«وطن امروز» گزارش میدهد در سال هفتم ریاست جمهوری روحانی نرخ هر دلار آمریکا به ۲۵ هزار تومان رسید؛ یعنی ۷ برابر نرخ دلار سال ۹۲!
یک روز مانده به پایان مهلت صادرکنندگان برای بازگرداندن ارز دلار در بالاترین سطح قیمتی خود قرار گرفت
گروه اقتصادی: یک روز مانده به پایان مهلت تعیینشده بانک مرکزی برای بازگرداندن ارز صادرکنندگان، نرخ هر دلار آمریکا در محدوده 25 هزار تومان قرار گرفت. ذخایر دلاری بانک مرکزی که پیش از این برای اهداف سیاسی حسن روحانی خرج شد حالا دیگر وجود ندارد تا در تنگنای ارزی فعلی کشور، کمکحال مردم ایران باشد. بیاعتنایی دولت به گسترش روابط تجاری غیرنفتی بویژه با همسایگان برای افزایش سطح درآمدهای ارزی از دیگر غفلتهای موثر دولت روحانی در تقویت منابع ارزی است. حالا دیگر تهدید صادرکنندگان به بازگرداندن ارز هم جوابگوی التهاب رخ داده در بازار ارز نیست.
7 سال پس از وعده معروف حسن روحانی برای احیای ارزش پول ملی، قیمت هر دلار آمریکا در روزهای گذشته از مرز تاریخی 25 هزار تومان فراتر رفت و به 7 برابر نرخ روزهای آغاز به کار دولت حسن روحانی رسید. صعود بیوقفه نرخ دلار در حالی است که فردا آخرین مهلت تعیینشده از سوی بانک مرکزی برای صادرکنندگان جهت بازگرداندن ارز حاصل از صادرات است. بانک مرکزی اعلام کرده است صادرکنندگان در مجموع 27 میلیارد دلار ارز حاصل از صادرات را به کشور بازنگرداندهاند اما اتاق بازرگانی ایران این رقم را 7/8 میلیارد دلار اعلام کرده است و در این میان بانک مرکزی با اصرار بر مواضع خود، صادرکنندگان را تهدید به اقدام قضایی کرده است. دولت البته علاوه بر تهدید قضایی صادرکنندگان، اقدامات دیگری از قبیل ابطال کارت بازرگانی، لغو معافیتهای مالیاتی، عدم صدور یا تمدید ثبت سفارش، عدم اعطای تسهیلات و ضمانتنامههای ارزی و ریالی، اعمال محدودیت در صدور بارنامههای داخلی و خارجی، عدم صدور هرگونه مجوزهای واردات و صادرات، تولیدی و صنفی و عدم استرداد حقوق و عوارض گمرکی و... را برای تنبیه صادرکنندگانی که ارز را بازنگردانند، در نظر گرفته است.
بانک مرکزی البته چند روش را برای بازگرداندن ارز معرفی کرده است. طبق اعلام بانک مرکزی صادرکنندگان میتوانند ارز صادراتی سال 98 خود را به روشهایی همچون بازگشت به صورت اسکناس و به میزان حداکثر 20 درصد، ارائه ارز به سامانه نیما به میزان 60 درصد و نیز به کارگیری روش ارز حاصل از صادرات برای واردات خود یا شخص دیگری به میزان حداکثر 20 درصد، به کشور بازگردانند.
آثار تصمیم روحانی برای چوب حراج زدن به ذخایر دلاری بانک مرکزی و اتخاذ تصمیمهایی همچون دلار 4200 تومانی با هدف سرکوب نرخ ارز و کسب اعتبار سیاسی و انتخاباتی، حالا در حال رخ نمایاندن است. غفلت 7 ساله دولت در استفاده از ظرفیت کشورهای همسایه برای توسعه تجارت غیرنفتی و تقویت درآمدهای ارزی هم عامل دیگر روزگار فعلی بازار ارز است. برنامههای اخیر دولت برای افزایش هر چه بیشتر منابع ارزی و کاهش تقاضای ارز در مجموع به اندازه نیمی از ذخایر بر باد رفته بانک مرکزی برای پایین نگه داشتن مصنوعی نرخ ارز هم نمیشود. در همین راستا تقلای دولت و بانک مرکزی برای احیای منابع بر باد رفته ارزی همچنان ادامه دارد. بازگرداندن پول فروش نفت از کرهجنوبی، یکی از همین اقدامات است.
