عیدانههای «وطن امروز»
حامد نجفیمهر: این روزها همه جا بوی نوروز گرفته و وجود ماهیهای قرمز رنگ در دست بچهها و تردد افرادی که با گلدانهای سنبل و لاله قصد عبور از خیابانهای شلوغ و پرتراکم شهر را دارند بهخوبی نویدبخش نزدیک شدن به روزهای آخر سال و فرارسیدن ایام نوروز است. با این نوشتار سعی داریم به برخی نقاط کشور سرک بکشیم و با جشنها و آداب مردمان کشورمان آشنا شویم تا شاید آشنایی با این رسم و رسوم تلنگری باشد برای حفظ این آداب و رسوم کهن که نشانه تمدن سرزمینمان است. آداب و رسومی که این روزها در برخی شهرها دستخوش تغییراتی شده است و کمرنگتر از گذشته است. پیشنهاد گروه اجتماعی «وطن امروز» سفر به این استانها و گشت و گذار در ایام نوروز است.
آذریها، تکمگردانی
آذریها در ایام پایانی سال با اجرای نمایشی که به تکمگردانی مشهور است به استقبال از بهار میروند. تکمچیها به طور نمادین بزی را از قطعات چوبی ساخته و پوست بزغاله را هم روی آن کشیده و دو شاخ نیز بر سرش تعبیه میکنند و با خواندن اشعار زیبا خانه به خانه را در میزنند و خبر از تغییر فصل میدهند.
بلوچها، بهارگاهی
جالب اینجاست که بلوچستانیهای خونگرم آیینهای گوناگونی در ایام نوروز دارند که از آن جمله جشن بهارگاهی (بهاری) است. این جشن از جمله آیینهای ویژه مردم بلوچستان است که بیشتر عشایر و کوچنشینان قوم بلوچ همچنان به برگزاری آنها پایبند هستند. در بلوچستان اینگونه آیینها بیشتر به صورت گروهی و با نظم خاصی انجام میشود و با توجه به اینکه قوم بلوچ از قبیلهها و طایفههای زیادی تشکیل شده هر یک از آنها با دعوت سران قوم به برنامهریزی و تهیه و تدارک لوازم این جشنهایی که اجدادشان آنان را مهمترین مراسم قوم بلوچ میدانند، مشغول میشوند.
هفت میم فارس
از جمله رسومی که در استان فارس وجود دارد این است که علاوه بر هفتسین، هفت میم را هم در سفره میگذارند که هفت میم عبارتند از: مدنی (لیمو شیرین)، مرغ، ماهی، میگو، مسقطی، ماست و مویز. به علاوه کنگر ماست، عسل، خرما، کره، پنیر، کاهو و تخممرغ رنگی.
گیلان، سبک پا و خوشقدم
«سبک پا» یا «خوشقدم» هنگام تحویل سال نو یا صبح نوروز از برنامههای مرسوم خطه گیلان است. خوشقدم صبح نوروز با قرآن، آینه، آب و شاخههای گل و شکوفه و شمشاد اولین کسی است که پس از تحویل سال به خانه میآید، شاخههای شمشاد را به چفت در خانه و اتاق میآویزد و قرآن، آب و آینه را روی سفره هفتسین قرار میدهد، مبارکباد میگوید، سکهای برای شگون به صاحبخانه میدهد و عیدی و شیرینی میگیرد.
سمنانیها، صدسلام و صد علیک
این در حالی است که در استان سمنان هم در این ایام بازار نوروزخوانی داغ است و بهاصطلاح با «صد سلام و صد علیک» یا «سالی نو، مالی نو» نوروزخوانان در تمام کوچهها و خیابانها خبر رسیدن بهار را میدهند.