گروه سیاسی:  روزهای آینده را می‌توان مقطع زمانی تعیین‌کننده‌ای در زمینه سیاست‌های ضدایرانی دولت آمریکا به حساب آورد؛ موقعیتی که بر اساس شواهد و قرائن حکایت از شکست راهبرد ممانعت از الغای تحریم‌ تسلیحاتی ایران در مهرماه سال جاری دارد.

به گزارش «وطن امروز»، دولت آمریکا روز سه‌شنبه قطعنامه‌ای را که خواستار تمدید تحریم‌ تسلیحاتی علیه ایران است در شورای امنیت سازمان ملل متحد به رأی خواهد گذاشت تا شاید مهم‌ترین آزمون پیشاانتخاباتی ترامپ برای مقابله با ایران به کمک او بیاید. با این حال به رغم زمان محدودی که تا جلسه روز سه‌شنبه مانده است، برآوردها و تحلیل‌های رسانه‌ای حکایت از ناکامی آمریکا در این امر دارد به گونه‌ای که حتی فراتر از اعلام صریح مخالفت چین و روسیه با طرح پمپئو، برخی گمانه‌زنی‌ها حکایت از ناتوانی آمریکا در جمع‌آوری 9رأی لازم برای تصویب این طرح دارد. با این حال شواهد موجود حکایت از همراهی کشورهای اروپایی با طرح پمپئو دارد و بعید به نظر می‌رسد که ۲ عضو اروپایی و دائم شورای امنیت سازمان ملل (انگلیس و فرانسه) و دیگر دولت‌های اروپایی حاضر در شورای امنیت، رای متفاوتی با آمریکا داشته باشند؛ امری که ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه در نشست خبری ماه گذشته خود از آن به عنوان هدفگیری برجام از سوی دیگر کشورها یاد کرده بود. در این میان روز گذشته نیز شورای همکاری خلیج‌فارس در نامه‌ای به شورای امنیت سازمان ملل خواستار تمدید تحریم تسلیحاتی ایران شد. به گزارش خبرگزاری بلومبرگ، کشورهای عضو شورا یعنی بحرین، کویت، عمان، قطر، امارات عربی متحده و عربستان سعودی روز شنبه در نامه‌ای به شورای امنیت سازمان ملل از این شورا درخواست کردند تحریم‌های تسلیحاتی تمدید شده و در راستای جلوگیری از آنچه «اشاعه بی‌ثبات‌کننده تسلیحات ایران» عنوان شده است، اقدامات لازم دیگری نیز مانند توقیف دارایی‌ها و ممنوعیت سفر برای افراد مشارکت‌کننده در تامین، فروش و انتقال تسلیحات به ایران یا از آن انجام شود. 

 

* عدم اجماع روی متن مسموم

با تمام این تفاسیر، خط ثابت رسانه‌های بین‌المللی و پیام غیرمستقیم کناره‌گیری برایان هوک، خبر از ناکامی پروژه آمریکا در تمدید تحریم‌ تسلیحاتی ایران که 26 مهرماه لغو خواهد شد، دارد. روز شنبه فارین‌پالیسی در گزارشی این قطعنامه را نمونه‌ای از سندی با ویژگی‌های «دیپلماسی ترامپ» توصیف کرد و نوشت: این قطعنامه جسورانه است و به دنبال تحمیل تعهدات حقوقی جامع به کشورها و ملزم کردن آنها به مقابله با کشتی‌های حامل بارهای ایران و توقیف آنهاست. پیش‌نویس قطعنامه آمریکا علاوه بر این، به دنبال تحمیل مجازات‌هایی مانند مصادره دارایی‌ها و منع سفر برای افراد و نهادهای ایرانی از جمله سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است. برخی رسانه‌های آمریکایی با اشاره به این مساله که این قطعنامه احتمالا از حمایت اندکی در میان متحدان اروپایی این کشور برخوردار خواهد شد، علت احتمالی این عدم همراهی را نقش تعیین‌کننده آن در آینده برجام دانسته و نوشته‌اند که تصویب چنین قطعنامه‌ای به نابودی توافق هسته‌ای برجام منجر خواهد شد. در این میان چین و روسیه نیز که ماه‌ها پیش موضع منفی خود نسبت به تحرکات آمریکا را اعلام کرده بودند به صراحت گفته‌اند که این قطعنامه را وتو خواهند کرد؛ با این حال فارین‌پالیسی نوشته ممکن است کار اصلا به وتو هم نکشد، زیرا واشنگتن احتمالا از ۹ رأی لازم برای تصویب قطعنامه خود نیز برخوردار نیست.