* کره پولمان را ندهد، از مراجع بینالمللی پیگیری میکنیم
سخنگوی وزارت امور خارجه از اخطار به کرهجنوبی درباره پولهای بلوکه ایران خبر داد. سیدعباس موسوی به تشریح وضعیت داراییهای ایران در کرهجنوبی پرداخت و گفت: در صورت عدم نتیجهگیری از فعالیتهای دیپلماسی و تداوم حمایت (کرهجنوبی) از یاغیگریهای آمریکا، ضمن احضار سفیر کرهجنوبی، مطالبات قانونی ایران را از طریق مراجع بینالمللی پیگیری خواهیم کرد. سخنگوی وزارت امور خارجه به موضعگیری دولت درباره اقدام اخیر کرهجنوبی و مسدود کردن داراییهای ایران در این کشور اشاره کرد و گفت: آنچه برای جمهوری اسلامی ایران مهم است، آزادسازی داراییهای ملت ایران در کرهجنوبی است که به واسطه فروش نفت حاصل شده است و مقامات کرهجنوبی باید هر چه سریعتر نسبت به آزادسازی داراییهای ملت ایران اقدام کنند. موسوی با اشاره به اقدامات وزارت امور خارجه درباره داراییهای بلوکه شده ایران در کرهجنوبی گفت: مقامات ۲ کشور از سفرا و وزرا گرفته تا رؤسای بانکهای مرکزی، همه مقامات درگیر این موضوع هستند و اخیرا هم رئیسجمهور دستور صریح دادند برای اعاده پولهای ایران از کرهجنوبی، راههای قانونی و حقوقی دولت به کار گرفته شود تا با رایزنیهای انجامشده، نتایج لازم حاصل شود.
* سیاست بانک مرکزی به ضد خود تبدیل شد!
عضو هیأترئیسه مشترک بازرگانی ایران و عراق درباره علت افزایش قیمت ارز در روزهای اخیر میگوید: آنچه سبب شده است قیمت دلار این روزها بیمحابا افزایش یابد، نه عدم بازگشت ارز صادراتی، بلکه ورود صادرکنندگان به بازار و خرید ارز برای تسویه پیمانهای ارزی صادراتی است و به نظر میرسد تا هفتم مرداد که موعد تسویه پیمانهاست، این وضعیت ادامه داشته باشد. حمید حسینی افزود: صادرکنندگان برای تسویه پیمان ارزی این اقدام را انجام میدهند و باید گفت اجرای این مصوبه یعنی الزام به بازگرداندن ارزهای صادراتی خود فشاری را متوجه بازار ارز کرده است که نمیتوان آن را نادیده گرفت. حسینی تاکید کرد: بالاخره در تسویه ارزهای صادراتی مشکلاتی وجود دارد؛ سادهترین راه را برخی صادرکنندگان که میانشان هم صادرکنندگان حرفهای وجود دارد و هم غیرحرفهای در این دیدند که ارز بخرند و بگویند ارزهایشان را آوردهاند، چون ۲۰ درصد از ارز صادراتی را میتوانند به صورت اسکناس تحویل بدهند.
حسینی افزایش سرمایهگذاری مردم در بازار ارز را نیز تایید کرد و گفت: افزایش خرید ارز توسط مردم عادی و صادرکنندگان ۲ دلیل مهم فشار بر بازار ارز است. البته وی دلایلی چهارگانه را عامل ایجاد وضعیت کنونی میداند و به این سوال که قیمتها تا کجا افزایش مییابد، پاسخی صریح نمیدهد.
حسینی در بخش دیگری از این گفتوگو دلیل سوم فشار را کسانی میداند که چمدان سفری بیبازگشت را بستهاند. وی گفت: سیاستگذاران باید موج جدید مهاجرت را مدنظر قرار بدهند، با شدت هر چه بیشتر این روزها شاهدیم بسیاری از مردم در حال مهاجرت هستند و دوست نزدیک من که در این حوزه فعالیت دارد میگوید به طرز غریبی مراجعات برای مهاجرت افزایش یافته و مردم حاضرند هزینههای گزافی را برای رفتن بپردازند. حسینی افزود: این موج جدید از ورزشکار و دانشجو و سلبریتی و هنرمند و استاد دانشگاه تا کارمند و بازنشسته و مردم عادی را در برمیگیرد و باید بررسی کرد چرا مردم درصدند از ایران بروند. مهاجرت این افراد فشار زیادی را متوجه اقتصاد میکند، چرا که این افراد داراییشان را تبدیل به ارز میکنند تا بتوانند با خود ببرند.
