان، مقامات آمریکایی نیز به این امر ورود کردند تا از آب گل‌آلود ماهی خود را بگیرند به گونه‌ای که «آلیس ولز» معاون وزیر خارجه آمریکا در امور آسیای مرکزی و جنوبی با اشاره به حادثه اخیر مرزی و غرق شدن کارگران مهاجر افغان در رودخانه مرزی هریرود در توئیتی نوشت: «رفتار بی‌رحمانه با مهاجران افغانستان و اذیت و آزار آنها که ایران به آن متهم شده، هولناک است». مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا هم مدعی شد: «از دیدن گزارش‌های هفته گذشته درباره آزار، شکنجه و غرق کردن شهروندان افغانستان به وسیله ماموران مرزی ایران شوکه شدم؛ مهاجرانی که برای یافتن غذا و کار از مرز گذشته بودند». نمایندگی اتحادیه اروپایی در افغانستان نیز خواستار تحقیقات همه‌جانبه و شفافیت کامل در این تحقیقات شد.

 

* پاسخ مستند ایران

در نهایت روز 23 اردیبهشت‌ماه سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در گفت‌و‌گوی تفصیلی به ابهامات موجود در این حادثه پاسخ گفت. موسوی با اشاره به تاریخی که در این زمینه مطرح می‌شود، گفت: در آن زمان به دلیل شرایط خاص جوی در منطقه، هیچ‌گونه ورود اتباع افغان به خاک جمهوری اسلامی ایران ثبت نشده است. وی همچنین با اشاره به شیوع بیماری کرونا افزود: با هدف دور نگاه داشتن مرزبانان از خطر ابتلا به ویروس کرونا، مرزبانی هیچ اردوگاهی در مناطق مرزی به صورت دایر ندارد و هرگونه ادعایی از قبیل انتقال اتباع افغان به اردوگاه یا اجبار آنان به کار اجباری و مانند آن از ریشه غلط و دروغ است. سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین از 2 احتمال خبر داد و گفت: این احتمال هست که اتباعی از افغانستان قصد ورود غیرقانونی به خاک ایران را داشته‌اند و برای احتراز از مواجه شدن با پاسگاه‌های ایرانی، تلاش کرده‌اند از بخش‌هایی از رودخانه که نزدیک پاسگاه‌های ما نیست عبور کنند. در این ایام رودخانه هریرود از جریان آب قابل توجهی برخوردار است و احتمال می‌رود این افراد چون به منطقه ناآشنا بوده و از شدت آب و عمق رودخانه بی‌خبر بوده‌اند، وارد رودخانه شده و دچار حادثه شده باشند. احتمال دیگری که مطرح است اینکه این افراد در شاخه‌های فرعی هریرود در داخل خاک افغانستان گرفتار آب شده و در بخش مرزی هریرود از آب گرفته شده باشند. بویژه که هیچ گونه جسدی از اتباع افغان در ساحل ایران مشاهده نشده که با توجه به وضعیت توپوگرافی رودخانه که شیب آن به سمت ایران است، احتمال وقوع رویداد در هریرود را کم می‌کند.

هفته گذشته نیز محسن بهاروند، معاون امور حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی در گفت‌وگویی با ایرنا با بیان اینکه اتفاق رخ داده در هریرود نتیجه ترددهای غیرقانونی در مرزهای مشترک 2 کشور است، گفت: به دلیل مبارزه نیروهای مسلح افغانستان با تروریسم، افغانستان پاسگاه‌های مرزی خود را برچیده و همین مسأله موجب شده کنترلی بر مرزها از سوی افغانستان وجود نداشته باشد. همین امر باعث می‌شود افراد گرفتار قاچاقچیان شوند و مشکلات زیادی ایجاد شود. وی در تشریح وضعیت هریرود خاطرنشان کرد: هریرود در فصل بهار طغیان می‌کند. از سوی دیگر، گروه‌های قاچاقچی بویژه قاچاقچیان انسان فعال هستند و برای انتقال افراد به ایران، آنها را از راه‌های سخت و صعب‌العبور انتقال می‌دهند که بخشی از این راه‌ها، انتقال از هریرود است و ممکن است اتفاقات اینچنینی رخ دهد.

 

* نفرت‌آفرینی هدفمند

تحرکات تند و رادیکالی همانند حمله اخیر برخی جریانات غرب‌گرای نزدیک به اشرف غنی به سفارتخانه کشورمان را که در ادامه سیاست‌های ایران‌ستیزانه آنها در چند ماه اخیر رخ داده است می‌توان در چارچوب سیاست‌های منطقه‌ای آمریکا و برخی دولت‌های منطقه بررسی کرد. پوشش و تکرار حداکثری ادعاهایی از قبیل نقش جمهوری اسلامی ایران در حادثه هریرود در رسانه‌های فارسی‌زبانی همچون بی‌بی‌سی فارسی، ایران اینترنشنال و... در کنار حضور مستقیم برخی چهره‌های غرب‌گرای افغانستان، گویای پیگیری خط هدفمندی با نیت پمپاژ نفرت در فضای عمومی همسایگان ایران است.

حجم سوءاستفاده از اخباری را که در حاشیه حوادثی همچون هریرود یا برخورد با مهاجرانی که قصد ورود غیرقانونی به خاک کشورمان را داشتند شکل گرفت، می‌توان در کنار خط مشابهی که در چند سال اخیر در فضای افکار عمومی عراق و توسط جریانات غرب‌گرا پیگیری شد قرار داد تا متوجه یک سناریو برای تضعیف قدرت و نفوذ معنوی و فرهنگی ایران شویم؛ سناریویی که در آن بخشی از نیروهای سیاسی و رسانه‌ای فعال تلاش خود را معطوف به تبدیل کردن ایران به بخشی از صورت مسأله ذهنی مردم کشورهای همسایه برای انباشت آن با موج نارضایتی‌ها می‌کنند. با این حال باید در انتظار واکنش دستگاه سیاست خارجی و خروج از این انفعال در جریان موج فتنه‌انگیزی‌ها بود.