انتقادات سعید راد از نحوه تولید سریال «دل» یک افشاگری درباره نگاه برخی تهیهکنندگان نمایش خانگی به مخاطب است
گروه فرهنگوهنر: در حالی که مساله مدیریت شبکه نمایش خانگی به مجادلهای جدی در فضای رسانهای تبدیل شده، انتقاد سعید راد، بازیگر سریال نمایش خانگی «دل» از نحوه تولید این سریال را میتوان یک افشاگری تمامعیار درباره نگاه برخی تهیهکنندگان نمایش خانگی به مخاطب دانست. به گزارش «وطن امروز»، سعید راد در گفتوگویی که بتازگی با رادیوتهران داشته از بازی در «دل» ابراز پشیمانی کرده و گفته است: «من از این کار راضی نیستم چون مال این حرفها نیستم، من سینمایی بازم. این اشتباهی بود که کردم و تا آخر هم ایستادم و کار را تمام کردم. چون اصلا عادت ندارم کاری را که قبول میکنم، نیمهکاره رها کنم. تجربهای بود که برایم خوشایند نبود و امیدوارم دیگر هیچوقت تکرار نشود». وی در گفتوگوی خود مسائلی را مطرح کرده است که شاید برای نخستینبار است مخاطبان یک سریال میشنوند. سعید راد گفته است: «هیچ وقت سناریو را کامل نخواندم. هر وقت هم موردی پیش میآمد میگفتند باید سناریو را میخواندی و میگفتم مگر شما نوشتید که بخوانم؟» وی همچنین در رابطه با انتخاب عوامل و بازیگران نکات قابل تاملی را مطرح کرده است: «انتخابها و کستینگها همه غلط بود. مثلا حامد بهداد که خیلی بازیهایش را دوست دارم یا ساره بیات مال این نقشها نیستند، چون اینقدر غمباره و افسرده و سن بالا هستند که باورپذیر نمیشوند. صورت اینها اصلا برای عشق و عاشقی شاد نیست که مردم با آنها سمپات پیدا کنند. حامد بهداد یک ضدقهرمان فوقالعاده است ولی در این سریال فقط حرف میزند. یا خود من در نقش پدر چکار میتوانستم بکنم؟ من تفکرهای دیگری داشتم و سعی کردم پیاده کنم اما دیدم اصلا فضا جوری نیست که من میخواهم. اینها زود میخواستند بگیرند و تمام کنند و 20 قسمت را بکنند 30 قسمت، 30 قسمت را بکنند 40 قسمت و اگر یک مقدار جا داشت میکردند 50 قسمت چون مردم برایشان مهم نیستند. اینها دارند بیزینس میکنند. من اشتباه کردم و سعی میکنم دیگر نکنم. قشنگ نیست من که 70 فیلم پشتم هست اینطور به شعور مخاطب توهین کنم».
منوچهر هادی پس از اظهارنظر سعید راد پیرامون «دل» تلاش کرد با متنی مهربانانه سر و ته انتقادها را هم بیاورد. در حالی که منوچهر هادی هیچ پاسخی به انتقادها نداد، همسرش یکتا ناصر در واکنشی به متن منوچهر هادی به طور تلویحی سعید راد را مورد اتهام قرار داده و با لحنی عجیب و غریب خطاب به همسرش نوشته است: حقا که جایگاه بلند تو تحسینبرانگیز است و وسوسه رسیدن به آن برای بعضی حسادت را جایز میکند.
یکتا ناصر احتمالا با اشاره به انتقادات سعید راد، نوشت: «میدانم که حرفهای نابجا را به دل نمیگیری و میدانم که نادرند کسانی که اینقدر خالصانه برای کارشان زحمت میکشند و جواب دشمنان و کینهتوزانشان را هم با مهربانی میدهند».