عضو هیأترئیسه مشترک بازرگانی ایران و عراق تاکید کرد: این موج عجیب درست وقتی کرونا سفرها را لغو کرده عجیب است. تعداد کسانی که در حال آمادهسازی برای مهاجرت هستند بشدت افزایش یافته است. با یک آمارگیری ساده میتوان دریافت شرایط در این حوزه بشدت عجیب و تمایل برای خروج از ایران بالاست.
از نظر این فعال اقتصادی آخرین و چهارمین دلیل رشد قیمتها در بازار ارز به افزایش حجم قاچاق درست در ۱۰ روز اخیر بازمیگردد، چرا که مرزهای امارات باز شده و لنجها برای وارد کردن کالاهای قاچاق به حرکت درآمدهاند. حسینی گفت: طبیعی است قاچاق، ارز میخواهد و همین تقاضای غیرمعمول در کنار ۳ عامل پیش گفته، سبب شده است بازار ارز با وضعیتی غیرقابل پیشبینی روبهرو شود.
***
بانک مرکزی بازار ارز را رها کرده است
صعود بیوقفه نرخ ارز مسأله رها کردن این بازار توسط بانک مرکزی را تقویت کرده است. کارشناس اقتصاد در تشریح علل افزایش قیمت ارز در روزهای اخیر گفت: بانک مرکزی نرخ ارز را رها کرده و با افزایش قیمت ارز طبیعی است بقیه بازارها نیز متاثر شوند و قیمتها در سایر بازارها مانند مسکن افزایش یابد.
آلبرت بغزیان با طرح این سوال که چرا بانک مرکزی اجازه داد قیمت دلار از 12 هزار تومان به 25 هزار تومان افزایش یابد، بیان داشت: واقعا چه اتفاقی افتاده که قیمت ارز در حال افزایش است؟ تحریمها سنگینتر شده یا ارز منتقل نشده است؟ بانک مرکزی قیمت ارز را در تابلوی صرافی افزایش میدهد و طبیعی است که با افزایش قیمت ارز در تابلوی صرافی بانک مرکزی، در بازار آزاد هم قیمت ارز افزایش یابد، وقتی رئیس بانک مرکزی حریف بازار نیست، بهتر است کنار برود.
وی با بیان اینکه تحریم به قوت خود باقی است، گفت: بنابراین بانک مرکزی باید در این شرایط سیاستهای درستی اتخاذ کند. سال گذشته قیمت هر دلار 11 هزار تومان بود، تحریم هم بود، برخی صادرکنندگان هم ارز خود را به چرخه اقتصادی بازنگردانده بودند، به عبارتی شرایط همین وضعیت کنونی بود، لذا باید پرسید چه دلیلی دارد که بدون تغییر شرایط، قیمت ارز از 11 هزار تومان سال گذشته به 25 هزار تومان افزایش یافته است؟ وی در پاسخ به این سوال که آیا نظر برخی کارشناسان که معتقدند دولت نرخ ارز را افزایش میدهد تا از سود حاصل از آن بدهیهای خود را پرداخت کند درست است؟ گفت: اگر دولت بخواهد بدهی خود را با افزایش قیمت ارز تسویه کند، دوباره بدهی بر بدهی افزوده میشود، زیرا با افزایش نرخ ارز تورم نیز افزایش مییابد، آنگاه باید رضایت مردم جلب شود، بنابراین باید ۲ نرخ برای ارز تعریف و حمایتهای از مردم را بیشتر کرد که همه اینها هزینهبر است. بغزیان اظهار داشت: بنابراین بعید میدانم دولت با وجود این همه کارشناس اقتصادی برای پرداخت بدهی کار موقتی انجام دهد و به عنوان مثال ارز را گران کند که کسری بودجه را برطرف کند یا برای رفع کسری بودجه سهام عرضه کند. وی بیان داشت: این اقدامات کسری بودجه ایجاد میکند و دوباره باید کسری بودجه را جبران کند. وی با بیان اینکه بانک مرکزی دائما اعلام میکند خبر خوش دارد، گفت: بیان این مطلب باعث میشود قیمت ارز افزایش یابد.