میکائیل دیانی*: ایران در وضعیت بحرانی قرار گرفته است و بیشتر استانهای کشور در وضعیت قرمز کرونایی قرار دارند. آمار ابتلا به کرونا در ۲ هفته اخیر با شیب تندتری به نسبت تمام دوران 7 ماه و ۷ روزه درگیری ما با این بیماری در حال افزایش است. میزان ابتلای روزانه حالا روی نوار 3500 نفر است و حداقل 1500 نفر در روز در بیمارستانها بستری میشوند. ظرفیت بیمارستانها - بویژه در کلانشهرهای با وضعیت قرمز مانند پایتخت- تکمیل شده است و کادر درمان بعد از 7 ماه مجاهدت حالا بشدت خستهاند، از سویی همین بازه اخیر میزان ابتلای کادر درمان به کرونا رشد داشته است. این شرایط به ما میگوید باید تغییری در سیاستها و تصمیمگیریهای کلان کرونایی رخ دهد، محدودیتها جدیتر شود و اقداماتی انجام شود تا زنجیره انتقال کرونا قطع یا حداقل کند شود. اما چه تصمیماتی میتواند این مهم را رقم بزند؟ نگاهی به اقدامات کشورهای موفق در مواجهه با کرونا و اقداماتی که کشورمان در بازه اواسط اسفند98 تا اواخر فروردینماه 99 انجام داد میتواند به تصمیمگیران در رسیدن به یک راهحل درست کمک کند.
در بحران شیوع کرونا ۳ کشور کرهجنوبی، تایوان و سنگاپور، بهترین عملکرد را در مقابله با شیوع این بیماری داشتهاند. بخشی از این موفقیت به واسطه تجربههای قبلی این کشورها و ایجاد زیرساختهای مناسب در مواجهه با یک ویروس همهگیر بوده است. به عنوان مثال، کرهایها بستر وسیع آزمایش و تشخیص بیماران و نرمافزار موبایلی ردیابی ناقلان و بیماران را با تکیه بر تجربه درسآموزشان در سال ۲۰۱۵ و در مواجهه با ویروس مرس ایجاد کردند. این اتفاقات تا حدودی برای تایوان پس از شیوع سارس در 17 سال پیش نیز رخ داد. اما علاوه بر توسعه زیرساختهای درمانی در کشورهای جنوب شرق آسیا، تصمیمات آنی این کشورها نیز در مدیریت شیوع کرونا موثر بوده است. تعطیلی ادارات و دورکاری کارمندان، متوقف کردن سفرهای پروازی، مقررات سختگیرانه بهداشتی و دستورالعملهای گسترده درباره قرنطینه افرادی که وارد کشور میشدند و عدم اجازه تردد خودروها در محورهای بینشهری تصمیماتی بود که سرعت شیوع کرونا در تایوان را کند کرد. سنگاپوریها نیز که در همسایگی چین به سر میبرند تشدید کنترلهای مرزی و محدودیتهایی برای مسافران را اعمال کردند. در فرودگاههای سنگاپور، دفاتر کاری، سینماها و مراکز خرید حرارت بدن مسافران و شهروندان اندازهگیری میشد و پس از آن یک دوره قرنطینه جدی در این کشور برای جلوگیری از شیوع برقرار بود. در این کشور شهروندان همچنین میتوانند از اپلیکیشنی روی گوشیهای همراه خود استفاده کنند که با استفاده از آن میتوان پی برد چه کسی بیش از نیم ساعت در فاصله کمتر از ۲ متری فردی مبتلا ایستاده یا به سر برده است. علاوه بر این کشورها که از ابتدا مواجهه جدی با کرونا داشتند، کشورهای اروپایی که با موج جدید کرونا مواجه شدهاند نیز دوباره بر افزایش محدودیتها تاکید کردهاند. انگلیس که در روزهای اول به «مصونیت گلهای» معتقد بود اما بعد از چند هفته افزایش شدید کرونا از این سیاست عقبنشینی کرد و به محدودیتهای فزاینده گرایید، حالا در موج دوم و شیب صعودی مجدد کرونا در این کشور، بر بازگرداندن محدودیتها تاکید دارد. فرانسه نیز که بعد از موج اول و کاهش آمار مبتلایان کرونا شرایط را کمی عادی کرده بود، حالا دوباره محدودیتها را افزایش داده است. دولت فرانسه روز چهارشنبه هفته گذشته شهرهای مارسی و اکس آن پروانس در جنوب کشور و همچنین گوادلوپ و آنتیل در سرزمینهای فرادریایی فرانسه را در «منطقه هشدار حداکثری» قرار داد و دستور تعطیلی کامل رستورانها و کافهها را صادر کرد. در شهرهای کوچکتر نیز تدابیر بهداشتی علیه شیوع ویروس کرونا تشدید شده است. برگزاری نمایشگاه شهر سنت اتین نیز یک روز پیش از آغاز فعالیت خود، لغو شد و ۲۲۰ غرفهای که بتازگی برای این نمایشگاه برپا شده بود، روز پنجشنبه جمعآوری شد. این وضعیت در دیگر کشورهای اروپایی هم ادامه دارد و کشورهای این قاره دوباره به سمت محدودیتهای فزاینده پیش میروند.
فارغ از این تجربهها اما تجربه موفق کشور خودمان در فاصله اواسط اسفند تا اواسط خرداد را میتوان بازخوانی کرد. در موج اول کرونا در حالی که تنها 43 نفر مبتلا و 8 نفر فوتی ثبت شد در تاریخ سوم اسفندماه 98 برای جلوگیری از شیوع بیماری تمام مدارس و دانشگاههای کشور تعطیل شد. این اتفاق شیب ابتلا به کرونا را کم کرد اما پس از آن در پایان هفته اول فروردینماه 99 با اعلام ۲۹۲۶ ابتلا و ۱۴۴ جانباخته کرونایی، خانهنشینی عمومی و ایجاد محدودیتهای ترافیکی و رفت و آمدی از در خانه از سوی ستاد کرونا اعلام شد و در ادامه آن در هفته دوم فروردین، محدودیتهای بیشتری از قبیل تعطیلی ادارات، برخی مشاغل و عدم تردد بین شهری اعلام شد. این محدودیتها نتیجه خود را ۲ ماه بعد نشان داد به طوری که شیب کرونا از اواسط اردیبهشت سرازیری شد و در خرداد تا 34 مورد فوتی و حدود 1500 مورد ابتلا رسید. در آن بازه زمانی طرح ترافیک برداشته شده بود و ازدحام جمعیت در حملونقل عمومی- بویژه مترو- کاهش محسوسی داشت؛ حال آنکه مردانی، عضو کمیته علمی ستاد ملی مبارزه با کرونا «مترو» و «اتوبوس» را اکنون کانون انتشار ویروس مرگبار کرونا میداند.
رشد فزاینده آمار بیماران کرونا در هفتههای اخیر و تجربههای 7 ماهه به ما میگوید که افزایش محدودیتها اعم از «ممنوعیت تردد بینشهری و مسافرت»، «دورکاری کارمندان»، «قرنطینه خانگی و عدم تردد از در خانه» و «غیرحضوری کردن کامل مدارس و دانشگاهها» به مدت ۲ تا ۳ هفته متمادی و در مرحله بعد «برداشتن طرح ترافیک و کاهش ازدحام جمعیتی در مترو و اتوبوس» میتواند تا حدی از فشار موجود بکاهد.
* خبرنگار