مخاطبان سریال «دل» اما نه با متن مهربانانه منوچهر هادی و نه واکنش تند یکتا ناصر همراهی نکردند و انتقادات از دل در شبکههای اجتماعی ادامه دارد. در این بین ادعاهایی که سعید راد مطرح کرده، ماجرای تولید سریال در شبکه نمایش خانگی را وارد فاز تازهای کرده است. نبود نظارت در فرآیند تولید، افزایش بیمنطق تعداد قسمتها و کمفروشی در برخی سریالهای نمایش خانگی به تهدیدی برای این قالب توزیع فیلم و سریال تبدیل شده است. آن هم در شرایطی که صنوف سینمایی تلاش میکنند نظارت بر شبکه نمایش خانگی همچنان در اختیار ارشاد بماند؛ ارشادی که در سالهای اخیر، گاهی حداقلیترین نظارتها را نیز بر تولید سریال در نمایش خانگی نداشته است. مسؤولان ذیربط نیز از مصاحبه و اظهارنظر درباره نحوه نظارت بر نمایش خانگی سر باز میزنند و دقیقا معلوم نیست در این روزها چه کسی مسؤول نمایش خانگی است! «کمفروشی» و اضافه کردن بیمنطق قسمتهای یک سریال البته میتواند از جنبه حمایت از حقوق مصرفکنندگان نیز مهم تلقی شود. مخاطب، سریال نمایش خانگی را با عنوان 50 دقیقه میخرد یا برای تماشایش در VODها هزینه میکند اما گاهی آنچه به تماشا مینشیند، از 30 و چند دقیقه تجاوز نمیکند. اینها تنها نتایج بینظارتی در شبکه نمایش خانگی نیست اما گزارهای است که پس از اظهارات سعید راد بیشتر به چشم میآید.
***
«دل کمفروش» تأیید شد!
حالا که سعید راد در گفتوگوی اخیرش به نگاه بیزینسی سازندگان سریال «دل» اشاره کرده، شاید بد نباشد مروری بر گزارش «وطن امروز» درباره سریال «دل» با عنوان «دل کمفروش» داشته باشیم؛ گزارشی که اردیبهشتماه امسال و در میانه پخش این سریال منتشر شد و در آن از کیفیت پایین این سریال از بعد فنی- هنری نوشتیم. همچنان که سعید راد نیز در گفتوگوی اخیر خود اینگونه به این کیفیت پایین اشاره میکند: «قشنگ نیست من که 70 فیلم پشتم هست، اینطور به شعور مخاطب توهین کنم».
در بخشی از این گزارش درباره شیوه سازندگان سریال «دل» برای آب بستن در سریال آمده بود: «برای آنکه به شکل عینی و مصداقی در ارتباط با کیفیت نازل سریالهای شبکه نمایش خانگی صحبت کنیم، به آنالیز یک قسمت از سریال «دل» که این روزها در شبکه نمایش خانگی پخش میشود، میپردازیم. در قسمت 20 این سریال که 56 دقیقه است، تا ابتدای دقیقه 7، شاهد مروری بر قسمتهای قبلی و تیتراژ سریال هستیم و در انتهای این قسمت نیز از دقیقه 50 تا 56 به نمایش آنچه در قسمت بعد خواهید دید، اختصاص پیدا کرده است، یعنی تا همین جای کار 12 دقیقه از این قسمت سریال به بخشهایی اختصاص پیدا کرده که بودن یا نبودن آنها تاثیر چندانی برای مخاطب ندارد».همچنین در این گزارش درباره قصه ضعیف «دل» تا آن دوره که 20 قسمت آن پخش شده بود، نوشتیم: «نکته جالب و البته عجیب در ارتباط با قصه این سریال که البته میتوان به نوعی آن را در سریالهای دیگر نیز دید، تلاش سازندگان برای کش دادن قصه و پرهیز از ارائه روایتی شسته و رفته از حوادث است».
***
رئیس هیأتمدیره اتحادیه صنف تهیهکنندگان در گفتوگو با «وطن امروز» ضعف قصه را آفت سریالسازی عنوان کرد
برخی سریالها شبیه پاورقی روزنامههای 60 سال پیش شدهاند
عباس اسماعیلگل: سید غلامرضا موسوی، تهیهکننده و رئیس هیأتمدیره «اتحادیه صنف تهیهکنندگان» در گفتوگو با «وطن امروز» از وضعیت آثار نمایش خانگی گفت.
