گزارشگر ویژه سازمان ملل از نقش ویژه ولیعهد عربستان در قتل فجیع روزنامهنگار منتقد سعودی خبر داد
گروه بینالملل: شاهزاده سعودی فکرش را نمیکرد قتل یک روزنامهنگار منتقد که خیلیها در دنیا حتی نامش را نشنیده بودند، اینگونه دامنش را بگیرد. جمال خاشقجی به تنهایی همه تلاشهای محمد بنسلمان برای سفیدسازی چهره سیاه عربستان در حوزههای مختلف را بر باد داد. 2 دادگاه یکی در ترکیه و دیگری در عربستان برای محاکمه قاتلان خاشقجی تشکیل شده اما سازمان ملل به صراحت دادگاه سعودی را فرمایشی و برای فریب افکار عمومی میخواند و در دادگاه ترکیه هم دلارهای سعودی به کمک بنسلمان آمده و لااقل تا امروز نام وی به عنوان متهم اول این دادگاه مطرح نشده است.
با وجود پولپاشیهای بنسلمان، حالا «اگنس کالامارد» گزارشگر ویژه سازمان ملل در حوزه ترورهای غیرقانونی و خودسرانه در دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل میگوید محمد بنسلمان، ولیعهد سعودی مظنون اصلی پرونده قتل جمال خاشقجی، روزنامهنگار منتقد آلسعود است که سال ۲۰۱۸ در کنسولگری ریاض در استانبول به قتل رسید.
کالامارد در مصاحبهای با خبرگزاری آناتولی ترکیه گفت اگر چه مدرکی علیه بنسلمان ندارد اما در ارتباط با دستور و تحریک به انجام این قتل، ولیعهد سعودی مظنون اصلی محسوب میشود.
وی گفت: ببینید! فکر میکنم در ارتباط با اینکه چه کسی دستور این قتل را صادر و انگیزه آن را ایجاد کرده، او مظنون اصلی است. نام وی مطرح است اما شخصا مدرکی برای اینکه بگویم او دستور این جنایت را داده، ندارم. این مقام سازمان ملل که وکیل شناختهشدهای در زمینه حقوق بشر هم هست، در ادامه تاکید کرد جرمی با این مشخصات نمیتوانست بدون مشارکت ولیعهد سعودی واقع شود. وی گفت: به این مسأله طبق اطلاعاتی که بیش از یک سال قبل ارائه شد، اعتقاد دارم که سیا احتمالا این اطلاعات را در اختیار دارد.
او همچنین یادآور شد دادگاه این پرونده در ترکیه به صورت غیابی برگزار میشود، زیرا همه میدانند عربستان سعودی اجازه نخواهد داد متهمان در ترکیه محاکمه شوند. وی گفت: با این حال فکر میکنم این محاکمه مهم است. میخواهم یادآور شوم متهمان نماینده دارند و به آنها وکیل اختصاص داده شده است. کالامارد محاکمه در ترکیه را از دادگاهی که در عربستان برگزار شد، عادلانهتر توصیف کرد.
گفتنی است دادگاهی در ترکیه سوم جولای محاکمه متهمان این قتل را که ۲۰ تبعه سعودی هستند آغاز کرد. این افراد متهمند بعد از کشتن خاشقجی بدن او را تکهتکه کردهاند.
در ابتدا «خدیجه چنگیز» نامزد نویسنده مقتول عربستانی در مقابل دادگاه حاضر شد و گفت «سعود القحطانی» مشاور سابق دیوان پادشاهی سعودی و از نزدیکترین افراد به محمد بنسلمان و متهم ردیف اول این ترور فجیع، بارها فرزند جمال خاشقجی را به اخراج از کار تهدید کرده بود تا شاید خاشقجی را برای توقف انتشار مقالههای ضددولتی تحت فشار بگذارد.
«یاسین اکتای» مشاور اردوغان و دوست نزدیک جمال خاشقجی نیز به عنوان شاهد دیگر گفت خاشقجی به او گفته بود برای اینکه نوشتههایش را متوقف کند، یکی از فرزندانش تهدید و از کار اخراج شده بود.
او افزود: خاشقجی به من گفته بود حوادث یمن و اتفاقاتی که در این کشور میافتد، او را مجبور به نوشتن مقالات انتقادآمیز از حکومت سعودی کرده بود. از نظر او حکومت سعودی مردم عربستان را مجبور کرده بود در ماجرای یمن صرفا دنبالهرو حکومت باشند.
نگهبان کنسولگری عربستان در استانبول نیز به قاضی گفت در روز قتل، کنسول سعودی از او خواسته بود مرخصی بگیرد و به خانه برود. لازم به ذکر است جسد این روزنامهنگار مخالف سعودی همچنان ناپیداست.
