ثمانه اکوان: آمریکایی‌ها سه‌شنبه‌شب (به‌ وقت محلی)/۴:۳۰ بامداد چهارشنبه به وقت ایران، ساعات پرتنشی را در نخستین مناظره انتخابات ریاست‌جمهوری از سر گذراندند. افکار عمومی آمریکا که بعد از ماه‌ها تلاش و تقلا در عرصه اعتراضات خیابانی، تلاش‌های مدنی برای حیات دادن دوباره به جامعه آمریکایی بعد از افول دوران کرونا و در عین ‌حال رکود اقتصادی، منتظر دیدن بحثی منطقی بین نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری کشورشان بودند، به ناگاه با فریادهای مکرر، فحاشی‌های مداوم و به قول خود آمریکایی‌ها زوزه کشیدن‌های ۲ نفر پای تریبون مناظره روبه‌رو شدند که حاضر نبودند به ‌صورت منطقی حرف بزنند و تنها می‌خواستند جلوی دوربین‌های زنده از یکدیگر انتقام بگیرند. 

یکی از کمدین‌های آمریکایی روز گذشته بعد از پخش مناظره تلویزیونی نامزدهای ریاست‌جمهوری آمریکا گفت کاش به‌ جای فریاد زدن و داد کشیدن‌ها و هزینه کردن برای قرار دادن تریبون و میکروفن روی صحنه مناظره انتخاباتی، یک رینگ خونین بین ۲ نامزد به راه می‌افتاد، بدین ترتیب هم هیجان بیشتری به مردم تزریق می‌شد، هم حداقل افکار عمومی دنیا و مردم آمریکا می‌دانستند این برنامه تلویزیونی را چه محدوده سنی می‌توانند تماشا کنند!

به همین خاطر نخستین مناظره انتخاباتی آمریکا را نمی‌توان به صورت دقیق و بر اساس مبانی محتوایی تحلیل کرد. این برنامه تلویزیونی سراسر خشم و عصبانیت، به تنها چیزی که شباهت نداشت، مناظره نامزدهای ریاست‌جمهوری یکی از قدرتمندترین کشورهای جهان بود که ادعای استثنا بودن در جهان را نیز در مجامع بین‌المللی دارد و آنطور که تحلیلگر مجله آتلانتیک بیان کرده است: «این مناظره بیشتر از اینکه نشان‌دهنده سطح بالای قدرت و سیاست در آمریکا باشد، نمایشی از غر زدن‌ها و فحش دادن‌های ۲ پیرمرد در آمریکا بود!»1 

برای مخاطب خارجی که از دور شاهد این مناظره بوده، ساده‌ترین راه این است بگوید «ببینید! این است سیاست آمریکایی و این است دموکراسی رو به افول آمریکا». اما این رفتارها لایه‌های پنهانی نیز دارد که شاید در وهله اول چندان به چشم نیاید اما شکل‌گیری نوع جدیدی از سیاست‌ورزی در آمریکا را نشان می‌دهد. 

برای پاسخ دادن به سؤالات درباره چگونگی تحلیل مناظره اول انتخاباتی آمریکا ابتدا باید مشخص شود مناظره‌های تلویزیونی با چه هدفی برپا می‌شود و قرار است چه تأثیری روی رأی‌دهندگان و مردم داشته باشد و بعد به این بپردازیم که آیا این مناظره آنچنان هم که گفته می‌شد، در رسیدن به اهداف خود ناموفق بوده است؟

معمولا از زمانی که احزاب، نامزدهای مورد نظر خود را برای انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا به مردم معرفی می‌کنند، تکلیف بسیاری از ایالت‌ها و رأی‌دهندگان مشخص است؛ ایالت‌های آبی که همیشه به دموکرات‌ها رأی می‌دهند، همچنان آبی می‌مانند و ایالت‌های قرمز همچنان رنگ خود را حفظ می‌کنند. در این میان تنها 6 ایالت هستند که نتیجه انتخابات آمریکا را به ‌صورت قطع و یقین مشخص می‌کنند و همیشه بین جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها در نوسان هستند. در این ایالت‌ها البته مردمی هم هستند که تا دقایق پایانی نمی‌دانند به چه کسی رأی ‌دهند و معمولا تصمیم خود را برای رأی دادن به نامزدها، در جریان مناظره‌های تلویزیونی یا بعد از آن، در زمان رأی دادن می‌گیرند. این رأی‌دهندگان، حدود 10 درصد کل رأی‌دهندگان در آمریکا هستند که به آنها «قشر خاکستری انتخابات» می‌گویند. مناظره‌ها معمولا برای تأثیرگذاری بر رأی این افراد برگزار می‌شود. اما سؤال اصلی اینجاست: با توجه به سبک فعلی مناظره‌ها و فضای شدیدا دوقطبی موجود در آمریکا می‌توان انتظار داشت مناظره‌هایی با سبک و سیاق مناظره اول انتخابات 2020 بتواند این افراد را به رأی دادن تهییج کرده یا نوع رأی‌شان را مشخص کند؟ 

