محسن جندقی: چالش کرونا از همان زمانی که دولت قدرت وزارت بهداشت را در ستاد ملی مقابله با کرونا کاهش داد، تبدیل به بحران شد. با وجود مخالفتهای گسترده جامعه سلامت، بازگشایی مشاغل و اصناف بدون ابلاغیه پروتکلی جامع و بازدارنده و بدون نظارت قوی برای رعایت همان دستورالعملهای نیمبند انجام شد، دورکاری 30 درصد کارمندان به پایان رسید و در ادامه در کمال شگفتی و ناباوری، مدارس نیز با حضور محصلان مقاطع مختلف بازگشایی شد! روحانی از همان روزهای ابتدایی سال در اظهارات خود کلیدواژههای مشابه «سلامت» و «معیشت» را در کنار هم به کار میبرد تا عملا شاهد ایجاد دوگانه «جان و نان» توسط رئیس دولت باشیم. به عنوان مثال رئیسجمهور 27 فروردین در جلسه هیأت دولت گفت: «امروز سلامت و معیشت مهمترین مساله و دغدغه مردم است» یا در همان روز گفت: «باید همزمان با بیماری و بیکاری مقابله کنیم».
حتی اگر مسؤولان دولتی نیت عادی جلوه دادن شرایط را نداشتند، رفتار دولت عملا به جامعه اینگونه القا کرد شرایط کرونا آنقدرها که گفته میشود بحرانی نیست. در چنین شرایطی بود که رعایت پروتکلهای بهداشتی از 80 درصد به 60 درصد کاهش یافت. از طرفی دولتی که اعتقاد داشت سلامت در کنار معیشت و جان در کنار نان و رسیدگی به معضلات اقتصادی در کنار مبارزه با بیماری مهم است، عملکرد افتضاحی در حوزه اقتصاد داشت و رکوردهای جدید در نقدینگی و پایه پولی و تورم خلق کرد. کاهش شدید ارزش پول ملی به همراه رفتار غیرطبیعی و دیوانهوار بازار سرمایه و بازارهای موازی، عیار اقتصادی دولت را بیش از پیش نمایان کرد و بخوبی نشان داد ضعف شدید مدیریت، موتور محرک تحریمهای آمریکاست. به عبارت بهتر دولت حتی در مقوله ادعایی اقتصاد نتوانست کمترین انتظارات موجود را برآورده کند و حتی حامیان خود را ناامید کرد. از طرفی دولت در کنترل کرونا ناموفق عمل کرد و رکوردهای جدید ابتلا و مرگومیر ثبت شد و از طرف دیگر معیشت مردم تحت تاثیر تورم و گرانی قرار گرفت؛ در نتیجه عملا پروژه دوگانهسازی «جان / نان» یا «سلامت / معیشت» شکست خورد. دولت میتوانست با اعمال برنامهای جامع، زنجیره انتقال را قطع کند و هزینه مقابله با کرونا را بشدت کاهش دهد و بعد از وقفهای کوتاه فعالیتهای اقتصادی را از سر بگیرد. رهبر حکیم انقلاب در جلسه شنبه ستاد ملی مقابله با کرونا با اشاره مستقیم به این مساله و برشمردن جنبههای سلامتمحور، امنیتی و اقتصادی تصمیمگیریها درباره این بیماری و احتمال تعارض این جنبهها با یکدیگر گفتند: «از آنجا که جنبههای امنیتی و اقتصادی نیز نشأت گرفته از همین بیماری است، بنابراین اصل و اولویت در تصمیمگیریها، سلامت مردم است».
بیانات رهبر انقلاب همان اظهارات متخصصان و کارشناسان است که اعتقاد دارند دولت در شرایط فعلی که توازن و تناسب این مؤلفههای اقتصادی، امنیتی و سلامت از بین رفته باید سلامت را در اولویت قرار دهد؛ بارها متخصصان گفتند اگر دولت با تعطیلی متناوب در کنار محدودیتهای کرونایی موافقت کند و بعد از آن بر اجرای پروتکلها نظارت کند، زنجیره انتقال قطع خواهد شد. در این حالت میتوان امیدوار بود توازن مؤلفههای اقتصاد، امنیت و سلامت مجدداً محقق گردد. دولت نهتنها این کار را نکرد، بلکه تصمیمهای اشتباهی مانند بازگشایی مدارس را هم عملی کرد!
در کنار این نکته مشخص شد هر چه نقش وزارت بهداشت در تصمیمگیریها کم شود، شرایط بحرانیتر میشود و تعداد مبتلایان و قربانیان افزایش مییابد. رهبر انقلاب به این مساله نیز اشاره مستقیم داشتند و وزارت بهداشت را محور تعیین مصادیق محدودیتها دانستند و گفتند: «هنگامی که وزارت بهداشت، مصادیق محدودیت را تعیین کرد، بقیه دستگاهها باید ـ بدون در نظر گرفتن ملاحظات دیگرـ آنها را رعایت و اجرا کنند».
اگر دولت بتواند در سیاستهای مقابله با کرونای خود تجدیدنظر کند و انسجام در تصمیمگیری را جایگزین آشفتگی کند، میتوان به آینده امیدوار بود. قطعا خود دولتیها تا الان متوجه شدهاند هزینه مقابله با کرونا در روزهایی که تعداد مبتلایان و قربانیان افزایش مییابد و رکورد میشکند، بسیار بیشتر از چند روز تعطیلی و محدودیتهای شدید بهداشتی خواهد بود. میتوان با توجه به فرمان رهبر بزرگوار انقلاب در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا امیدوار بود رویه دولت تغییر کند و دیگر شاهد دوگانهسازیها نباشیم؛ دوگانهسازیهایی که اول از همه گریبان ملت و بعد خود دولت را خواهد گرفت.