گروه سیاسی: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد طبق توافق قبلی با تهران، از دومین مکان مورد نظر خود در ایران، بازرسی انجام داده است و از حضور بازرسان این سازمان در مکان مورد نظر خبر داد. بر این اساس، در بیانیه آژانس آمده است: «به عنوان بخشی از توافق با ایران برای حل مسائل مربوط به اجرای پادمانی که توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تعیین شده بود، آژانس در هفته جاری دسترسی‌های تکمیلی به دومین مکان در این کشور را به‌دست آورد و نمونه‌های محیطی برداشت کرد».

به گزارش «وطن امروز»، ماه گذشته بود که رافائل گروسی،‌ مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با سفر به ایران موفق شد مجوز دسترسی بازرسان آژانس به ۲ مکان ادعایی تازه را از تهران کسب کند و به دنبال آن بازرسی از مکان اول هم صورت گرفت. همزمانی سفر گروسی به تهران با موضوع تصمیم شورای امنیت سازمان ملل درباره قطعنامه آمریکا در رابطه با تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران در قطعنامه 2231 شورای امنیت موجب شد تحلیلگران این سفر را از جنبه امتیاز گرفتن آژانس از ایران در ازای رأی منفی طرف‌های برجامی در شورای امنیت به قطعنامه آمریکا مورد ارزیابی قرار دهند. 

در شرایطی که مقامات دولت و سازمان انرژی هسته‌ای تلاش می‌کنند روند تازه همکاری‌های ایران و آژانس را عادی و مطابق با رویه‌های پیشین جلوه دهند اما رفتار مدیر کل جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان از پیگیری و تثبیت یک رویه نامتعارف و نادرست در قبال کشورمان دارد و مشخص می‌کند که وی کاملا از حفظ بی‌طرفی در ماموریت‌های خود فاصله گرفته است. 

با این حال رویکرد آژانس نشان می‌دهد این سازمان در هماهنگی با طرف‌های ضدایرانی تلاش می‌کند ایران را به اجرای کامل برجام و پایبندی کامل به محدودیت‌های برجامی بازگرداند، چه اینکه آژانس با اتکا به گزارش‌های رژیم صهیونیستی خرداد سال جاری قطعنامه‌ای ضدایرانی در شورای حکام تصویب کرد. متن این قطعنامه که از جانب فرانسه، آلمان و انگلیس ارائه شده است، مطرح می‌کرد که شورا «از ایران می‌خواهد به طور کامل با آژانس همکاری کرده و درخواست‌های آژانس را بدون تاخیر بیشتر اجابت کند، از جمله اینکه فورا به محل‌های مشخص شده از جانب آژانس دسترسی ایجاد کند». بر این مبنا بود که مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پنجشنبه ۲۷ شهریور به برنامه «هارد تاک» بی‌بی‌سی رسما اعلام کرد توافق اخیر این آژانس با تهران «پایان داستان» نیست و بازرسان این نهاد در ایران هستند تا با بررسی‌های فنی، عدم دسترسی ایران به سلاح هسته‌ای را کنترل و اثبات کنند. 

ادعای گروسی مبنی بر اینکه بازرسی‌های جدید در ایران پایان داستان نیست در حالی است که علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی 29 شهریور در گفت‌وگو با خانه ملت اعلام کرد: مسؤولان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کردند براساس اطلاعاتی که دارند، بعد از بازرسی از ۲ محل تعیین شده، درخواست دیگری ندارند. 

گروسی همچنین در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود با بی‌بی‌سی با طفره رفتن از سوالی درباره اینکه آیا محل‌های بازرسی‌‌شده ارتباطی با اطلاعات افشا شده از سوی اسرائیل دارد یا خیر، گفت این موارد محرمانه است و نمی‌تواند درباره آن اظهار‌نظری کند. گروسی اما با اظهار اینکه منبع گزارش‌های آژانس تنها منحصر به یک دولت نیست و منابع متعدد آژانس شامل گزارش‌های دریافتی از کشورهای دیگر و همچنین طرف‌های سوم نیز می‌شود، تلویحا تایید کرد سازمان متبوعش می‌تواند گزارش‌های ضدایرانی رژیم صهیونیستی را در دستور کار قرار دهد. 

مدیرکل آژانس در ادامه درباره نگرانی‌های فعلی در ارتباط با کاهش تعهدات برجامی تهران گفت: میزان ذخایر و مواد هسته‌ای ایران نسبت به زمان ترک برجام از سوی آمریکا، بیشتر شده است. این اظهارات گروسی در هماهنگی کامل با تروئیکای اروپا قرار دارد، چرا که ۳ کشور آلمان، انگلیس و فرانسه بعد از گزارش اخیر آژانس بیانیه‌ای مشترک درباره فعالیت‌های راستی‌آزمایی و نظارت بر برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران منتشر کردند. 

