باید به این واقعیت اشاره کرد که عده و عُده نیروهای مسلح که وظیفه دفع تجاوز عراق را داشتند، توان پاسخگویی به این حجم وسیع و سنگین تجاوز را نداشت؛ تجاوزی که رأس آن آمریکا بود و بلوک شرق و کشورهای همسایه و ارتجاع عرب هم از حمایت دشمن ما دریغ نمی‌کردند. 

در برابر این هجمه ما 2 راه بیشتر نداشتیم؛ یا باید تسلیم می‌شدیم، یا راهبرد دفاع جدی و همه‌جانبه را در پیش می‌گرفتیم. آن راهی که مورد انتخاب حضرت امام به عنوان مدیر عالی انقلاب بود، راه دفاع و مقابله همه‌جانبه بود و تاکید کردند باید همه ظرفیت‌های کشور برای این راه به کار گرفته شود. همین راهبرد «به کارگیری همه ظرفیت‌ها»، شروع یک مدل خاص از مدیریت بود که با تکیه بر توان مردمی موجب حفظ تمامیت ارضی کشور شد. 

به این نکته دقت بفرمایید که در ابتدای تجاوز عراق به کشور، اگرچه ارتش و نیروهای مسلح رسمی آن موقع حضور داشتند اما این مقدار توان برای دفع آن حجم وسیع حمله عراق کافی نبود. در همین ایام بود که شکل‌گیری بسیج آغاز شد. مفهوم بسیج که در ذهن آحاد مردم شکل گرفت، به کمک جبهه‌ها آمد و «دفاع مردمی» شکل گرفت. این دفاع مردمی در مقاطع مختلف کارساز شد و این حضور همه‌جانبه مردم ورق جنگ را به نفع کشور برگرداند. نتیجه دفاع مردمی این شد که دشمن خودش را با یک دفاع چند میلیونی مواجه دید و این دفاع چند میلیونی باعث شد دشمن به اهداف خود نرسد. 

به نظرم اگر این مدل موفقی که از حضور آحاد مردم در عرصه دفاع نظامی داشتیم، در عرصه‌های دیگر هم وارد می‌کردیم، به موفقیت‌های بسیار بیشتری می‌رسیدیم. ما امروز نیاز داریم در برابر دشمنی آمریکایی‌ها، از این مدل مردمی استفاده کنیم که یقینا در نهایت به پیروزی جمهوری اسلامی خواهد انجامید. 

اگر ارتباط معنادار دولت- ملت برگرفته از فرهنگ دفاع‌مقدس شکل بگیرد و شاهد حضور آگاهانه و با انگیزه مردم در عرصه فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، علمی و فناوری باشیم، قطعا می‌توانیم دشمن را در همه عرصه‌های دشمنی‌اش شکست بدهیم؛ دشمنی که در دشمنی خود جدی است. آمریکا از بدو امر تا امروز لحظه‌ای تردید در دشمنی خود نکرده است. حد یقف این دشمن، جایی است که احساس کند دیگر هر چه می‌زند، به در بسته می‌زند. این وضعیت، با حضور مردم در همه عرصه‌ها قابل دستیابی است. به همین خاطر است که دولت باید آحاد مختلف مردم را با خود در همه عرصه‌ها همراه کند. 

طی سالیان گذشته، چه در داخل کشور و چه پیرامون ما، غائله‌های بزرگی به راه افتاد که جز با حضور مردم خنثی‌سازی آن ممکن نبود. ما در ابتدای انقلاب با غائله خلق مسلمان، خلق عرب، اتفاقاتی در کردستان و احزابی مثل کومله که مزدوران آمریکا بودند، مواجه شدیم. در همین سال‌های گذشته با فتنه 88 مواجه شدیم؛ فتنه بزرگی که آمریکایی‌ها 20 سال برایش برنامه‌ریزی کرده بودند، خب! این فتنه و غائله‌های سالیان گذشته که اشاره کردم را چه کسی حل کرد؟ کسی جز مردم؟ هر گاه مردم با هدف مشخص وارد میدان شدند، غائله‌ها فروکش کرد. 

همین مدل حضور مردمی در دفاع‌مقدس در مقاومت منطقه هم جاری شد که آثار بسیار زیادی را از خود به جا گذاشت. اگر جریانات بسیج مردمی در کشورهای همسایه که مورد هجوم آمریکا و مزدورانش قرار گرفت نبود، بی‌تردید نیروهای مسلح این کشورها توان تقابل با دشمن و دفع غائله را نداشتند. اگر در برخی از این کشورها، حضور سازمان‌یافته مردم نبود، چه بسا آمریکایی‌ها هم نفوذ بیشتر و هم اقدامات خصمانه بیشتری علیه این کشورها انجام می‌دادند. 

* معاون سابق فرهنگی و تبلیغات دفاعی ستاد کل نیروهای مسلح