عباس اسماعیلگل: اگر تا سال گذشته اسمی از برنامههای اقتصادی صداوسیما به میان میآمد، اغلب مخاطبان به طور ناخودآگاه اسم برنامه «پایش» را به زبان میآوردند اما طی یک سال اخیر با پخش برنامه استعدادیابی «میدون» از شبکه سه سیما معادلات ذهنی بسیاری در این باره بر هم خورد. ناگفته نماند برنامههایی شبیه «پایش» به لحاظ ساختاری به هیچ عنوان با «میدون» قابل مقایسه نیستند. برنامه پایش به لحاظ ساختار مطالبهگرانه خود درباره مشکلات اقتصادی، طی چند سال اخیر به یکی از پرسروصداترین برنامههای ترکیبی تلویزیون تبدیل شده است و از حق نگذریم تاکنون در راستای اهداف از پیش تعیین شده خود هم بسیار موفق عمل کرده است اما مسابقه استعدادیابی «میدون» که فصل نخست آن چندی پیش به پایان رسید و این روزها خود را برای آغاز فصل دوم آماده میکند، بیشتر از آنکه رویکرد مطالبهگرانه داشته باشد، رویکردی آموزشی با هدف حمایت و تقویت کسبوکارهای کوچک و بزرگ را دنبال میکند، به همین خاطر اغراق نیست اگر بگوییم برنامه «میدون» به لحاظ محتوایی و ساختاری مسیر جدیدی را در میان برنامههای ترکیبی صداوسیما در پیش گرفته است. زمانی که قسمتهای ابتدایی برنامه «میدون» روی آنتن رفت کمتر کسی تصور میکرد این برنامه با توجه به ساختار و محتوای اقتصادیاش به چنان موفقیتی دست یابد که به زعم بسیاری از کارشناسان به نخستین برنامه موفق رسانه ملی در زمینه آموزشی و سرگرمی بدل شود، بهتازگی هم در آخرین نظرسنجیهای صداوسیما با رسیدن به مخاطب 20 درصدی به پرمخاطبترین برنامه اقتصادی رسانه ملی بدل شده است. اما فصل دوم برنامه «میدون» که قرار است پنجشنبه و جمعه این هفته روی آنتن شبکه سه سیما برود، یک رقابت تلویزیونی استعدادیابی شغلی محسوب میشود که با هدف مشاوره و حمایت از کسبوکارهای برتر نوپا، طراحی شده و همچون فصل نخست ۵ داور متخصص و فعال در حوزه کسبوکار نوین، عملکرد اولیه استعدادهای کسبوکار را ارزیابی میکنند ولی رای و تصمیم نهایی با مخاطبان خواهد بود. فصل نخست برنامه میدون، علاوه بر معرفی و حمایت از بسیاری از کسبوکارهای مختلف، اتفاقهای بزرگی را در خارج از استودیوی برنامه «میدون» رقم زده است که از مهمترینهای آن میتوان به برپایی نخستین رویداد کارآفرینی مسابقه میدون که با حضور شرکتکنندگان، داوران، سرمایهگذاران و مسؤولان عالیرتبه اقتصادی و سیاسی کشور در مجتمع فرهنگی ۱۳ آبان برگزار شد، اشاره کرد. در ادامه این گزارش گفتوگوی کوتاهی با محمدحسین هاشمیگلپایگانی، تهیهکننده مسابقه «میدون» و علیرضا یونچی، یکی از داوران برنامه در حاشیه ضبط فصل دوم آن داشتهایم.
* سفر به 100 نقطه محروم با «میدون ایران»
هاشمیگلپایگانی درباره تغییراتی که برنامه «میدون» در فصل جدید با آن مواجه شده است، گفت: مهمترین تغییر و تحول برنامه مربوط به داوران مسابقه است به طوری که از 5 داور فصل نخست تنها خانم مینا مهرنوش و آقای علیرضا یونچی در فصل دوم هم حضور دارند و برای ایجاد تنوع در فصل جدید در خدمت 3 داور جدید خواهیم بود. وی ادامه داد: البته در فرم برنامه، نحوه تصویربرداری و تدوین آیتمها با تغییرات اساسی مواجه خواهیم بود که امیدوارم همه این تغییرات در نگاه مخاطبان اتفاقات زیبایی را رقم بزند. این تهیهکننده خاطرنشان کرد: یکی از آیتمهای جدیدی که در فصل دوم برنامه پخش خواهد شد، آیتم «میدون ایران» نام دارد؛ همکارانم در این آیتم به 100 نقطه محروم کشور سفر خواهند کرد و کسبوکارهای کوچک و محلی را با کمک و همراهی مردم همان مناطق راهاندازی و حمایت میکنند. این آیتم با توجه به آنکه مخاطبان را به فضای خارج از استودیو میکشاند، مسلما به جذابیتهای برنامه اضافه خواهد کرد. وی در پایان درباره شرایط کار در اوج دوران کرونا گفت: هماکنون مشغول ضبط قسمتهای ابتدایی فصل دوم برنامه هستیم. برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا از حضور تماشاگران که همان هیأتمنصفه محسوب میشدند، معذوریم که امیدوارم با بهبود شرایط شاهد حضور دوباره تماشاگران در برنامه باشیم.