تروئیکای اروپا در این بیانیه ضمن تشکر از آژانس و استقبال از اجرای سختگیرانه آژانس در قبال ایران آورده: با ابراز نگرانی از اطلاعیه ایران برای نصب سانتریفیوژهای جدید در تاسیسات غنی‌سازی نطنز، هشدار می‌دهیم که این امر، ظرفیت غنی‌سازی ایران را افزایش داده و از محدودیت‌های برجام در این حوزه، تعداد و مکان سانتریفیوژها عبور می‌کند. ما از ایران می‌خواهیم از این گام‌ها اجتناب کند. ما همچنین از غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران بالاتر از محدودیت 67/3 درصد در برجام و میزان ذخایر اورانیوم غنی‌شده که اکنون ۲۱۰۵ کیلوگرم است، نگران هستیم. این تقریبا 10 برابر محدودیت برجام است. در ادامه این بیانیه آمده است: برخلاف برجام، ایران همچنین به غنی‌سازی در فردو اقدام می‌کند؛ تاسیساتی که هیچ استفاده غیرنظامی موجهی ندارد. ایران به اجرای تحقیق و توسعه درباره انواع مختلف سانتریفیوژهای پیشرفته که ذیل برجام مجاز نیستند، اقدام کرده است. همچنین تروئیکای اروپا از ایران درخواست کرده باید تحقیق و توسعه سانتریفیوژهای پیشرفته را که خلاف مفاد برجام است متوقف کند. 

در پایان هم ۳ کشور غربی حاضر در برجام با تهدید ایران اظهار کردند: امیدواریم این شورا (شورای حکام) بتواند پیام واضحی به ایران بفرستد که به عقب برگرداندن تمام اقدامات هسته‌ای مخالف توافق [هسته‌ای] ضروری است و باید به پایبندی کامل به الزاماتش ذیل برجام بازگردد. با این حساب به نظر می‌رسد آژانس انرژی هسته‌ای در تقسیم کاری نانوشته با ۳ کشور غربی برجام، مسیری ترسیم کرده است که مجددا وارد چرخه درخواست‌های بی‌پایان از ایران شود و دائمی کردن بازرسی‌های فراپروتکلی را که محصول برجام بود، فارغ از سرنوشت برجام برای ایران تثبیت کند. این در شرایطی است که دولت روحانی پس از خروج آمریکا از برجام و عمل نکردن تروئیکای اروپا به هیچ یک از تعهدات خود در توافق، همچنان یکطرفه به تعهدات سنگین ایران در برجام ادامه داده و همچنین رفتاری کج‌دار و مریز با گام‌های پنج‌گانه کاهشی تعهدات ایران در پیش گرفته و این باعث شده گام‌های کاهشی از بازدارندگی لازم برخوردار نبوده و طرف مقابل را به بازگشت به تعهداتش ترغیب نکند. در چنین فضایی مسیر تازه‌ای که از طریق توافق با آژانس به ادامه بازرسی‌های سنگین و بی‌سابقه‌ای که ایران به طور اختیاری در برجام پذیرفته است، ختم شود، هزینه‌های بیشتری بر کشور تحمیل خواهد کرد. 

 گفتنی است «وطن امروز» 17 شهریور در گزارشی با عنوان کلاهبرداری آژانس در تهران با اشاره به رویکرد تازه آژانس انرژی اتمی اشاره کرده بود انتشار گزارش موازی درباره موضوع هسته‌ای یک کشور تاکنون در طول فعالیت آژانس انرژی اتمی سابقه نداشته است. در این گزارش همچنین آمده بود: «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از 2 گزارش قبلی خود درباره فعالیت هسته‌ای ایران رویه انتشار گزارش موازی را در قالب گزارش «پادمانی» و گزارش «برجامی» آغاز کرده و گزارش مربوط به پادمان جامع و پروتکل الحاقی را ذیل گزارش پادمانی قرار می‌دهد. پادمان یک سیستم بازرسی و تأیید استفاده صلح‌آمیز از مواد هسته‌ای به عنوان بخشی از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) است که تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای قرار دارد. پروتکل الحاقی نیز سندی است که به منظور آنچه تقویت کارایی سیستم پادمان در راستای مشارکت در اهداف منع گسترش هسته‌ای جهانی خوانده می‌شود، برای کشورهایی که دارای موافقتنامه پادمان با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هستند، طراحی شده ‌است. بازرسی بر پایه پروتکل الحاقی، برخلاف بازرسی ویژه نیازی به تصویب شورای حکام ندارد و آژانس در بازرسی‌های خود بر مبنای پیوندنامه پیوستی حق دارد به هر جایی که برای انجام وظایف خود ضروری می‌داند، دسترسی پیدا کند. 

ایران پروتکل الحاقی را بر مبنای برجام به صورت داوطلبانه پذیرفته است و اگر قرار بر انتشار 2 گزارش موازی باشد، باید گزارش مربوط به پروتکل الحاقی ذیل گزارش برجامی قرار بگیرد. البته گروسی به این نیت گزارش‌های مربوط به پروتکل الحاقی را ذیل گزارش پادمان قرار داده است که اگر برجام ملغی شود، نظارت‌های پروتکل الحاقی به عنوان یکی از حقوق آژانس در قبال ایران ادامه پیدا کند. بنابراین فرمت گزارش‌دهی آژانس نشان از یک طراحی خطرناک برای تبدیل کردن پروتکل الحاقی از یک «اقدام اختیاری» به یک «تعهد دائم» دارد.