گروه سیاسی: شامگاه پنجشنبه بود که ۲ جنگنده آمریکایی در اقدامی ضدبشری و غیرانسانی، امنیت پرواز یک هواپیمای مسافری ایرانی را با تهدید مواجه کردند. این اقدام آمریکایی‌ها با واکنش شدید افکار عمومی جهان مواجه شد.

به گزارش «وطن امروز»، با گذشت 2  روز از اقدام ضدبشری جنگنده‌های آمریکایی در ایجاد مزاحمت برای هواپیمای مسافری ماهان که از تهران عازم بیروت بود، همچنان واکنش‌ها و گمانه‌زنی‌ها درباره این حادثه ادامه دارد. کاپیتان بیل اربن، سخنگوی فرماندهی مرکزی آمریکا در بیانیه‌ای درباره علت حادثه پیش آمده نوشت: «عصر امروز (پنجشنبه) یک جنگنده اف۱۵ آمریکا در جریان یک مأموریت عادی در نزدیکی پادگان محل استقرار نیروهای عملیات عزم راسخ در تنف سوریه، اقدام به بررسی بصری و استاندارد یک هواپیمای مسافری ماهان‌ایر از فاصله‌ای ایمن یعنی تقریبا هزار متری کرد». وی گفت که این بررسی برای اطمینان از امنیت نیروها و کارکنان ائتلاف در پادگان تنف انجام شده و جنگنده آمریکایی بعد از عملیات شناسایی «با رعایت استانداردهای بین‌المللی»، از هواپیمای ماهان فاصله گرفته است. پادگان تنف در سوریه محل استقرار نیروهای موسوم به ائتلاف ضد داعش در نزدیکی مرز عراق و اردن است. ساعتی پس از اعلام این بیانیه، یک مقام مسؤول در گفت‌وگو با «نورنیوز»، پایگاه خبری منتسب به شورای عالی امنیت ملی، اظهارات سخنگوی فرماندهی مرکزی آمریکا را تکذیب کرد. این مقام مسؤول گفت: برخلاف اظهارات سخنگوی تروریست‌های سنتکام، جنگنده‌های اف۱۵ آمریکایی در ماموریت هوایی روتین نبوده‌اند و با تجاوز به آسمان لبنان اقدام به رهگیری هواپیمای ایرانی کرده‌اند. وی با کذب خواندن اطلاعات اعلام‌ شده از سوی سخنگوی سنتکام که گفته بود جنگنده آمریکایی در آسمان سوریه و در مجاورت پایگاه «التنف» اقدام به بازرسی بصری هواپیمای مسافری ماهان ایران کرده است، گفت: رهگیری هواپیمای ایرانی توسط جنگنده‌های آمریکایی در آسمان لبنان و زمانی که هواپیمای مسافری در حال کم کردن ارتفاع خود برای نزدیک شدن به فرودگاه بیروت بود، صورت گرفت. نورنیوز در ادامه این خبر نوشت: «با توجه به اطلاعات ارائه ‌شده از سوی این مقام مسؤول می‌توان نتیجه گرفت یا آمریکایی‌ها آگاهانه درباره محل دقیق وقوع این رخداد دروغ گفته‌ و به دنبال کتمان موضوع تجاوز به حریم هوایی لبنان هستند یا سیستم فرماندهی و کنترل ارتش آمریکا به قدری نابسامان است که اطلاعات ناقص یا دروغ به ستاد فرماندهی منعکس شده است».

 

* لزوم پاسخ هوشمند از سوی ایران

از همان ابتدای انتشار خبر اقدام تهدید‌آمیز جنگنده‌های آمریکایی علیه هواپیمای مسافری ایران، کارشناسان به تحلیل چرایی این اقدام پرداختند. دکتر سیدمحمد مرندی، استاد دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران در گفت‌وگو با «وطن امروز» به تشریح فرضیات موجود علل وقوع این حادثه پرداخت. مرندی در این باره اظهار داشت: در تحلیل علل اقدام جنگنده‌های آمریکایی در ایجاد تهدید برای امنیت پرواز هواپیمای مسافری ماهان که منجر به ایجاد رعب و وحشت برای مسافران این پرواز شد، سناریوهای مختلفی را به عنوان فرضیه می‌توان مطرح کرد. یکی از این فرضیه‌ها این است که جنگنده‌های آمریکایی قصد فریب سیستم پدافند هوایی سوریه را داشتند تا از این طریق سیستم پدافند هوایی سوریه اقدام به سرنگونی هواپیمای مسافری ایران کند. این مساله می‌توانست روابط ایران و سوریه را بویژه نزد افکار عمومی مردم ایران بشدت به چالش بکشد. البته باید توجه داشت که سیستم پدافند هوایی سوریه هم بتازگی در حال تقویت است و احتمال دارد جنگنده‌های آمریکایی فرض می‌کرده‌اند می‌توانند عملیات فریب این پدافندها را با موفقیت پشت‌سر بگذارند. 

