گروه سیاسی: یک ماه از آغاز درگیری‌ها میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان به عنوان ۲ همسایه شمالی کشورمان می‌گذرد. در این میان تاثیر متقابل جنگ میان ۲ همسایه شمالی ایران بر کشورمان که ریشه در نزاعی قدیمی دارد به عنوان یکی از پرسش‌های مهم بارها توسط کارشناسان و رسانه‌ها مورد بحث و ارزیابی قرار گرفت. 

به گزارش «وطن امروز»، برخی سناریوها حکم به منع هر گونه فعالیت از سوی ایران می‌داد و برخی دیگر با برشمردن تهدیدهای بالقوه این جنگ که می‌تواند به درازا نیز کشیده شود بر لزوم فعالیت و واکنش مستقیم کشورمان تاکید می‌کرد. با این حال مساله «امنیت مرزی» ایران به عنوان سرفصل موضوعات و دغدغه‌های نهادهای رسمی مورد تاکید قرار گرفت؛ مساله‌ای که البته با نقض چندین و چند باره آن در جریان اصابت تعدادی از خمپاره‌ها و راکت‌ها به شهرستان مرزی «خداآفرین» و همچنین سقوط یک پهپاد در اطراف روستای «قره قوچ» در بخش «منجوان» بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت. به رغم تذکرات مکرر مقامات ایرانی به طرفین نزاع، بر اساس گزارش‌های منتشر شده مناطق مرزی کشورمان بیش از 60 بار مورد اصابت خمپاره‌ قرار گرفته است و همین مساله حساسیت‌های عمومی را نسبت به لزوم استقرار نیروهای نظامی کشورمان و واکنش قاطع به هر گونه تعدی را بیش از پیش کرد. 

اما مضاف بر درگیری‌های مرزی و اصابت خمپاره‌ها به محدوده ارضی کشورمان، انتشار اخبار و شواهدی حکایت از یک تهدید جدی دیگر داشت. استخدام مزدورانی از گروه‌های تروریستی و تکفیری برای شرکت در صحنه‌های این نبرد، زنگ خطری بود که از نخستین روزهای جنگ میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان به صدا درآمد. اقدام ترکیه در انتقال تروریست‌های تکفیری از سوریه به جمهوری آذربایجان و مخاطرات ناشی از استقرار آنها در مرزهای شمالی کشورمان مساله‌ای نبود که بسادگی بتوان از کنار آن عبور کرد، از همین رو لزوم آماده‌باش حداکثری در صورت در پیش گرفته شدن هر گونه اقدامی از سوی این گروهک‌ها بیش از هر زمان دیگری حس می‌شد. تجربه حوادث سوریه، نقش ویرانگر تزریق نیروهای تروریستی و تکفیری به قلب نزاع‌های منطقه‌ای و لزوم آمادگی برای واکنش قاطع به هر گونه شیطنت از سوی این جریانات، نکته‌ای بود که در هفته‌های اخیر مورد تاکید تحلیلگران مختلف قرار گرفت. 

 

* تهدیدهای مرزی را تحمل نمی‌کنیم

سردار پاسدار ابوالفضل شکارچی، سخنگوی ارشد نیروهای مسلح روز جمعه با اشاره به درگیری‌های ۲ همسایه شمالی کشورمان گفت: به دنبال درگیری‌های نظامی ۲ کشور آذربایجان و ارمنستان و عدم رعایت قواعد بین‌المللی حسن همجواری و مصالح جنگی در مرزهای کشور سوم که در منازعات ۲ کشور، منجر به شلیک و اصابت تعدادی خمپاره به داخل مناطق سرزمینی جمهوری اسلامی ایران شده است، نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران ضمن تقویت دفاعی خطوط مرزی ایران، اعلام می‌کند امنیت مناطق مرزی و مردم ایران، خط قرمز ماست. سخنگوی ارشد نیروهای مسلح با اشاره به اینکه رعایت حسن همجواری و صبوری ایران اسلامی با ۲ کشور، نباید مورد سوءاستفاده قرار گیرد، ادامه داد: هشدار می‌دهیم با هر گونه تعرض و تهدید برخورد سخت خواهیم کرد. سردار شکارچی اضافه کرد: در پی درگیری‌های اخیر نظامیان ۲ کشور در منطقه قره‌باغ، نخجوان و ارمنستان به دلیل شیطنت برخی بازیگران منطقه‌ای و حملات راکتی و توپخانه‌ای طرف‌های درگیر، برخی مناطق مرزی جمهوری اسلامی ایران تحت تاثیر قرار گرفته و خساراتی به هموطنان مرزنشین وارد کرده است؛ لذا تاکید می‌کنیم ۲ کشور مشکلات خود را از طریق گفت‌و‌گو حل کرده و به خطوط قرمز ایران ورود نکنند که در غیر این صورت قطعا پشیمانی به دنبال خواهد داشت.

