گروه سیاسی: نشست مجازی شورای امنیت سازمان ملل متحد برای رایزنی درباره مسائل مرتبط با ایران شامل برجام، قطعنامه 2231 و تحریم‌های تسلیحاتی عصر دیروز برگزار شد؛ نشستی که به رغم جوسازی ماه‌های اخیر آمریکا فضای شورای امنیت را به سمتی خلاف میل این کشور هدایت کرد. مخالفت تمام‌قد چین و روسیه با مواضع آمریکا از یک سو و موضع‌گیری‌های دوپهلوی کشورهای اروپایی از سوی دیگر باعث شد این نشست ضدایرانی تبدیل به صحنه استیضاح آمریکا شود. 

به گزارش «وطن امروز»، در ابتدای این نشست «رزماری دی‌کارلو» معاون دبیرکل سازمان ملل متحد از خروج آمریکا از برجام- که بیش از ۲ سال از آن می‌گذرد- ابراز تأسف کرد اما در عین حال از ایران نیز خواست به تعهدات هسته‌ای خود ذیل برجام بازگردد. وی سپس به ‌صورت گذرا به بخش‌هایی از گزارش دبیرکل سازمان ملل متحد که در آن ایران به دست داشتن در حملات نیروهای یمنی به تأسیسات نفتی عربستان متهم شده است، اشاره کرد. 

 

* نعل و میخ برجامی ‌اروپا

در ادامه این نشست «ولاف اسکوگ» نماینده اتحادیه اروپایی در سازمان ملل سعی کرد با گرفتن مواضعی دوپهلو ضمن اعلام تاسف از رفتار آمریکا در خروج از برجام، به انتقاد از کشورمان بابت برداشتن گام‌های جدید بپردازد. وی از برجام به عنوان یکی از مؤلفه‌های کلیدی رژیم منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای نام برد و تأکید کرد برجام باعث شده است آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ‌بتواند دسترسی بی‌سابقه‌ای به تأسیسات هسته‌ای ایران داشته باشد. دیپلمات ارشد اروپایی در ادامه از ایران بابت افزایش ذخایر و سطح غنی‌سازی اورانیوم در تأسیسات هسته‌ای خود فراتر از حدود تعیین‌شده در برجام انتقاد کرد و مدعی شد اتحادیه اروپایی از نخستین روز آغاز اجرای برجام به تعهدات خود در قبال ایران عمل کرده است(!)

 

*  مواضع تکراری پمپئو

«مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا با اشاره به موضوع اتمام محدودیت‌های تسلیحاتی علیه ایران در اکتبر سال جاری گفت: ایران [در صورت اتمام محدودیت‌های تسلیحاتی] قادر به خرید و فروش سلاح خواهد بود. پمپئو در ادامه اظهاراتش به تکرار موضع چندی پیش خود در زمینه دسترسی ایران به آسمان اروپا از طریق جنگنده‌هایش پرداخت و گفت: اگر شما اقدام نکنید، ایران قادر به خرید جنگنده خواهد بود و این، کشورهای اروپایی را در تیررس ایران قرار خواهد داد. رفع محدودیت‌های تسلیحاتی علیه ایران به این کشور اجازه دسترسی به هواپیما و زیردریایی را خواهد داد و ایران با آنها آزادی تردد دریایی در آبراه‌های منطقه را تهدید خواهد کرد. پمپئو در پایان با اشاره به اینکه تمدید تحریم‌های تسلیحاتی می‌تواند فشارها بر ایران را افزایش دهد، گفت: ترجیح واشنگتن همکاری با این شورا برای تمدید این محدودیت‌ها جهت محافظت از زندگی بشر و امنیت ملی‌‌مان است!

 

*  چین: آمریکا حق استفاده از مکانیسم ماشه را ندارد

پس از اظهارات پمپئو «ژانگ جون» نماینده جمهوری خلق چین، برجام را یک توافق مهم و چندجانبه خواند که قطعنامه 2231 را نیز در کنار خود دارد. وی در ادامه گفت: حفظ برجام برای تداوم چندجانبه‌گرایی در فعالیت‌های پادمانی، نظم بین‌المللی، امنیت بین‌المللی، رژیم منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای و صلح و ثبات در خاورمیانه امری ضروری است. ژانگ در ادامه با انتقاد از خروج آمریکا از برجام و تحریم‌های یکجانبه این کشور علیه ایران، ریشه اصلی بحران‌ها را اقدامات آمریکا خواند و گفت: ما از آمریکا می‌خواهیم به تحریم‌های یکجانبه خود علیه ایران پایان دهد و به مسیر درست اجرای برجام و قطعنامه 2231 بازگردد. وی تلاش آمریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی را گام دیگری در راستای تضعیف برجام خواند و گفت: قطعنامه 2231 شورای امنیت، از جمله بندهای مربوط به برداشته شدن تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران باید به طور کامل اجرا شود. نماینده چین در سازمان ملل همچنین تأکید کرد: آمریکا از برجام خارج شده و دیگر نمی‌تواند به عنوان عضوی از برجام اقدام به فعال‌سازی مکانیسم «اسنپ‌بک» (بازگشت خودکار تحریم‌ها) علیه ایران کند. وی درباره جوسازی‌های برخی کشورها علیه برنامه موشکی و فضایی ایران نیز گفت: ما شنیده‌ایم برخی کشورها درباره پرتاب موشک و ماهواره توسط ایران ابراز نگرانی می‌کنند. ایران در موقعیت‌های مختلف بر دفاعی بودن برنامه موشکی و فضایی‌ خود تأکید کرده است. 