***
* این روزها انتقادات فراوانی به محتوای سریالهای نمایش خانگی میشود و اغلب مخاطبان و کارشناسان به کمفروشی در این حوزه انتقاد دارند؛ با توجه به این موضوع مهمترین آسیبی که این مسائل به بدنه سینما وارد میکند، چیست؟
در وهله اول باید گفت اگر پس از تماشای یک اثر هنری، به اعتماد تماشاگر و مخاطب خدشه وارد شود، بدون شک این خدشه صرفا مختص آن حوزه نیست بلکه به اعتبار سینما و تمام آثار تصویری اعم از فیلم سینمایی، سریال و مستند لطمه وارد خواهد شد. به هیچ عنوان نباید اهمیت جلب اعتماد تماشاگر در سینما را ساده گرفت، بلکه باید مراقب بود تحت هیچ شرایطی اجازه ندهیم برخی با آثار ضعیف خدشه به این اعتماد وارد کنند.
* شما به عنوان رئیس هیأتمدیره «اتحادیه صنف تهیهکنندگان» فعالیت شبکه نمایش خانگی را در سالهای اخیر چگونه ارزیابی میکنید؟ آیا این شبکه نوپا توانسته به آن جایگاه موردنظر خود دست یابد؟
ابتدا باید بگویم سریالهای نمایش خانگی از یک جایگاه تثبیتشده در سینمای دنیا برخوردار است و سینمای ایران هم در همین راستا به تقویت و ارتقای سطح کیفی و کمی آثار نمایش خانگی نیاز دارد.
دوم فعالیت شبکه نمایش خانگی باید طوری باشد که مکمل تلویزیون و حتی در برخی مواقع (مانند دوران کرونا و تعطیلی سینماها) جایگزین سینماها شود که در این خصوص حضور انبوهی از کاربران فعال در حوزه نمایش خانگی، نشان میدهد دسترسی به این اهداف دور از دسترس نیست اما مسلما برخی آثار حوزه نمایش خانگی هم به لحاظ کیفی دچار ضعفهایی هستند که باید نسبت به رفع آن اقدام کرد.
* در چند سال اخیر شاهدیم برخی سازندگان سریالهای نمایش خانگی برای جذب مخاطبان بیشتر از حضور بازیگران مطرح سینما در سریالهایشان استفاده میکنند تا حداقل بدین وسیله آثارشان بیشتر دیده شود، ارزیابی شما از این مسأله چیست؟
متاسفانه اشتباه بسیار بزرگی که برخی سازندگان سریالهای نمایش خانگی مرتکب میشوند این است که فراموش میکنند یک سریال مستحکم تحت هر شرایطی باید به «قصه» وابسته باشد نه آنکه برای جبران ضعفهای «قصه» به بازیگران سرشناس وابسته شود و این موضوع مهمترین آفتی است که میتواند سریالهای نمایش خانگی را به زمین بزند. این روزها برخی سریالها شبیه پاورقیهای مطبوعات 60 سال پیش شدهاند که با قصه دمدستی صرفا به جذب مخاطب فکر میکنند و متاسفانه آنچنان که باید با مقوله «قصه» در سینما آشنا نیستند و حتی مدیوم حرفهای سینما را هم آنطور که باید نمیشناسند.
* پس با این اوصاف حرف اصلی را در ارتقای سطح کیفی سریالهای نمایش خانگی، «قصه» میزند.
اصول جهانیای در سریالسازی وجود دارد و آن اینکه اگر قصه خوب و خوشریتم روایت نشود، مخاطب در درازمدت سلیقه خود را با آثار دمدستی تطبیق میدهد و در نتیجه سطح انتظارش هم کاهش خواهد یافت و پس از مدتی دیگر انگیزهای برای تماشای آثار مختلف نخواهد داشت که در نتیجه این روند، مخاطب تصور میکند کلاهی بزرگ سرش رفته است و در ادامه به بدنه سینما لطمه وارد خواهد شد، چرا که جلب اعتماد مخاطبی که دلزده شده است کاری دشوار خواهد بود.
* و سخن پایانی؟
امیدوارم روند سریالسازی در شبکه نمایش خانگی و صداوسیما به یک بلوغ برسد تا مخاطبان بیشتری با این آثار ارتباط برقرار کنند و در نتیجه شاهد ارتقای سطح کیفی و کمی سریالسازی در کشور باشیم.