این روزها ایرانی‌ها در جدالی سخت و نفسگیر با کرونا به سر می‌برند و هر روز خبرهای تلخی از تعداد جان‌باختگان، رسانه‌ای می‌شود. مردم نیز خود به یکدیگر  هشدار می‌دهند مراقب باشیم و مراعات کنیم و ماسک بزنیم. اما همچنان که وزیر بهداشت در گلایه‌هایی مبسوط گفت «در دوگانه معیشت و سلامت، وزیر بهداشت که باید به سلامت می‌پرداخت، باید به معیشت بیش از سلامت می‌پرداخت و باید به همکارانش می‌گفت پروتکل بنویسید تا چگونه مشاغل را بازگشایی کنیم، به جای آنکه بایستیم تا آنها را ببندیم. فکر نمی‌کردم قرار است این دوگانه تا این حد جدی شود که سلامت مردم به خطر بیفتد»، حتی وزیر هم فکر نمی‌کرد دولت روحانی تا این حد قدرت اداره بازار را نداشته باشد و در همین شرایط سخت و زمانی که حاضر به تعطیلی اقتصاد هم نشده است و بازگشایی‌ها رخ داده، قیمت دلار تا حدی بالا رود که یکی از مهم‌ترین مشکلات مبارزه با کرونا، تهیه و تولید ابزار و لوازم مبارزه باشد. 

 

* با دلار 25هزار تومانی، ماسک 1300 تومانی محال است!

کاهش ابتلای کرونا در اردیبهشت ماه نتیجه محدودیت‌های فروردین بود، محدودیت‌هایی که از اواخر اردیبهشت کاهش یافت و پس از آنکه کرونا دوباره با شیب تند رو به افزایش گذاشت، تاکید‌ها بر فاصله‌گذاری اجتماعی و استفاده از ماسک نیز افزایش یافت. دولت قیمت مصوب ماسک استاندارد را 1300 تومان بیان کرده بود اما آیا با 1300 تومان می‌شد ماسک استاندارد سه لایه تولید کرد؟ آیا جایی ماسک 1300 تومانی یافت می‌شود؟ این البته در شرایطی بود که قیمت دلار با قدرت در حال افزایش بود و دولت روحانی مانند شهروندان تنها در حال تماشای شرایط بود. کافی است کمی عقب‌تر برویم، تقریبا ۲ ماه پیش بود که موضوع عرضه ماسک در ایستگاه‌های مترو مطرح شد. در آن بازه سیاست اعلامی دولت بر فروش ماسک 830 تومانی بود اما در مترو ماسک‌ها به قیمت ۲ هزار تومان عرضه می‌شد. 

افزایش قیمت دلار اما در یک ماه اخیر حتی تولید ماسک را هم با مشکل مواجه کرده است. تولیدکنندگان باید پارچه و مواد اولیه تولید ماسک را با قیمت بالا از بازار تهیه کنند و اگر قرار باشد ماسک را براساس استانداردهای موجود تهیه کنند نمی‌توانند با نرخ‌های اعلامی دولت که حالا 1300 تومان بیان شده به بازار عرضه کنند. در حقیقت حالا عدم کنترل بازار و افزایش قیمت دلار فقط بر بخش‌های اصلی اقتصاد اثر نگذاشته بلکه بر روند مبارزه با کرونا نیز تأثیر مستقیم داشته است. تولیدکننده‌ای در گفت‌وگو با «وطن امروز» می‌گوید: «وقتی من ماده اولیه را ۲ برابر قیمت قبل از بازار آزاد می‌خرم چگونه می‌توانم به قیمت گذشته ماسک را در بازار عرضه کنم؟»

این قیمت‌ها البته حالا داروخانه‌ها را نیز از ماسک استاندارد محروم کرده به گونه‌ای که دیروز صدای گلایه نایب‌رئیس انجمن داروسازان ایران هم درآمد. وی گفته‌های مردم مبنی بر نبود ماسک استاندارد در داروخانه‌ها را تأیید می‌کند و می‌گوید: «این مسأله باعث شده مردم برای تهیه نیاز خود به دستفروشان مراجعه و از ماسک‌های غیر‌استاندارد و غیر‌ایمن استفاده کنند». 

شاید تنها دلیلی که مردم تا حدی به ماسک دسترسی دارند، همین گروه‌های جهادی است. ابتدای امسال کارخانه بزرگ تولید ماسک ستاد اجرایی فرمان امام تأسیس شد، اگر چه حالا همین تولیدکننده‌ها نیز با قیمت بالایی به مواد اولیه دسترسی پیدا می‌کنند. 

 

* کمبود داروهای کرونا در بازار

تحریم‌های ظالمانه آمریکایی از یک سو و عدم کنترل بازار ارز حالا دیگر محدود به ماسک نیست، چنانکه در این ۲ هفته اخیر یکی از اصلی‌ترین مساله‌های جامعه ایرانی که درگیر با کرونا هستند، کمبود داروهایی است که باید وارد شود؛ از سویی با این قیمت دلار دست یافتن به این داروها برای بخش وسیعی از ایرانیان طبقه متوسط و دهک‌های کم‌توان، بسیار سخت شده است. وقتی به داروخانه‌ها سر می‌زنیم جواب چند کلمه است «دارو نداریم چون ارز نداریم. ارز نداریم چون تحریمیم». در این شرایط اما بالا رفتن نرخ ارز دیگر همان ضرب‌المثل معروف است که «قوز بالا قوز شده است!» IVIG یکی از داروهای اساسی برای بیماران خاص خونی است؛ دارویی که در ایام کرونا نیز مصرفش بالا رفته و حالا در بیمارستان‌های دولتی هم که کمیاب شده است و در بازار آزاد هر واحد آن تا 3 میلیون تومان به فروش می‌رسد. 

علاوه بر داروهای کرونایی باید به این نکته دقت داشت که ۱۱ درصد از جمعیت بالای ۲۵ سال در کشور به دیابت مبتلا هستند و بخش مهمی از آنها هر روز به انسولین نیاز دارند اما گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد انسولین در تهران کمیاب و در برخی شهرها نایاب شده است، این نکته البته حائز اهمیت است که دیابت از جمله بیماری‌های زمینه‌ای است که اگر کسی با وجود آن مبتلا به کرونا شود، خطر کرونا برای او چند برابر می‌شود.  اما حالا نخبگان ایرانی مهم‌ترین نقش را در مبارزه با کمبود ارز و گران شدن دلار در جنگ نابرابر کرونایی برعهده دارند. چند روز پیش رئیس ستاد اجرایی فرمان امام از دستاورد جدید محققان دارویی این ستاد در تولید و ساخت یک داروی تحریمی مخصوص بیماران کرونایی خبر داد. او اعلام کرد: نسخه ایرانی داروی Remdesivir که در بازار سیاه به 60 میلیون تومان رسیده، با قیمتی بسیار پایین‌تر و با قیمت مصوب وزارت بهداشت از هفته آینده وارد بازار خواهد شد. خبر ورود داروی ضدکرونای Remdesivir به بازار که توسط محققان دارویی ستاد اجرایی فرمان امام ساخته شده، در حالی مطرح شده است که این محققان ماه گذشته نیز موفق شدند از طریق روش سلول‌درمانی، بیماران کرونایی بستری را در زمانی کوتاه‌تر از روش‌های قبلی درمان کنند.