 

* هر گونه تغییر در ژئوپلیتیک مرزی، خط قرمز ایران است

سردار محمد پاکپور، فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران هم روز شنبه در حاشیه سومین بازدید خود از مرزهای شمالی کشورمان در طول 20روز گذشته در گفت‌وگویی کوتاه با خبرنگاران با اشاره به درگیری‌های اخیر بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان در منطقه اظهار داشت: جمهوری اسلامی با هر گونه اشغال و تجاوز مخالف بوده و آن را محکوم می‌کند. وی گفت: از نخستین روزهای درگیری اخیر بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان، قرارگاه عاشورای نیروی زمینی سپاه در منطقه مرزی فعال بوده و تحولات مرزی را رصد کرده و زیر نظر داشته و اقدامات و تقویت‌های لازم متناسب با شرایط پیش‌آمده انجام شده است. سردار پاکپور با هشدار به طرف‌های درگیر گفت: هر گونه ناامنی و تهدید در مرزهای ما که موجب آسیب به امنیت و آرامش روانی مردم عزیزمان شود با اقدام مقابله‌ای ما مواجه خواهد شد و اساسا امنیت مردم و منافع ملی کشورمان خط قرمز ماست. فرمانده نیروی زمینی سپاه در ادامه با اشاره به اعزام و استقرار یگان‌هایی از نیروی زمینی سپاه به منطقه خاطرنشان کرد: اعزام یگان‌ها از نیروی زمینی سپاه در راستای اهداف و صیانت از منافع ملی و همچنین تامین امنیت و آرامش مردم منطقه خواهد بود. سردار پاکپور با بیان اینکه تمامیت ارضی کشورهای همسایه برای ما محترم است، اظهار داشت: هر گونه تغییر در ژئوپلیتیک مرزی، خط قرمز جمهوری اسلامی ایران است. 

 

* استقرار تیپ مکانیزه در مرزهای شمال غرب

پس از بازدیدهای میدانی روزهای گذشته از نقاط مرزی شمال کشور و برخی موضع‌گیری‌های مقام‌های نظامی، روز گذشته اخبار منتشر شده حکایت از آن داشت که تیپ مکانیزه امام زمان(عج) نیروی زمینی سپاه پاسداران در مرزهای شمال غرب کشور مستقر شده است. بر این اساس تانک‌ها و تجهیزات نظامی برای محافظت از مردم و برقراری امنیت در نوار مرزی شمال غرب کشور در مناطق خداآفرین و جلفا استقرار یافتند. پایگاه خبری سپاه نیوز هم در گزارشی به نقل از یکی از اعضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نوشت: برابر دستور سلسله مراتب فرماندهی تیپ مکانیزه امام زمان(عج) نیروی زمینی سپاه پاسداران ماموریت یافت برای دفاع از تمامیت ارضی کشورمان و دفاع از مناطق مردم ولایتمدار خداآفرین در این منطقه مستقر شود. 

در این میان با توجه به تهدیدات بالقوه درگیری‌های گسترده جمهوری آذربایجان و ارمنستان در نزدیکی مرزهای کشورمان و اخباری که گویای رشد جمعیت جنگجویان تروریستی و تکفیری در این نزاع منطقه‌ای است، اعزام گسترده‌ نیروهای نظامی و تجهیزات دفاعی به مناطق مرزی شمال کشورمان را می‌توان حامل پیامی مهم به ۲ همسایه شمالی دانست که هر گونه نقض مرزهای کشورمان و تبدیل آن به بستری برای نفوذ و گسترش نیروهای تروریستی و تکفیری با واکنشی قاطع روبه‌رو خواهد شد. مضاف بر این، حضور گسترده نیروها و تجهیزات نظامی کشورمان را می‌توان به عنوان مفروضی برای ایجاد «منطقه حائل» درگیری‌ها نیز به حساب آورد. 

***

[نیروهای نظامی نقش حائل 2 کشور را ایفا کنند]

جنگ میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان به عنوان ۲ همسایه شمالی جمهوری اسلامی ایران، از همان نخستین روزهای خود با برخی هشدارها و پیش‌بینی‌‌های تهدیدآمیز همراه بود. کارشناسان متعددی با توجه به شناخت از مناسبات فعلی منطقه و سناریوهای محتمل از دستگاه سیاست خارجی درخواست داشتند نقش فعالانه‌تری را در این میان بر عهده گیرد و با استفاده از جایگاه منطقه‌ای ایران، تهدیدهای احتمالی این نبرد را خنثی کرده یا به کمترین سطح ممکن برساند. در این میان ایده «منطقه حائل» یکی از سناریوهای مورد تاکید بود که کشورمان نیز موقعیت پیگیری آن را دارا بود. اواسط مهرماه در نخستین روزهای جنگ میان ۲ همسایه شمالی، محمدجواد لاریجانی در گفت‌وگو با «وطن امروز» نسبت به پیگیری این ایده تاکید کرده بود. وی در بخشی از گفت‌وگوی مذکور با اشاره به لزوم برخورد فعالانه‌تر دستگاه سیاست خارجی در قبال درگیری همسایه‌های شمالی گفته بود: درباره مساله و مناقشه ارمنستان و آذربایجان هم کارهایی در وزارت امور خارجه در حال پیگیری است اما ما پکیج‌های متنوعی را می‌توانیم در این باره ارائه کنیم که یک برخورد فعالانه‌تری را لازم دارد. ما باید همان روزهای اول بلافاصله یک هیأت نظامی و سیاسی به هر ۲ کشور می‌فرستادیم، چون هر ۲ به ما اعتماد دارند. حتی نیروهای نظامی ما می‌توانند نقش حائل را بین 2 کشور ایفا کنند. ببینید! «سن سو» استراتژیست معروف چینی که 2 هزار سال قبل کتابی درباره جنگ نوشته است، می‌گوید 100 جنگ را آغاز کردن به اندازه جلوگیری از یک جنگ سخت نیست. ما باید از هنر دیپلماسی خود استفاده کنیم و آلام جنگ را کاهش دهیم. ما باید سیاست معتدل و مبتنی بر عقلانیت اسلامی خود را به نمایش بگذاریم. اینها حیطه‌هایی است که محتاج تحرک بیشتر دستگاه دیپلماسی است، البته باز شدن پای تروریست‌های داعش به منطقه به بهانه حمایت از آذربایجان پدیده بسیار خطرناکی است که ترکیه بازی آن را شروع کرده است.