نخستین مناظره انتخاباتی ترامپ و بایدن برخلاف تمام مناظره‌های برگزارشده تا پیش‌ از این در جریان انتخابات‌های گذشته و حتی انتخابات 2016 که همین فضای دوقطبی در آن حاکم بود، نمی‌تواند ترکیب فضای موجود را تغییر دهد و به عنوان مثال باعث شود یک فرد دموکرات به نامزد جمهوری‌خواه رأی دهد یا برعکس. نکته جالب اینجاست که ایجاد فضای یأس و ناامیدی و ایجاد فضای تمسخر برای نامزدهای انتخاباتی تنها اثری که ندارد، تشویق قشر خاکستری به رأی دادن است. قشر مردد معمولا می‌خواهد بداند مالیات‌ها با آمدن کدام رئیس‌جمهور کمتر می‌شود؟ کدام‌‌یک از نامزدهای انتخاباتی بهتر می‌تواند ویروس کرونا را در آمریکا مدیریت کند، کدام‌شان می‌تواند شرایط اقتصادی بهتری برای بیکاران فراهم کند و کدام‌ یک از نامزدها می‌تواند به مساله سلامت و بهداشت رسیدگی جدی‌تری کند. با این مناظره به هیچ‌کدام از این سؤالات پاسخی داده نشد و هر دو نامزد انتخاباتی که یکی‌شان رئیس‌جمهور فعلی و دیگری معاون رئیس‌جمهور قبلی بوده است، به ‌قدر کافی در اداره کشور تجربه و تأثیر داشته‌اند که مشخص شود هیچ‌کدام توانایی درست کردن فضای موجود و اوضاع بهداشتی، اقتصادی، سیاسی و حتی فرهنگی آمریکا را ندارند. 

در واقع ماهیت اصلی شوی تلویزیونی پخش‌شده از تلویزیون‌های سراسر دنیا، نه مناظره برای پیدا کردن بهترین نامزد، بلکه انتقام‌گیری ۲ حزب سیاسی آمریکا و ترامپ و بایدن (به ‌صورت شخصی) از یکدیگر در مقابل چشم مردم بود. دموکرات‌ها که در انتخابات 2016، غیر از شکست در انتخابات آبروی خود را نیز در فضای سیاسی واشنگتن به سبب انتخاب نامزدی مانند هیلاری کلینتون که نماد و سمبل فساد و نفرت از سیاستمداران در واشنگتن بود، از دست‌ داده بودند، حالا به دنبال انتقام‌گیری از جمهوری‌خواهان هستند و همچنان هم تلاش می‌کنند با برخی خلاقیت‌های انتخاباتی، سلطنت از دست‌ رفته‌شان در واشنگتن‌دی‌سی را دوباره به دست آورند. آنها که در طول 4 سال گذشته هر حرفی زدند، با اتهامات مقابل از سوی ترامپ مواجه شدند که آنها را عده‌ای فاسد می‌خواند که واشنگتن را تبدیل به مرداب کرده‌اند، حالا تمام حرف‌شان را در یک جمله کلیدی و عامه‌پسند خلاصه کردند و در مقابل دوربین به او گفتند «خفه‌شو!»؛ گویی عبارت خفه‌شو، کلمه‌ای نمادین برای زجری بود که در طول این ۴ سال کشیده بودند. البته ترامپ با آن پیشینه و کارنامه فسادش، از آن دسته آدم‌هایی نیست که با یک خفه‌شو، کارش را نصفه و نیمه رها کند و برود.2 

ترامپ نیز که ۴ سال تمام به دلیل فضاسازی‌های رسانه‌ای دموکرات‌ها نتوانست از دوران ریاست‌جمهوری خود لذت ببرد و اقدامات آنها را در راستای کودتا علیه ریاست‌جمهوری خود می‌دانست، بارها بایدن را به فساد متهم کرد. او که مناظره را وقت خوبی برای انتقام‌گیری می‌دید، به بایدن اجازه نداد یک جمله را از ابتدا تا انتها بدون هیچ نگرانی‌ای ادا کند. 