* ساده مثل مردم
علیرضا یونچی، داور برنامه «میدون» و فعال حوزه اقتصاد و کارآفرین خوشنام که با توجه به گفتار و منش خاص خود به محبوبیت بالایی نزد مخاطبان دست پیدا کرده است، درباره تأثیرات فصل نخست «میدون» در حوزه کسبوکارها گفت: از زمان پخش برنامه که با بسیاری از مردم کوچه و بازار معاشرت داشتهام، مردم از اتفاقهایی که برای کسب و کارها در برنامه میافتاد ابراز رضایت میکردند، از سوی دیگر بسیاری از مردم از بنده و سایر داوران مشاورههای شغلی مختلفی را در حین معاشرتهای روزمره طلب میکنند که این مسأله نشاندهنده آن است که «میدون» به مذاق خیلیها خوش آمده و همچنین مردم در حوزه اقتصاد به دنبال یک دوست مطمئن برای دریافت مشاوره میگردند که این برنامه تا حدود زیادی توانسته این خلأ را پر کند. وی در ادامه درباره چینش داوران گفت: در فصل اول، داوران «میدون» همگی از یک ویژگی مشترک بهره میبردند و آن اجرای ساده و خودمانی داوران بود به طوری که همه داوران همان شخصیتی را در «میدون» به نمایش میگذاشتند که در کسبوکارهای خودشان با همکاران و مشتریان برخورد میکردند. یونچی در پایان درباره شرایط سخت کسبوکارها در دوران کرونا گفت: به نظرم هیچ سختی خاصی وجود ندارد بلکه شرایط تغییر کرده است که باید به آن عادت کنیم و نهتنها کسبوکارهای اساسی را تعطیل نکنیم بلکه با رعایت کامل موازین بهداشتی، با امید و انگیزه بالا به راهمان ادامه دهیم.
***
تبلیغ تولید سخت است
نشان دادن بعضی چیزها مثل «تولید»، «کارآفرینی» و... روی آنتن کار راحتی نیست. یعنی وقتی در جلسات افرادی دور هم مینشینند تا درباره فعالیت رسانهای پیرامون این جور چیزها حرف بزنند، شاید در گام اول خیال کنند ماجرا آنقدرها هم پیچیده نیست؛ دوربین را میبریم در کارخانه و از خط تولید، فیلم میگیریم و میفرستیم روی آنتن. یا یک کارآفرین پیدا میکنیم و با او یک گفتوگوی «بدون تعارف» شکل میدهیم و آن را از تلویزیون پخش میکنیم. اینها البته کارهای بدی نیست اما حداقلیترین مواجهه با مسائل بنیادینی مانند تولید است. شما یک دایره دور کلمه تولید بکشید و سعی کنید یک نظام معنایی با این واژه بسازید. آن وقت میبینید تقریبا در اقتصاد و حتی فرهنگ، چیزی نیست که به تولید ربط نداشته باشد. تولید مبنای هر تحرک اقتصادی و فرهنگی است. تولید دست سیاست را برای عمل مناسبتر باز میگذارد. تولید به دیپلمات اجازه میدهد با دست پر به مذاکره برود و تولید است که قواعد اجتماعی را سامان میدهد. نسبت کارگروه و کارفرما، فروشنده و خریدار و... با تولید متوازن میشود. «تولید» برای یک نظم سیاسی- اقتصادی سالم، یک پدیده «لازم» است و بهتر بگوییم واجب؛ واجب فراموششدهای که حالا چند سال است رهبر انقلاب با تأکید بر آن، تلاش میکنند توجه مسؤولان مختلف را نسبت به این امر واجب جلب کنند. امسال را هم با همین منطق سال «جهش تولید» نامگذاری کردند. حالا برگردیم به موضوع فعالیت رسانهای درباره تولید و کارآفرینی- که 2 حلقه اصلی و ابتدایی زنجیره اقتصادی هستند- که گفتیم کار راحتی نیست ولی عوامل و سازندگان «میدون» این کار سخت را انتخاب کردهاند تا در این مسیر کاری بکنند. در فصل اول با اتکا به چهرههای اقتصادی و آشنا با فضای تولید، مسابقه جذابی را رقم زدند تا از فضای سرگرمی که در نتیجه این مسابقه ایجاد میشود نیز برای انتقال بهتر مفاهیم تولیدی و اقتصادی بهره ببرند. این برنامه در رده برنامههای تخصصی تلقی میشود اما با رویکرد سرگرمکنندهای که سازندگان برنامه از آن استفاده کردند، توانست توجه مخاطبان را به خود جلب کند. در کنار این مسأله، «میدون» یک استفاده درست از امکان تبلیغ در فضای تلویزیون بود. در شرایطی که ظرفیتهای بازرگانی معمولا برای کالاهایی استفاده میشود که ویژه چند دهک بالای اقتصادی هستند و مشتریانش وضعیت اقتصادی مناسبی دارند، رویکرد عمومی این برنامه توجه و تبلیغ تولیداتی بود که حجم قابل توجهی از مردم میتوانستند از آن بهره ببرند. به اینها حتما میشود تأثیر انگیزشی را که برنامه بر شرکتکنندگان و فعالان این حوزه گذاشته است نیز اضافه کرد.