در ادامه سخنان نماینده چین، نماینده آلمان مخالفت کشورش را با استفاده آمریکا از ساز‌و‌کار حل‌وفصل اختلافات در برجام برای بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران اعلام کرد و گفت: من با سخنان نماینده چین درباره مکانیسم بازگشت خودکار تحریم‌ها هم‌نظرم. نماینده انگلیس هم خاطرنشان کرد از نظر این کشور هم بازگشت خودکار تحریم‌ها علیه ایران با برجام «سازگار نیست». با این حال این دو نماینده در اظهارات خود از برنامه موشکی و فضایی ایران ابراز نگرانی کردند. نماینده فرانسه در شورای امنیت نیز با طرح برخی اتهامات علیه ایران گفت: کشورش به همراه آلمان و انگلیس به برجام پای بند هستند و کارآیی برجام بستگی به عملکرد ایران و همه طرف‌ها دارد. 

 

*  روسیه: هدف آمریکا تغییر نظام ایران است

«واسیلی نبنزیا» نماینده روسیه در سازمان ملل متحد در آغاز سخنرانی خود از اینکه مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا این نشست مجازی را ترک کرده انتقاد کرد. نبنزیا گفت: می‌خواستم از مشارکت وزیر خارجه آمریکا هم تشکر کنم ولی وی در جمع ما نیست. می‌دانم که برنامه شلوغی دارد ولی نخواست به حرف‌های شورا گوش بدهد، البته بیشتر از آن، از این بابت متأسفم که در اظهارات ایشان- حداقل من- یک کلمه از همکاری و گفت‌وگو نشنیدم. نبنزیا در ادامه گفت: آمریکا در اعمال تحریم‌های یکجانبه به نظر سایر کشورها بی‌‌اعتنایی می‌کند. ما با نگرانی تحولات مربوط به سیاست فشار حداکثری علیه ایران را که عبارت بهتر برای آن «سیاست خفگی» حداکثری است، دنبال می‌کنیم. وی در ادامه با اشاره به اینکه ایران از همه جهات تحت فشار قرار گرفته است، ادامه داد: هدف این فشارها تغییر نظام این کشور یا ایجاد وضعیتی است که ایران به معنای واقعی کلمه قادر به نفس کشیدن نباشد. این مثل گذاشتن زانو روی گردن کسی است. این بحران را ایالات متحده ایجاد کرده است. نماینده روسیه با بیان اینکه قطعنامه‌های شورای امنیت بخشی از قوانین بین‌المللی است و باید توسط تمام ‌اعضا اجرا شود، ادامه داد: ایالات متحده رسما اجرای تعهداتش در قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام را متوقف کرد، در را پشت سرش بست و به اجرای سیاست فشار حداکثری علیه ایران رو آورد. وی گفت: چنین اقداماتی هر گونه انگیزه برای تهران جهت اجرای مفاد این توافق هسته‌ای را از بین می‌برد. به رغم این، ایران به اجرای تعهداتش ادامه داد. نماینده روسیه همچنین گفت: ایالات متحده آمریکا کشورهای دیگری را که قطعنامه ۲۲۳۱ را اجرا می‌کنند، تهدید می‌کند. نبنزیا در بخش دیگری از سخنانش مخالفت روسیه را با تلاش آمریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران اعلام کرد. نماینده روسیه همچنین گزارش نهم دبیرکل سازمان ملل درباره اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ را مورد انتقاد قرار داد و گفت: مراتب ناامیدی عمیق خودمان را از نهمین گزارش دبیرکل درباره اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ ابراز می‌کنیم. این گزارش، آشکارا استانداردهای بی‌طرفی را رعایت نکرده است. 

