یک روزنامه هندی نوشت: 4 سال پس از اینکه هند و ایران توافقی برای احداث خط آهن بندر چابهار تا زاهدان همراستا با مرز افغانستان امضا کردند، دولت ایران به علت تاخیر طرف هندی در تامین بودجه و آغاز پروژه، تصمیم گرفته است احداث این خط آهن را خودش انجام دهد. این روزنامه علت تعلل هند در اجرای تعهدات خود در این پروژه را «ترس مقامات هندی از تحریمهای آمریکا» عنوان کرد.
روزنامه هندی «د هیندو» روز گذشته در گزارشی مدعی شد ایران، هند را از پروژه توسعه بندر چابهار کنار گذاشته است. این روزنامه اعلام کرد پس از 4 سال که هند و ایران توافقی برای احداث خط آهن از بندر چابهار تا زاهدان همراستا با مرز افغانستان امضا کردند، دولت ایران به علت تاخیر طرف هندی در تامین بودجه و آغاز پروژه، تصمیم گرفته است احداث این خط آهن را خودش انجام دهد.
این روزنامه همچنین نوشت: محمد اسلامی، وزیر راهوشهرسازی ایران هفته گذشته، ریلگذاری 628 کیلومتری خط آهن چابهار- زاهدان را افتتاح کرد که قرار است با عبور از مرز افغانستان به زرنجان متصل شود. به گفته مقامات ایران، کل پروژه تا مارس 2022 تکمیل خواهد شد و خط آهن ایران بدون کمک هند و با برداشت 400 میلیون دلار از صندوق توسعه ملی ایران ساخته خواهد شد.
این روزنامه هندی مدعی است این تحولات به دنبال نهایی شدن سند برنامه 25ساله جامع همکاریهایایران و چین به ارزش 400 میلیارد دلار صورت گرفته است.
این روزنامه همچنین اعلام کرد: پروژه خط آهن که میان شرکت راهآهن ایران و شرکت دولتی ساخت راهآهن هند مورد گفتوگو قرار گرفته بود، بخشی از تعهد هند به توافق سهجانبه میان هند، ایران و افغانستان برای احداث یک مسیر جایگزین به افغانستان و آسیای میانه بود.
در این گزارش آمده است: در جریان سفر نارندرا مودی، نخستوزیر هند به تهران برای امضای توافق چابهار با حسن روحانی، رئیسجمهور ایران و رئیسجمهور افغانستان، ۲ شرکت یادداشت تفاهمی با یکدیگر امضا کردند.
طبق اعلام این روزنامه، یادداشت تفاهم احداث خط آهن چابهار- زاهدان بخشی از «کریدور ترانزیتی در توافق سهجانبه میان هند، ایران و افغانستان» بود. شرکت دولتی ساخت راهآهن هند (IRCON) متعهد شده بود تمام خدمات از ساخت روبنا تا تامین مالی برای پروژه (حدود 6/1 میلیارد دلار) را فراهم کند. در این گزارش، ترس مقامات هندی از تحریمهای آمریکا به عنوان دلیل تعلل طرف هندی در اجرای تعهدات خود عنوان شده و آمده است: به رغم بارها بازدید مهندسان هندی و آمادهسازی توسط شرکت راهآهن ایران، هند ظاهرا به علت نگرانی از تحریمهای آمریکا، هرگز کار را شروع نکرد.
به نوشته این روزنامه، یک مقام هندی مدعی است آمریکا معافیت تحریمی برای بندر چابهار و این خط آهن تا زاهدان فراهم کرد اما یافتن تامینکننده تجهیزات و شرکا به علت نگرانی درباره تحریمها دشوار بود. هند اکنون واردات نفت از ایران را به صفر رسانده است.
این مقام هندی در پاسخ به این پرسش که آیا یادداشت تفاهم با شرکت دولتی ساخت راهآهن هند لغو شده و اکنون پروژه بدون این شرکت در حال اجراست، گفت: هند هنوز میتواند در زمان دیگری به آن بپیوندد.
به نوشته این روزنامه، آنچه موضوع را پیچیده میکند این است که ایران و چین در حال نهایی کردن همکاری راهبردی 25 ساله هستند که شامل مشارکت چین در احداث یک پالایشگاه نفت در منطقه آزاد چابهار و احتمالا نقش بیشتر این کشور در این بندر خواهد بود.
در این گزارش آمده است: مقامات ایران گزارشی مبنی بر اینکه بندر چابهار- جایی که هند در آن حضور دارد- به چینیها اجاره داده خواهد شد را رد میکنند. با این حال، ایران سال گذشته یک همکاری میان بندر گوادر که چین در آن فعال است با بندر چابهار مطرح و همچنین منافعی در بندر جاسک در 350 کیلومتری بندر چابهار و در منطقه آزاد چابهار پیشنهاد کرده است.
این روزنامه همچنین نوشت: سفیر پیشین هند در ایران گفت: «هر کدام از این احتمالات که به روابط راهبردی ایران - هند و استفاده از بندر چابهار تجاوز کند، باید به دقت از سوی دهلینو رصد شود». وی هشدار داد: «جاسک در غرب چابهار و در نزدیکی تنگه هرمز است، بنابراین چین کنترل خود را در امتداد سواحل پاکستان و ایران گسترش میدهد».