وی افزود: فرضیه دیگری که در این رابطه می‌توان مطرح کرد این است که جنگنده‌های آمریکایی قصد داشتند با ایجاد فشار روانی برای خلبان پرواز، او را به یک خطای فاحش وادار کنند تا هواپیما به وسیله خطای خلبان سقوط کند. این سقوط باعث می‌شد ایمنی پروازهای ایرانی به صورت جدی مورد خدشه واقع شود و با ضربه به حیثیت صنعت هواپیمایی ما، گام دیگری را برای تحقق همان پروژه فشار حداکثری بردارند. 

مرندی پس از تشریح فرضیه‌های موجود برای این اقدام آمریکا به مساله واکنش جمهوری اسلامی ایران به این اقدام پرداخت و گفت: جمهوری اسلامی ایران باید در واکنش به این اقدام جنگنده‌های آمریکایی از ظرفیت‌های حقوقی و قانونی خود در سطح بین‌الملل استفاده کند، اگر چه آمریکایی‌ها هیچ‌گاه اجازه نداده‌اند نهادهای حقوقی بین‌الملل خلاف منافع آمریکا اقدامی کنند و من به نتیجه این شکایت‌های بین‌المللی خوشبین نیستم. البته باید این نکته را هم متذکر شوم که این پیگیری‌های حقوقی در مجامع بین‌المللی یک ارزش تبلیغاتی دارد که نباید از آن غفلت کرد. ایران می‌تواند از طریق نهادهای بین‌المللی افکار عمومی جهان را علیه این اقدام ضدانسانی آمریکا بسیج کند. 

وی در پایان تاکید کرد: باید خاطرنشان کرد که خود این اقدام آمریکا بدون هیچ پیگیری حقوقی و قانونی نیز به ضرر آمریکا شد. آمریکا نزد مردم ایران منفورتر و روسیاه‌تر شد و این روسیاهی آن دسته از جریان‌های داخلی را نیز که وابستگی به آمریکا دارند در برگرفت. برخی جریانات داخلی همیشه تلاش داشته‌اند تا حقیقت را وارونه نشان دهند و بسیاری از اقدامات ضدایرانی آمریکا را توجیه کنند. این اقدام آمریکایی‌ها علیه هواپیمای مسافری ایران که رعب و وحشت زیادی هم برای مسافران این هواپیما ایجاد کرد، جریانات بزک‌کننده آمریکا را روسیاه‌تر از گذشته کرد.  این نکته را نباید فراموش کرد که جمهوری اسلامی ایران حتما باید به این اقدام آمریکایی‌ها واکنش نشان دهد، چرا که این سیاست آمریکایی‌هاست که اگر به اقدامات تهدیدکننده آنها پاسخ درخوری داده نشود، پیشروی کرده و تهدیدات خود را افزایش می‌دهند، البته نیازی نیست که این پاسخ سریعا عملی شود. شما مشاهده کردید که رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر نخست‌وزیر عراق اعلام کردند انتقام خون سردار سلیمانی همچنان در دستور کار جمهوری اسلامی ایران است. این یعنی جمهوری اسلامی ایران در زمان و مکان مناسب انتقام خون سردار شهید سپهبد سلیمانی را از آمریکایی‌ها خواهد گرفت. بر همین اساس اگر چه کیفیت و زمان پاسخ ما به آمریکایی‌ها هنوز مشخص نیست اما اصل واکنش سر جایش است که در بهترین فرصت و به موثرترین شکل اتفاق خواهد افتاد.

 

* ادامه واکنش‌ها به اقدام ضدبشری جنگنده‌های آمریکایی

ایجاد تهدید برای سلامت پرواز یک هواپیمای غیرنظامی که منجر به جراحت و آسیب چند نفر از مسافران شد، با واکنش شدید فعالان سیاسی و اجتماعی داخل  و خارج کشور مواجه شد. 

استفان دوژاریک، سخنگوی سازمان ملل در کنفرانس خبری دیروزش درباره ایجاد مزاحمت جنگنده‌های آمریکایی برای هواپیمای مسافری ماهان ایر در خطوط هوایی سوریه گفت از نظر قانونی، امنیت پروازهای غیرنظامی باید از طرف همگان رعایت شود. وی همچنین افزود هنوز اطلاعات خاصی درباره این رخداد در سازمان بین‌المللی پروازهای غیرنظامی موجود نیست و تأکید کرد حفظ امنیت این پرواز‌ها که پیش‌تر بیان شد، تنها یک موضوع اخلاقی است.