 

* ظریف: حتی یک جلسه برای نکوهش دولت آمریکا تشکیل نشده است

وزیر امور خارجه کشورمان دیگر سخنران این نشست آنلاین بود. ظریف در آغاز سخنان خود با بیان اینکه چنانچه بار دیگر شورا تعلل ورزد، به منزله یک نسل عقب‌گرد در چندجانبه‌گرایی و حاکمیت قانون خواهد بود، گفت: حتی یک جلسه شورا برای نکوهش دولت آمریکا یا حداقل برای بررسی نقض‌های مکرر آن تشکیل نشده است، در عوض برخی اعضای اروپایی شورا در فکر تخریب بیشتر قطعنامه و شورا هستند، در حالی که نسبت به تعهدات خود درباره برجام پایبند نیستند. وی با اشاره به اینکه ایالات متحده با برخی اعمال خود به دبیرخانه فشار آورد تا خوانش گمراه‌کننده از قطعنامه ۲۲۳۱ را اتخاذ کند، گفت: آمریکا دبیرخانه را وادار به ارتکاب ادعای خودساخته و اسناد جعلی برای تهیه گزارش کاملا غیرحرفه‌ای کرده است. وزیر امور خارجه کشورمان ادامه داد:  ایران با عملکرد مبتنی بر حسن‌نیت از اعمال این اقدام جبرانی خودداری کرده تا طرف‌های باقیمانده برجام قادر باشند به وعده‌های خود عمل کنند. به مدت یک سال تمام اجرای کامل برجام را ادامه دادیم. وی یادآور شد: اقدامات جبرانی ما تا امروز هیچ تاثیری در نظارت و راستی‌آزمایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ‌درباره برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای‌مان نداشته است و قطعا برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران تحت سختگیرانه‌ترین نظام بازرسی‌ها قرار داشته است. 

ظریف در ادامه تصریح کرد: چارچوب زمانی رفع محدودیت‌های تسلیحاتی که در قطعنامه ۲۲۳۱ پیش‌بینی شده بخش لاینفک تفاهم سخت به دست آمده است که طرف‌های برجام را قادر کرد در نهایت درباره بسته کلی برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ توافق کنند. وزیر امور خارجه کشورمان یادآور شد: هرگونه محدودیت جدید توسط شورای امنیت بر خلاف تعهدات اساسی‌ای است که به ملت ایران داده شده است، در چنین سناریویی گزینه‌های ایران همان‌طور که قبلا به بقیه طرف‌های برجام اطلاع داده شده است قاطع خواهد بود و ایالات متحده و هر موجودیتی که ممکن است به آن کمک کند یا به رفتار غیرقانونی آمریکا تن دهد، مسؤولیت کامل را برعهده خواهد داشت. 

ظریف تاکید کرد: خروج غیرقانونی و یکجانبه ایالات متحده از برجام و اعمال مجدد تحریم‌ها مسؤولیت آن دولت را ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت ملل متحد، منشور ملل متحد و حقوق بین‌الملل دربردارد. ایالات متحده همچنین تصمیم دیوان بین‌المللی دادگستری را نادیده گرفته است. 

وی توضیح داد: جامعه بین‌المللی بویژه این شورا باید مدت‌ها پیش دولت آمریکا را در قبال عواقب اقدامات نادرست از جمله تلاش‌های بدخواهانه‌اش برای به راه انداختن تروریسم اقتصادی علیه کل ملت ایران، محروم کردن عامدانه آنها از غذا و دارو و وارد آوردن آسیب جبران‌ناپذیر به اقتصاد و استانداردهای زندگی آنها پاسخگو می‌کرد. وزیر امور خارجه کشورمان گفت: ایالات متحده باید تمام ‌خسارات وارده بر مردم ایران را که هیچ دلیلی جز برآورده کردن وعده‌های انتخاباتی داخلی نداشته است، به طور کامل جبران کند. 

وی در عین حال تاکید کرد: جمهوری اسلامی ‌ایران با کلام و کردار، تمایل و ترجیح خود به تعامل سازنده با جهان را نشان داده است ولی برای تامین امنیت، ثبات یا سعادت خود به دیگران وابسته نیست. ما آموخته‌ایم فقط به خود اتکا داشته باشیم، به همین دلیل است که با وجود بیش از ۴۰ سال فشارهای آمریکا از طریق طرح اتهام‌ها یا جنگ و تحریم یا ترور از جمله ترور بزدلانه قهرمان ضدتروریسم منطقه ما، سردار شهید قاسم سلیمانی، ایالات متحده نتوانسته است ایرانیان را به زانو درآورده یا بر دستگاه محاسباتی ملت ما تاثیر بگذارد. وزیر امور خارجه کشورمان در پایان یادآور شد: بگذارید دوباره از سخنان نخست‌وزیر مصدق در شورای امنیت در سال ۱۹۵۱ استفاده کنم که گفت این شورا نخواهد توانست در توجه به استدلال‌های مستحکم ما به قانون قصور ورزد. با این حال این شورا نهاد حقوقی نیست، بلکه در درجه اول یک نهاد سیاسی است که بالاترین مسؤولیت‌های سیاسی را بر عهده دارد، بنابراین بی‌تردید درک خواهد کرد ما به فشار چه از جانب دولت‌های خارجی و چه از جانب نهادهای بین‌المللی تن در نمی‌دهیم.