 

* چه کسی از مناظره اول نفع برد؟

اولین سؤالی که بعد از نخستین مناظره مطرح شده و احتمالا تا چند روز آینده نیز ادامه می‌یابد این است که چه کسی مناظره اول را برد؟ شاید نظرسنجی‌ها هرکدام برتری یک کاندیدا در مقابل دیگری را در حرف زدن یا حمله کردن به رقیب اعلام کنند اما سؤال اساسی‌تر در این زمینه این است: این مناظره «به نفع» چه کسی بود؟ شاید در ظاهر بایدن بیشتر از چیزی که تصور می‌شد، قوی وارد میدان شده باشد و چند جا چند فحش لذت‌بخش نیز به ترامپ داده باشد و در ظاهر پیروز میدان باشد یا شاید هم ترامپ به سبک و سیاق خود، بایدن و پسرش را فاسد نشان داده باشد اما در نهایت هدف اصلی مناظره این بود که چه کسی می‌تواند از این طریق «رأی بیشتری» به دست آورد که جواب این سؤال بسیار ساده است: هیچ‌کدام!

فضای نفرت به وجود آمده در این مناظره به‌ قدری خسته‌کننده و سطح پایین بود که نمی‌تواند تأثیری بر اقشار خاکستری داشته باشد. این مناظره بیشتر از اینکه مردم را تشویق به رأی دادن برای تغییر دادن نتایج انتخابات به نفع نامزد مورد علاقه‌شان کند، چنان ناامیدی‌ای از فضای سیاسی واشنگتن در بین اقشار مختلف پراکنده کرد که به نظر می‌رسد کسانی که همچنان دچار تردید بودند که به کدام نامزد رأی دهند، ترجیح دهند اصلا رأی ندهند. اما این پایان ماجرا نیست زیرا یک سؤال دیگر نیز وجود دارد: رأی ندادن مردم یا ناامید شدن‌شان از سیستم سیاسی موجود در واشنگتن به نفع چه کسی است؟ مسلما ترامپ. دونالد ترامپ که در انتخابات سال 2016 نیز آرای مردمی را به کلینتون واگذار کرده بود، حالا در این انتخابات و در رقابت با بایدن بیشتر از هر چیز از بالا رفتن میزان آرا در انتخابات در هراس است. او می‌داند هر چه بیشتر بر فضای نفرت موجود در آمریکا افزوده شود، امکان اینکه مردم دیگر رأی ندهند بیشتر است اما طرفداران او شامل این مساله نمی‌شوند، زیرا او طرفدارانی آنارشیست و آماده جنگ دارد که با اعتقاد به اینکه واشنگتن یک مرداب سیاسی است، حاضرند در هر شرایطی به او رأی بدهند. دقیقا به همین دلیل بود که «استیو بنن» مشاور سابق کمپین انتخاباتی ترامپ در سال 2016 بیان کرده بود: «روزی که مردم در اعتراض به سیستم سیاسی آمریکا یا تبعیض نژادی به خیابان‌ها بیایند، روز جشن ترامپ است». 

کمپین ترامپ برای رأی آوردن بیشتر روی نفرت مردم حساب باز کرده است تا روی اتحاد آمریکا. به همین دلیل هم هر سؤالی که از او بپرسند یا هر اصراری داشته باشند که او گروه‌های نژادپرست یا سفید‌برتر‌پندار را تقبیح کند، او در نهایت چنین کاری نمی‌کند. جواب او به سؤال مجری مناظره اول از این بابت بسیار حائز اهمیت است. او به این گروه‌ها گفت: «عقب بایستید و آماده باشید».3 این جمله از نظر بسیاری از تحلیلگران فضای سیاسی آمریکا، جمله کلیدی ترامپ در این مناظره بود که توانست پیروزی بزرگی را برای گروه‌های سفیدبرتر‌پندار و یا نژادپرستی چون «پسران مغرور»4 با خود به ارمغان آورد.5 این گروه‌ها پس از پایان مناظره در شبکه‌های اجتماعی سروصدای زیادی به پا کرده و با کلیدواژه «آماده‌ایم قربان‌»6 به استقبال از صحبت‌های ترامپ رفتند. از طرف دیگر اتهامات ترامپ به سیستم پستی آمریکا و اینکه رأی‌های پستی مطمئنا با تقلب انتخاباتی همراه خواهد بود نیز نشانه دیگری از این مساله است که او نمی‌خواهد مردم زیادی در انتخابات شرکت کنند و این مساله برای کمپین انتخاباتی او به مساله‌ای حیاتی تبدیل‌ شده است. در هر صورت نگاهی به فضای نفرت و تشدید فضای دوقطبی در جامعه آمریکا نشان می‌دهد شاید در بحث کلامی و رفتار، بایدن تا حدی بهتر از ترامپ ظاهر شده باشد اما این مناظره و اتفاقات رخ داده در آن بیشتر از هر فردی، برای ترامپ و طرفدارانش سود داشته است. حالا تکلیف ترامپ با بسیاری از سؤالات موجود در فضای سیاسی آمریکا مشخص شده است؛ او دیگر تعارفی در حمایت از گروه‌های سفیدبرترپندار و نژادپرست ندارد و پایگاه رأی خود را در این گروه‌ها می‌بیند. او با حمایت از پلیس در اعتراضات رأی آنها در اتحادیه‌های پلیس را به دست آورده و به دلیل فروش بالای سلاح به کشورهای منطقه غرب آسیا، رأی لابی سلاح را هم با خود به همراه دارد. اگرچه دموکرات‌ها و شخص بایدن تلاش کردند او را متهم به توهین به سربازان و نیروهای نظامی کنند اما همان‌طور که ترامپ در مناظره نیز بیان کرد، رأی بالای او در میان نظامیان نمی‌تواند تأثیری از این اتهامات بپذیرد. مهم‌ترین کاری که ترامپ باید انجام می‌داد، بیرون کشیدن نظامیان آمریکایی از باتلاق جنگ‌های بی‌پایان بود که تا حدی با خروج نیروهایش از منطقه غرب آسیا این وعده را اجرایی کرده است اما هنوز مشخص نیست دموکرات‌ها با روی کار آمدن بایدن بخواهند جنگی در دنیا به راه بیندازند یا خیر. 

