گروه فرهنگ و هنر: تقارن سال آخر فعالیت دولت تدبیر با شیوع بیماری کرونا در کشور، شرایطی را به وجود آورده که تصور عمومی نسبت به فعالیت‌های دولت در این سال، مبتنی بر انجام حداقلی امور از سوی دولت باشد اما روز گذشته حسین انتظامی با برگزاری جلسه‌ای مشترک با دبیران جشنواره‌های سینمایی کشور نشان داد فعلا عزم وزارت ارشاد برای برگزاری جشنواره حتی به شکل مجازی هم که شده، جزم است. البته در همین مسیر هم اما و اگرهای متعددی وجود دارد که مرتبط با شیوه برگزاری جشنواره‌های فیلم در سال جاری متناسب با ظرفیت‌های هر کدام از این جشنواره‌هاست.

 

* بررسی شرایط برگزاری آنلاین جشنواره‌های سینمایی

روز گذشته در جلسه هماهنگی جشنواره‌های سازمان سینمایی که با حضور حسین انتظامی، رئیس سازمان سینمایی برگزار شد، رائد فریدزاده، دبیر شورای بین‌الملل سازمان سینمایی و معاون بین‌الملل بنیاد سینمایی فارابی، گزارشی از تجربه بازار مجازی کن و حضور ایران در این جشنواره ارائه کرد. در ادامه جلسه که ابراهیم داروغه‌زاده دبیر جشنواره ملی فجر، محمدمهدی عسگرپور دبیر جشنواره جهانی فیلم فجر، علیرضا تابش دبیر جشنواره فیلم کودکان و نوجوانان، محمد حمیدی‌مقدم دبیر جشنواره «سینما حقیقت» و سید‌صادق موسوی دبیر جشنواره فیلم کوتاه تهران حضور داشتند، با توجه به کرونا و ضرورت اتخاذ سیاست‌ها و روش‌های اقتضایی، مقرر شد هر یک از دبیران در شورای سیاست‌گذاری خود، جنبه و میزان برگزاری آنلاین را بررسی کنند. همچنین گزارشی از نرم‌افزار جشنواره جهانی ارائه و مقرر شد همه جشنواره‌ها از یک پلتفرم مشترک که قابلیت شخصی‌سازی داشته باشد استفاده کنند.

 

* وقتی همه راه‌ها به یک مقصد ختم می‌شود!

اما گزاره برگزاری آنلاین جشنواره‌های فیلم در شرایطی مطرح شده که به جز جشنواره جهانی فیلم فجر که برگزاری آن در سال جاری به شکل کامل منتفی شده و با اعلام سازمان سینمایی دوره بعدی آن سال 1400 برگزار می‌شود، سایر جشنواره‌های سینمایی پیش رو بویژه جشنواره‌های اصلی همچون فجر ملی، فیلم کوتاه تهران، سینماحقیقت و جشنواره کودک، همه در شرایطی قرار دارند که هنوز دستورالعمل خاصی برای برگزاری یا به طور کلی عدم برگزاری‌شان در سال جاری ابلاغ نشده است.

نکته اینجاست که با توجه به برگزاری اغلب جشنواره‌های فیلم در ایران در نیمه دوم سال و همچنین پیش‌بینی وزارت بهداشت در زمینه اوج‌گیری شیوع کرونا در فصل پاییز و زمستان و سخت‌تر شدن شرایط، بعید به نظر می‌رسد راهی جز برگزاری آنلاین پیش ‌روی جشنواره‌های فیلم در سال جاری قرار داشته باشد. در این شرایط حتی گزینه‌هایی همچون برگزاری محدود هم قابلیت اجرایی شدن ندارد.

 

* برگزاری مجازی یا محدود؛ مسأله این است!

البته واقعیت این است که نه فقط برگزاری جشنواره‌های فیلم، بلکه برگزاری سایر رویدادهای هنری نیز همه تحت تأثیر کرونا قرار گرفتند اما این فقط مشکل سینمای ایران و جشنواره‌های آن نیست، چرا که سایر رویدادهای سینمایی جهان نیز با همین مشکل روبه‌رو هستند. برای نمونه جشنواره فیلم کن به عنوان معتبرترین جشنواره فیلم در جهان از آن دسته رویدادهایی بود که برگزاری آن چند بار به تعویق افتاد و در نهایت نیز شیوه‌ای خاص برای خود اتخاذ کرد. این جشنواره هر چند به صورت فیزیکی برگزار نمی‌شود اما فیلم‌های انتخاب‌شده این فرصت را می‌یابند که در زمان اکران جهانی خود با برچسب فیلم کن به نمایش درآیند. برای نمونه جشنواره‌ «سن سباستین» با استقبال از این طرح، فهرست آثار بخش مسابقه‌اش را در شرایطی اعلام کرد که فیلم‌های منتخب جشنواره برگزار نشده کن در این فهرست، جایگاه قابل توجهی را به خود اختصاص داده‌اند. حتی بخش بازار جشنواره فیلم کن نیز امسال به شکل مجازی برگزار شد.

اما جشنواره فیلم ونیز ۲۰۲۰ به عنوان قدیمی‌ترین جشنواره سینمایی جهان در ماه سپتامبر طبق برنامه‌ریزی برگزار خواهد شد تا نخستین جشنواره مهم سینمایی باشد که اخیرا به دلیل شیوع ویروس کرونا، لغو نشده یا به تعویق نیفتاده است. پیش از این فرماندار ونیز که یکی از اعضای هیأت‌مدیره برگزاری بینال ونیز است، در گفت‌وگو با یکی از رسانه‌های محلی ایتالیا  اعلام کرده بود جشنواره ونیز امسال احتمالا به دلیل توقف ساخت پروژه‌های سینمایی در سراسر جهان، با تعداد کمتری از آثار برگزار خواهد شد و این یعنی جشنواره ونیز محدودتر برگزار می‌شود؛ استراتژی‌ای که برای برگزاری جشنواره‌های داخلی ما نیز پیشنهاد شده بود و شاید اگر وضعیت کرونا بهبود یابد، شماری از جشنواره‌های سینمایی ایرانی نیز به همین شکل برگزار شوند، هر چند پیش‌بینی در ارتباط با روند شیوع کرونا درصد عملیاتی شدن این پیش‌بینی را بشدت کاهش داده است بویژه آنکه با توجه به اتفاقات اخیر در ارتباط با انصراف برخی آثار سینمایی از اکران در سینماها، احتمال می‌رود حتی برگزاری محدود جشنواره‌ها نیز نتواند به‌درستی خلأ برگزاری جشنواره را پر کند و شاید برگزاری آنلاین حداقل از این نظر باعث توجه بیشتر رسانه‌ها و مخاطبان به این رویدادها شود و خطرات احتمالی برگزاری محدود را هم نداشته باشد.

***