گروه فرهنگ و هنر: کرونا امسال همه ابعاد فعالیت‌های سینمایی در کشور را تحت تاثیر قرار داده است؛ در حال حاضر جشنواره‌های زیادی هستند که برای خاموش نشدن چراغ‌های خود مجبور شده‌اند تن به برگزاری آنلاین بدهند. همین 2 روز پیش بود که گردانندگان جشنواره فیلم کودک اعلام کردند این دوره از جشنواره فیلم کودک و نوجوان اصفهان قرار است به شکل آنلاین برگزار شود. علیرضا تابش، دبیر سی‌و‌سومین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان درباره برپایی آنلاین این دوره از جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان گفته بود: «این دوره جشنواره به صورت مجازی و آنلاین در 2 بخش رقابتی سینمای ایران و سینمای بین‌الملل برگزار خواهد شد و بنیاد سینمایی فارابی، شهرداری اصفهان و سازمان سینمایی برگزار‌کنندگان اصلی این رویداد هستند». 

حالا اما خبر رسیده برگزارکنندگان 2 جشنواره دیگر از جشنواره‌های اصلی کشور نیز تصمیم گرفته‌اند به شکل آنلاین این دوره از جشنواره‌شان را برگزار کنند تا کرونا خلل جدی در مسیر برگزاری آنها ایجاد نکند. البته هنوز مشخص نیست سرنوشت برگزاری جشنواره فیلم فجر به عنوان مهم‌ترین رویداد سینمایی کشور در سال جاری چه خواهد بود، بویژه آنکه بحث‌هایی نیز در ارتباط با برگزاری سی‌ونهمین جشنواره فجر در اردیبهشت سال بعد به گوش می‌رسد. 

 

* رقابت مستندسازان حقیقت آنلاین می‌شود

در نخستین جلسه شورای سیاست‌گذاری جشنواره «سینماحقیقت»، شیوه برگزاری چهاردهمین دوره این جشنواره با توجه به شیوع بیماری کرونا مورد بررسی قرار گرفت. پس از طرح مباحثی درباره برگزاری جشنواره به صورت آنلاین یا حضوری یا حتی عدم برگزاری آن، اعضا با توجه به اهمیت و تاثیر جشنواره «سینماحقیقت»، بر ضرورت برگزاری این جشنواره حتی در قالب پلتفرم‌های آنلاین تاکید کردند. در این نشست، دبیر جشنواره «سینماحقیقت» درباره تحقیقات گسترده‌ای که در مورد برگزاری آنلاین جشنواره‌های بین‌المللی نظیر هات‌داکس کانادا، ویزیون‌دورئل سوییس و... انجام شده است سخن گفت و اعضای شورا ضمن بیان مزایا و مشکلات برگزاری آنلاین جشنواره «سینماحقیقت»، پیشنهاداتی همچون مرور آثار برتر دوره‌های قبل در قالب جشنواره جشنواره‌ها و اختصاص بخش رقابتی به فیلم‌های تولید شده با موضوع کرونا را مطرح کردند. همچنین اعضای شورا بر ایجاد زیرساخت‌های لازم جهت رعایت قانون کپی‌رایت در صورت اکران آنلاین فیلم‌های بخش مسابقه و توجه بیشتر به برپایی کارگاه‌های آنلاین و بزرگداشت‌ها تاکید کردند. ارائه راهکارهایی برای ایجاد فضای گفت‌وگو درباره فیلم‌ها و امکان تبادل اطلاعات و آرا، از موضوعات دیگری بود که در این جلسه مطرح شد. در پایان تصمیم‌گیری نهایی درباره بخش‌های مختلف جشنواره و چگونگی برگزاری آنلاین «سینماحقیقت» به جلسه آینده این شورا موکول شد. 

 

* برگزاری آنلاین، الگویی که در پسا‌کرونا هم به کار می‌آید

اما خبر دیگر اینکه جشنواره فیلم مقاومت نیز قرار است امسال به شکل آنلاین برگزار شود. سیداحد میکائیل‌زاده، معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی شانزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم «مقاومت» در تازه‌ترین قسمت برنامه «نقد سینما»، توضیحاتی درباره چگونگی برگزاری این رویداد در سال جاری ارائه داد. او در این زمینه گفت: با توجه به استقبال فیلمسازان، بخش اول جشنواره که شهریورماه مقارن با هفته دفاع‌مقدس برگزار می‌شود، تا ۱۰ شهریورماه و بخش دوم که در هفته بسیج در آذرماه برگزار خواهد شد، تا ۳۰ مهر تمدید شده است. معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی شانزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم «مقاومت» در ادامه از برگزاری بخش اول این رویداد سینمایی به صورت آنلاین خبر داد و بیان کرد: اصراری به برگزاری فیزیکی جشنواره وجود ندارد اما تلاش بر این بود که جشنواره به هر دو صورت فیزیکی و مجازی برگزار شود. در نهایت اما تصمیم بر این شد بخش اول جشنواره در شهریورماه به ‌صورت آنلاین برگزار شود که البته برنامه‌ها و زیرساخت‌های آن نیز مهیا شده تا به بهترین شکل این اقدام برای اولین‌بار انجام شود. در شیوه برگزاری آنلاین، بخش دبیرخانه همچنان به فعالیت اصلی خود ادامه می‌دهد اما مراسم افتتاحیه، اختتامیه، رویدادها، نشست‌ها و نمایش‌ها که با حضور فیزیکی علاقه‌مندان، اهالی سینما، اهالی رسانه و هنرمندان برگزار می‌شد، در پلتفرم جشنواره به‌ صورت آنلاین ارائه خواهد شد. قطعا برگزاری آنلاین جشنواره و موفقیت این نوع برگزاری سبب می‌شود در آینده و در دوران پساکرونا نیز این رویه به دلیل کاهش هزینه و نقشی که در جذب بیشتر مخاطب دارد، ادامه پیدا کند. 