 

* مناظره‌ها و افزایش احتمال جنگ داخلی

۲ مناظره انتخاباتی دیگر از مجموع ۳ مناظره تعیین ‌شده، باقی مانده است اما در همین مدت کوتاهی که از مناظره اول گذشته است، می‌توان فضای ترس و ناامیدی موجود در جامعه آمریکایی را از فاصله دور نیز حس کرد. برای تحلیل این شرایط نه‌ تنها به مناظره‌ها، بلکه باید به سایر سخنرانی‌ها و بیانیه‌هایی که از جانب سیاستمداران آمریکایی منتشر می‌شود نیز توجه کرد. اگر به بسته کلی اخبار انتخاباتی طی یک هفته گذشته و البته سؤال آخر این مناظره نگاهی داشته باشیم، متوجه می‌شویم نگرانی اصلی در بین تحلیلگران سیاسی داخل آمریکا و چهره‌های سرشناس ۲ حزب نه رأی آوردن نامزد انتخاباتی‌شان، بلکه چگونگی دست‌وپنجه نرم کردن با فضای سیاسی آمریکا بعد از رأی‌گیری است. پیش ‌از این نیز بارها به موضوع شکاف و تفرقه در جامعه آمریکا و فضای دوقطبی شدید که موجب بروز نفرت در این کشور می‌شود اشاره شده بود و تحلیلگران با نگرانی از به راه افتادن جنگ دوم داخلی در آمریکا می‌گفتند. جمله قابل‌تأمل ترامپ به گروه‌های سفیدبرترپندار درباره اینکه آماده باشند یا جواب منفی او به اینکه آیا قدرت را به ‌صورت مسالمت‌آمیز به رئیس‌جمهور بعدی منتقل خواهد کرد، این نگرانی‌ها را تشدید کرده است. از سوی دیگر نگاهی به قطعنامه کنگره آمریکا که در آن از هر ۲ نامزد انتخاباتی خواسته شده در صورت باخت در انتخابات، نتیجه را بپذیرند و نگرانی‌های آنها درباره اینکه شاید ترامپ در صورت شکست در انتخابات، نخواهد کاخ سفید را به‌ صورت مسالمت‌آمیز به جو بایدن تحویل دهد، نشان می‌دهد راهبردهای تبلیغاتی ۲ نامزد انتخاباتی آمریکا دقیقا مسیری یک‌طرفه به سمت جنگ داخلی را طی می‌کند. بر همین اساس است که تعدادی از رسانه‌ها7 و اندیشکده‌های آمریکایی8 درخواست کرده‌اند مناظره‌های انتخاباتی در همین ‌جا متوقف شود و این نمایش حقارت آمریکایی دیگر در جهان روی صفحه‌های تلویزیون نرود. 

پی‌نوشت‌:

1-https://www.theatlantic.com/politics/

archive/2020/09/trump-biden-debate/616542/

2- https://www.msn.com/en-us/news/opinion/the-bully-in-chief-reemerges/ar-BB19ynzw

3- stand back and stand by

4- Proud Boys

5-https://time.com/5894497/donald-trump-white-supremacists-debate/

6- Stand by Sir!

7- https://www.mercurynews.com/2020/09/29/embarrassment-to-our-country-should-that-be-the-last-trump-biden-debate/

https://time.com/5894500/presidential-debate-review/

8- https://www.brookings.edu/blog/fixgov/2020/09/29/was-the-first-debate-of-2020-also-the-last/