نوید مؤمن: اظهارات اخیر «آنگلا مرکل»، صدر‌اعظم آلمان درباره پایان یافتن رهبری آمریکا بر جهان، به صورت گسترده‌ای در رسانه‌های غربی بازتاب یافته است. برخی رسانه‌ها و تحلیلگران اروپایی، اظهارات مرکل را جسورانه و حاکی از اراده واقعی اتحادیه اروپایی برای استقلال در نظام بین‌الملل تلقی کرده‌اند. «هایکو ماس»، وزیر خارجه آلمان نیز پس از اظهارات مرکل، تأکید کرد جا‌به‌جایی دولت در آمریکا (پیروزی احتمالی دموکرات‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری ماه نوامبر) نیز تأثیری در اراده برلین و دیگر بازیگران اروپایی، در نفی رهبری واشنگتن در نظام بین‌الملل نخواهد داشت! شاید در نگاه اول، طرفداران تفکیک بازی اروپا از آمریکا، چنین اظهاراتی را شگفت‌آور(!) قلمداد کرده و از آن به‌مثابه شکل‌گیری اراده واقعی اروپا برای گذار از واشنگتن و رهبری آمریکا بر قاره سبز یاد کنند اما مروری دقیق‌تر بر مواضع اخیر مرکل نشان می‌دهد چنین تصوری کاملا اشتباه است: «ما با این طرز تفکر بزرگ شده‌ایم که آمریکا می‌خواهد یک قدرت جهانی باشد اما ممکن است این کشور اکنون تصمیم بگیرد این نقش را کنار بگذارد؛ بنابراین ضروری است اروپا درباره جهان بدون رهبری آمریکا عمیقاً فکر کند».

رمزگشایی از مواضع مرکل چندان دشوار نیست! اگر او از پایان نقش آمریکا سخنی به میان می‌آورد، به معنای اراده اروپا برای دوری از واشنگتن نیست، بلکه چنانکه مرکل تاکید کرده است، این مسأله معلول رویکرد جدید واشنگتن مبنی بر فاصله‌گیری از بازیگران اروپایی است.

اقداماتی مانند اصرار آمریکا بر ناکارآمدی ساختار ناتو، تأکید کاخ سفید بر افزایش هزینه‌های نظامی اعضای پیمان آتلانتیک شمالی و اعمال تعرفه‌های گمرکی بر خودرو، فولاد و آلومینیوم صادراتی اروپا به آمریکا نیز در شکل‌گیری این روند تأثیرگذار بوده است. همان‌گونه که مشخص است، مرکل از یک عزم و اراده واقعی در میان اعضای اتحادیه اروپایی (مخصوصا آلمان و فرانسه) در نفی فرمانبرداری از آمریکا سخن نمی‌گوید! در حقیقت صدراعظم ژرمن‌ها معتقد است در شرایطی که آمریکا قواعد بازی قدرت در 2 سوی آتلانتیک را بر هم زده و قصد ندارد تعهدات قبلی خود در قبال مهره‌های بی‌اراده اروپایی‌اش را اجرایی و عملیاتی کند، اروپا ناچار است به گزینه‌های دیگر فکر کند.