* روایت سال قبل گزارشگر سازمان ملل
با آنکه گزارشگر سازمان ملل دیروز اعلام کرد شخصا مستندی برای محکوم کردن بنسلمان ندارد اما وی 29 خرداد سال گذشته در گزارشی که در همین ارتباط منتشر کرد، از نقش بنسلمان در این پرونده سخن گفته بود. اگنس کالامارد سال گذشته صراحتا اعلام کرد مدارک معتبری از دست داشتن مقامات عالیرتبه سعودی از جمله محمد بنسلمان، ولیعهد این کشور در تحقیقات حول قتل خاشقجی به دست آمده است. وی همان روز از دبیرکل سازمان ملل خواست دستور آغاز تحقیقات بینالمللی از محمد بنسلمان و نقش او در قتل خاشقجی را صادر کند و همچنین خواستار آغاز تحقیقات گسترده توسط «اداره تحقیقات فدرال» (FBI) آمریکا شد. گزارشگر ویژه سازمان ملل همچنین گفت رژیم سعودی به دلیل سوءاستفاده از امتیازات دیپلماتیک کنسولگری خود در استانبول، باید از دولت ترکیه عذرخواهی کند. این گزارش ۱۰۰ صفحهای که به صورت کامل شرح ماوقع کنسولگری سعودی در استانبول را ارائه میکند، با استفاده از شنود فایل صوتی مکالمات داخل کنسولگری سعودی در استانبول حین قتل خاشقجی، آخرین لحظه این جنایت را بازسازی کرده و آورده: مقامات سعودی آن زمان به او گفتند «میخواهیم تو را دستگیر کنیم». کالامارد توضیح میدهد: ارزیابی فایلهای صوتی به دست آمده توسط افسران اطلاعاتی ترکیه و دیگر کشورها نشان میدهد احتمالا ابتدا به آقای خاشقجی آرامبخش تزریق شده و سپس او را با کیسه پلاستیکی خفه کردهاند. یافتههای اصلی گزارش به شرح زیر است: 1- مدارک معتبر از مسؤولیت فردی مقامات عالیرتبه سعودی شامل ولیعهد وجود دارد که نیازمند تحقیقات بیشتر است. 2- تحقیقات عربستان سعودی با حسننیت انجام نشده و میتواند شامل ممانعت از اجرای عدالت نیز باشد.
* افشاگریهای آمریکاییها
19 بهمن 1397 روزنامه نیویورکتایمز جزئیاتی از قتل خاشقجی منتشر کرد که تا آن روز در اختیار رسانهها نبود. در آن روز چند منبع اطلاعاتی در گفتوگو با نیویورکتایمز گفتند: محمد بنسلمان، ولیعهد سعودی در یک گفتوگوی تلفنی که سال ۲۰۱۷ انجام شده، گفته است اگر جمال خاشقجی به کشور بازنگردد و به انتقادش از حکومت سعودی پایان ندهد، با یک گلوله او را به قتل خواهد رساند.
این گفتوگو که سرویسهای اطلاعاتی آمریکا آن را شنود کردهاند، دقیقترین شاهدی است که نشان میدهد محمد بنسلمان مدتها پیش از کشته شدن جمال خاشقجی داخل کنسولگری سعودی در استانبول به دنبال ترور او بوده است. ولیعهد سعودی در مکالمه ضبطشده مذکور میگوید اگر نتوان با تطمیع خاشقجی او را به عربستان بازگرداند، باید به زور متوسل شد و اگر هیچکدام از این روشها مؤثر نبود، خودش با گلوله سراغ خاشقجی خواهد رفت. روزنامه واشنگتنپست گزارش داده سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) هم به این جمعبندی رسیده که او دستور ترور روزنامهنگار منتقد را صادر کرده است.
***
[خاشقجی که بود؟]
جمال خاشقجی از منتقدان برجسته دولت سعودی اکتبر ۲۰۱۸ در کنسولگری ریاض در استانبول به شکلی وحشیانه به قتل رسید. مقامات سعودی همواره مدعیاند این جنایت، عملیاتی خودسرانه بوده و دستور آن از طرف ریاض صادر نشده بود اما در سطح بینالمللی این مسأله مورد تردید است و چندین آژانس اطلاعاتی و سازمان ملل روایت دولت آلسعود درباره نحوه وقوع این جنایت را زیر سوال بردهاند. وی ستوننویس روزنامه آمریکایی واشنگتن پست و در سالهای پایانی عمرش ساکن آمریکا بود. بعد از آنکه روایتهای زیادی درباره ناپدید شدن او مطرح شد، مقامات ریاض سرانجام اذعان کردند وی توسط تیمی که قصد بازگرداندنش به عربستان را داشت، به قتل رسیده است. دسامبر سال ۲۰۱۹، 5 فرد ناشناس به دلیل نقش داشتن در قتل این روزنامهنگار در دادگاهی در ریاض به اعدام محکوم شدند. گزارشگر ویژه سازمان ملل در آن زمان هم محاکمه نمایشی سعودی را متناقض با عدالت خواند و خواستار تحقیقات مستقل درباره قتل خاشقجی شد.
***
[نقش ترامپ در پرونده خاشقجی چیست؟]
ترامپ در پرونده قتل خاشقجی همان کاری را برای بنسلمان انجام داد که بوش و اوباما در پرونده 11 سپتامبر برای حکومت عربستان انجام داده بودند. در میان دولتمردان آمریکایی کمتر کسی در این باره که 11 سپتامبر با هماهنگی و چراغ سبز مسؤولان سعودی از جمله رایزن فرهنگی وقت سفارت عربستان در واشنگتن طراحی شد، تردید دارد. دلارهای سعودی اما مهمترین حامی آلسعود در این جنایات بشری بودهاند. صدها میلیارد پول عربستان در بانکهای آمریکایی و باجهای کلان شاهان عربستان به روسای جمهوری آمریکا در طول تاریخ مهمترین دلیل تداوم این روند بوده است. در پرونده خاشقجی هم اگر وی ستوننویس روزنامه مشهور آمریکایی نبود، شاید قتل وی مثل همه جنایات دیگر سعودیها بدون هر هزینهای تمام میشد.