ناصیف حتی، وزیر خارجه لبنان هم در گفت‌وگو با پایگاه خبری «العهد» در مورد تعرض جنگنده‌های‌ آمریکایی به هواپیمای مسافری ایرانی بر فراز سوریه که برخی مسافران آن نیز لبنانی بودند، گفت: تعرض به هر گونه هواپیمای مسافری به وسیله هواپیمای نظامی امری غیرقابل قبول است، زیرا زندگی غیرنظامیان را به خطر می‌اندازد. وی گفت: لبنان به تمام قوانین بین‌المللی پایبند است و بر اجرای آنها تأکید دارد. وی در رابطه با تعرض آمریکا به هواپیمای مسافری ایرانی نیز تاکید کرد: ما بشدت به این مسأله اعتراض داریم. حزب‌الله لبنان، دفتر سیاسی جنبش حماس، کمیته‌های مقاومت فلسطین و انصارالله یمن نیز در اعلامیه‌های جداگانه‌ای اقدام جنگنده‌های آمریکایی و تهدید هواپیمای مسافری ایران را محکوم کردند. 

علی باقری‌کنی، معاون رئیس قوه‌قضائیه و دبیر ستاد حقوق بشر، تهدید اخیر هواپیمای ماهان از سوی جنگنده‌های آمریکایی را «گستاخی نظام‌مند (سیستماتیک) رژیم آمریکا در نقض آشکار قواعد و مقررات بین‌المللی» توصیف کرد و افزود: تعرض فرماندهی تروریست ارتش آمریکا به هواپیمای مسافری ایران بر فراز سوریه، نقض امنیت هوانوردی و نیز نقض آزادی پرواز هواپیماهای غیرنظامی و نیز نقض قواعد و اصول بنیادین و اساسی حقوق بین‌الملل بشر است. دبیر ستاد حقوق بشر با تأکید بر اینکه تعرض جنگنده‌های فرماندهی تروریست ارتش آمریکا به هواپیمای ایرانی، نخستین تجاوز این رژیم به حقوق ملت ایران نیست، تصریح کرد: حمله‌ موشکی پهپادهای آمریکایی به کاروان خودروهای حامل سردار شهید سلیمانی در بغداد در دی‌ماه ۹۸، حمله موشکی ناو جنگی آمریکا به هواپیمای مسافری ایران بر فراز خلیج ‌فارس در تیرماه ۶۷ و نیز رهگیری و ایجاد مزاحمت برای هواپیمای شرکت آسمان در اردیبهشت‌ماه ۹۶، بیانگر آن است که «نقض نظام‌مند» آزادی پرواز و امنیت هوانوردی به رویه عادی رژیم جنایتکار آمریکا در قبال قواعد و مقررات بین‌المللی تبدیل شده است. محمدباقر قالیباف نیز در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت: «در تماس با مسؤول عملیات ماهان پیگیر جزئیات ماجراجویی تروریست‌های آمریکایی شدم. ‏آمریکایی‌ها به دروغ می‌گویند در مسیر مانور استاندارد و همیشگی پرواز کرده‌اند، در حالی که خلبان به علت نزدیک شدن بیش از اندازه 2 جنگنده در بالا و پایین هواپیما، 2 بار اخطار TCAS دریافت کرده است. آمریکایی‌های تروریست تلاش ‌کردند با فراهم کردن مقدمات وقوع یک خطای احتمالی به اهداف شوم طراحی‌شده‌شان دست یابند. هر جنایت آمریکایی‌ها، بی‌شک نابودی ذلیلانه مستکبران منطقه بویژه رژیم منحوس صهیونیستی را سرعت خواهد بخشید».

گروه‌های مختلف مقاومت هم در 2 روز گذشته واکنش‌های متعددی نسبت به این اقدام آمریکا از خود نشان دادند. روز گذشته «نصر الشمری» سخنگو و معاون دبیرکل جنبش مقاومت اسلامی نجبا در صفحه توئیتر خود مزاحمت جنگنده‌های آمریکایی برای هواپیمای مسافری ایران را موجب افشا شدن چهره حقیقی آمریکا دانست. او ضمن محکوم کردن این اقدام جنگنده‌های آمریکایی، نوشت: «هر روز بیشتر به دنیا ثابت می‌شود که آمریکا با منطق گروه‌های مافیایی و راهزنان عمل می‌کند و نه با منطق دولت و قانون». سخنگوی جنبش نجبا افزود: «می‌توان گفت تعرض به هواپیمای ایرانی، زشتی چهره حقیقی آمریکا را بیشتر برملا کرد؛ چهره‌ای که برخی آن را می‌شناسند و برخی دیگر به‌ دلیل خودکم‌بینی یا منافع شخصی، آن ‌را نادیده می‌گیرند». دفتر سیاسی جنبش انصار‌الله یمن هم ضمن محکوم کردن اقدام آمریکا در تعرض به هواپیمای مسافری ایرانی اعلام کرد: رفتار آمریکا تعرضی آشکار و تجاوز به معاهده‌های بین‌المللی و اقدامی تروریستی از سوی آمریکا و دست‌پرورده آن اسرائیل به شمار می‌رود. در این بیانیه آمده است: عربده‌کشی آمریکا و نقض مداوم حاکمیت سوریه از سوی این کشور، رفتاری خصمانه و وحشیانه از سوی یک نظام جنایتکار به شمار می‌رود که تمام قوانین بین‌المللی را زیر پا گذاشته است.