میکائیل‌زاده سپس درباره برگزاری آیین «نشان رسول» به عنوان یکی از بخش‌های جشنواره گفت: نشان رسول یکی از برنامه‌های انجمن سینمای انقلاب و دفاع‌مقدس است که قرار بود اسفندماه سال گذشته همزمان با سالگرد فوت مرحوم رسول ملاقلی‌پور، برگزار و جایزه نشان رسول به سینماگر خلاق در حوزه دفاع‌مقدس و مقاومت اعطا شود اما این برنامه به دلیل شیوع ویروس کرونا به تأخیر افتاد. این نشان که مقرر است هر ساله اعطا شود، امسال در شهریورماه و در حین برگزاری بخش اول شانزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم «مقاومت» اعطا خواهد شد. 

 

* شرط برگزاری آنلاین جشنواره «فجر» چیست؟

اما با مشخص شدن وضعیت برگزاری 2 جشنواره «سینما‌حقیقت» و «فیلم مقاومت»، سوال‌های بسیاری در ارتباط با چگونگی برگزاری جشنواره فیلم فجر وجود دارد.

پیش از این حسین انتظامی، رئیس سازمان سینمایی در نشست خبری خود درباره امکان برگزاری آنلاین جشنواره فیلم فجر گفته بود: «بخشی از برگزاری جشنواره‌ها به تعداد تولیدات برمی‌گردد اما در حوزه نمایشی برای فیلم‌های تجاری اگر بخواهیم نمایش آنلاین داشته باشیم، امکان حضور این آثار نیست چون به سرقت می‌روند. از همکارانم در ستاد صیانت خواهش کرده‌ام راهکارهایی برای این ماجرا پیدا کنند. برگزاری آنلاین شاید برای جشنواره فیلم کودک قابل توجیه باشد، چون جنبه تجاری کمتری دارد. اگر نتوانیم پلتفرم‌هایی داشته باشیم و امنیت آنها تأمین نباشد، امکان برگزاری آنلاین جشنواره فجر را نداریم». این یعنی اصلی‌ترین شرط برگزاری جشنواره فیلم فجر سی‌ونهم به شکل آنلاین راه‌اندازی یک پلتفرم مناسب برای این موضوع است که بتواند مانع از سرقت آثار حاضر در جشنواره شود. 

 

* پیشنهادی برای فجر 39

حرف‌های انتظامی در ارتباط با اینکه شرط برگزاری آنلاین فجر راه‌اندازی یک پلتفرم ضدسرقت ویژه برای آثار جشنواره امسال است، کمی برگزاری این رویداد به شکل آنلاین را در هاله‌ای از ابهام فرو برد. با این همه برخی شنیده‌ها از احتمال لغو برگزاری این رویداد در سال جاری و انتقال آن به اردیبهشت سال آینده خبر می‌دهد. البته هنوز مدیران جشنواره فیلم فجر نسبت به این شایعات که در فضای غیررسمی رسانه‌های سینمایی منتشر می‌شود، واکنشی نشان نداده‌اند. 

با این همه راه‌حل جلوگیری از لغو برگزاری این رویداد در سال جاری، آن هم در شرایطی که مشخص نیست تا 5 ماه دیگر و موعد رسیدن جشنواره فیلم آیا پلتفرمی ضدسرقت برای نمایش آنلاین آثار حاضر در جشنواره آماده می‌شود یا نه، لغو برگزاری بخش مردمی جشنواره فجر امسال است. در واقع برگزارکنندگان این رویداد می‌توانند با لغو اکران‌های مردمی و برگزاری محدود جشنواره، این رویداد را در سال جاری مدیریت کنند. با این تفاسیر اهالی رسانه نیز می‌توانند به جای یک سالن، مثلا در 4 یا 5 سالن تقسیم شوند و آثار حاضر در جشنواره را تماشا کنند و البته همین تعداد اهالی رسانه نیز باید محدودتر از دوره‌های قبل انتخاب شوند. به نظر می‌رسد در شرایط فعلی این تنها راه جشنواره فیلم فجر برای برون‌رفت از وضعیت فعلی و جلوگیری از لغو این رویداد مهم فرهنگی- هنری در سال جاری باشد.