«الی لیک» ستون‌نویس نشریه «بلومبرگ» هم که به داشتن مواضع ضدایرانی شهرت دارد، روز جمعه در یادداشتی برای این نشریه خبر از آن داده بود که قطعنامه آمریکایی تمدید تحریم تسلیحاتی ایران تقریبا به طور حتم در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد تصویب نخواهد شد. لیک در این یادداشت نوشت: هفته آینده آمریکا تلاش خواهد کرد شورای امنیت سازمان ملل متحد را متقاعد کند کاری را انجام دهد که ظرف یک سال گذشته از متحدانش خواسته از آن حمایت کنند؛ تمدید تحریم تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران که در ماه اکتبر منقضی می‌شود. تقریبا به ‌طور حتم قطعنامه مربوط به آن شکست خواهد خورد اما به این معنا نیست که سیاست آمریکا علیه ایران با شکست مواجه می‌شود. وی در ادامه یادداشت خود با اشاره به نقشه راه آمریکا در این زمینه نوشت: کلی کرافت، نماینده آمریکا در سازمان ملل این هفته در نشست امنیتی آسپن در مصاحبه‌ای به من گفت قادر نخواهم بود نظر آنها (چین و روسیه) را عوض کنم. با این حال آنچه می‌توانیم انجام دهیم این است که دیدگاه دیگر کشورها نسبت به آنها را تغییر دهیم و این چیزی است که اهمیت دارد. راهبرد پمپئو در کوتاه‌مدت این است که این ۲ ابرقدرت رقیب را در سازمان ملل خجالت‌زده کند. روز گذشته خبرگزاری فرانسه هم در گزارشی تفصیلی از قول دیپلمات‌های فرانسوی خبر از شکست قطعنامه آمریکایی داد. یکی از دیپلمات‌ها به این خبرگزاری گفت: این قطعنامه یک موضع ماکسیمالیستی [افراطی و حداکثری] را در قبال ایران اتخاذ کرده است. یک دیپلمات دیگر با تاکید بر لزوم حفظ تمرکز بر برجام گفت: برجام تنها راه تضمین ماهیت کاملا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران است. هیچ جایگزین معتبری برای این ابزار از زمان خروج آمریکا تاکنون پیشنهاد نشده است. در این میان ریچارد گاون، کارشناس سازمان ملل در نیویورک در گفت‌وگو با خبرگزاری فرانسه، پیش‌نویس قطعنامه پیشنهادی آمریکا درباره ایران را به عنوان یک «متن مسموم» توصیف کرد و گفت: این قطعنامه همچون یک سانحه خودرو است که همه‌ می‌دانند قرار است اتفاق بیفتد. وی با اشاره به طرح آمریکا برای جلوگیری از انقضای تحریم‌ تسلیحاتی ایران طبق برجام گفت: یک قطعنامه برای تصویب در شورای امنیت نیازمند موافقت دست‌کم ۹ عضو، بدون وتو از سوی هر یک از ۵ عضو دائم شورای امنیت است. دولت ترامپ گفته در صورتی که در تمدید تحریم‌ تسلیحاتی علیه ایران موفق نشود قصد دارد از یکی از بندهای برجام که با نام‌هایی مانند «مکانیسم ماشه»، «ساز‌و‌کار حل و فصل اختلاف» یا «ساز‌و‌کار بازگشت خودکار تحریم‌ها» شناخته می‌شود برای بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران استفاده کند. با این حال کارشناسان می‌گویند آمریکا از آن جهت که اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ از برجام خارج شده جزو طرف‌های مشارکت‌کننده در «برجام» نیست و نمی‌تواند از بندهای این توافق برای تمدید تحریم‌ها علیه ایران استفاده کند. در این شرایط شکست تقریبا قطعیت‌یافته آمریکا برای تمدید تحریم‌ تسلیحاتی ایران و ناتوانی آمریکا در اجماع‌سازی علیه کشورمان را می‌توان آغازی بر معادلات جدید میان ایران و آمریکا دانست؛ معادلاتی که در ماه‌های گذشته با کنار گذاشته شدن «جان بولتون» و در روزهای اخیر با خط زدن نام «برایان هوک» به عنوان ۲ چهره اصلی سیاست فشار حداکثری به ایران برجسته و ملموس‌تر شده است. عدم موفقیت سیاست‌های دولت ترامپ علیه ایران و گذر زمانی که به ضرر وی در انتخابات آبان‌ماه است، باعث می‌شود در مدت زمان محدودی که تا انتخابات وجود دارد به سمت پیگیری گزینه‌های جدیدتری برای کشاندن ایران به سمت میز مذاکره استفاده کند.

***