گروه فرهنگ و هنر: سینمای دفاع‌مقدس تنها ژانر اختصاصی و منحصر‌به‌فرد سینمای ایران است که چه در زمان جنگ تحمیلی و چه پس از آن همواره طرفداران و مخاطبان خاص خودش را داشته و دارد اما در این میان معمولا آن دسته از آثار سینمای جنگ بیشتر مورد توجه مخاطبان قرار گرفته که قصه یا ایده اولیه آن با الهام از ماجرایی واقعی یا با محوریت قهرمان‌های حقیقی ساخته شده‌اند. 

 

* روایت‌ گردان تک‌نفره بر پرده سینما

«به تنهایی کار یک گردان را می‌کرد. هر جای خط که سنگر داشت، جبهه دشمن را به هم می‌ریخت. لقب گردان تک‌نفره فقط شایسته او بود. اخلاص، ایمان و تواضع، از سراپای وجودش نمایان بود. ایشان از لحاظ تجربه جنگی و سابقه حضور در مناطق عملیاتی در رتبه فرماندهی تیپ و لشکر بود ولی به دلیل تبحر خاص و منحصربه فرد در کار تیراندازی و تأثیرش در سرنوشت عملیات، به عنوان یک تک‌تیرانداز ویژه و استراتژیک در جبهه‌های جنگ، همیشه خار چشم دشمن بود». سردار شهید حسین خرازی، فرمانده لشکر عشق اینچنین از عبدالرسول زرین، همرزم شهیدش می‌گوید؛ همرزمی که برای بسیاری از ما همچنان ناشناخته مانده است؛ آنچنان که حتی نام او با وجود همه افتخارات و ویژگی‌های منحصر‌‌به‌فردی که در سیره شخصی و مبارزاتی‌اش داشته، برای اغلب ما ناشناخته است. چه‌ بسا بسیاری از مخاطبان همین مطلب داستان «کریس کایل» تک‌تیرانداز وحشی و جنایتکار آمریکایی را با ۱۶۰ مورد قتل تأیید‌شده به واسطه تماشای فیلم معروف «تک‌تیرانداز آمریکایی» شنیده باشند اما نام شهید زرین را که از دلاورمردان این سرزمین ا‌ست نشنیده باشند. 

اما سینمای ما نیز بالاخره بعد از سال‌ها دست به کار شده تا چهره یکی از قهرمان‌های ملی این سرزمین را بر پرده نقره‌ای سینماها به تصویر بکشد. ساخت این اثر سینمایی که این روزها فیلمبرداری آن در جریان است، بهانه‌ای شد تا سراغ ابراهیم اصغری، تهیه‌کننده این اثر برویم و گپ و گفتی کوتاه با او درباره این اثر سینمایی داشته باشیم. 

 

* خدمات متقابل سینما و تاریخ جنگ

اصغری در پاسخ به سوال «وطن امروز» درباره انتخاب سوژه‌هایی از دل واقعیت و تاثیر آن بر رشد سینمای جنگ گفت: مردم عموما نسبت به قهرمان‌های ملی خود عِرق بیشتری دارند. سینما هم اگر بتواند این قهرمان‌ها را بویژه قهرمان‌های جنگ را با همان شکل و شمایل و خلقیاتی که در آن دوره داشتند به تصویر بکشد، در وهله اول می‌تواند باعث الگوسازی برای مخاطبان شود و دیگر امتیاز آن، این است که مورد استقبال مخاطبان قرار می‌گیرد. 

او البته به این نکته نیز اشاره می‌کند که واقعیت‌های شفاهی دفاع‌مقدس نیازمند ثبت شدن از طریق ادبیات و سینماست. اصغری در این زمینه توضیح می‌دهد: ما بسیاری از خاطرات جنگ را به شکل سینه به سینه و شفاهی شنیده‌ایم و چون این‌ خاطرات عموما با آثار هنری آمیخته نشده است، فرار بوده؛ در صورتی که یک اثر هنری علاوه بر اینکه می‌تواند یک خاطره را در اذهان ماندگارتر کند، باورپذیری آن را هم برای مخاطبان بیشتر می‌کند. 

 

* علیه فراموش شدن حقایق جنگ در ذهن نسل جوان

اما یکی از دل‌مشغولی‌های همه و از آن بیشتر نسل بازمانده از دوران دفاع‌مقدس، روایت درست و دقیق تاریخ جنگ برای نسل جوان است؛ نسلی که حالا در کشاکش بمباران عجیب و غریب شبهه‌ها در شبکه‌های اجتماعی، با سوالات متعددی درباره حقایق جنگ روبه‌رو است و در این میان با وجود آنکه خاطرات مکتوب و شفاهی زیادی برای پاسخگویی به این شبهات وجود دارد اما دست سینما در این حوزه خالی است. 

اصغری در این گفت‌وگو درباره تاثیر چنین آثاری بر نسل جوان نیز گفت: بسیاری از داستان‌ها را نسل جدید ما می‌شنود و بعد از آن فراموش می‌کند اما اگر این خاطرات و موضوعاتی که درباره قهرمان‌های ملی وجود دارد در قالب یک اثر سینمایی به تصویر کشیده شود، قطعا ماندگارتر خواهد بود. 

 

* کم‌کاری ما در برابر خیال‌پردازی‌های پرشمار هالیوود

حالا همین کم‌کاری سینمای ایران در حوزه پرداختن به قهرمان‌های ملی در سینمای ایران را در نظر بگیرید؛ طرف مقابل آن سینمای هالیوود است که در این سال‌ها از هیچ، اسطوره ساخته است! از ابرقهرمان‌های پوشالی که از اساس وجود خارجی ندارند تا برخی چهره‌های شرور و جانی که به مدد «رنگ کردن کلاغ و غالب کردن آن به عنوان قناری» تبدیل به قهرمان و اسطوره شده‌اند! نمونه آن هم کریس کایل بود که پیش از این به آن اشاره کردیم. اصغری در بخش دیگری از صحبت‌هایش در این گفت‌وگو، درباره فعالیت‌های هالیوود در این حوزه گفت: هالیوود در این سال‌ها با خیال‌پردازی برای خودشان یک عقبه تاریخی و اسطوره‌های ناب و انسانی طراحی کرده و به خورد همه مردم جهان داده است، در صورتی که در کشور ما طی این 40 سال گذشته و بویژه در زمان دفاع‌مقدس، قهرمان‌های بسیاری بوده و هستند که اگر بدرستی به زندگی آنها پرداخته شود، قطعا می‌تواند تاثیر بسیار مثبتی بر مخاطبان به‌خصوص نسل جوان بگذارد، بویژه اینکه ما ادعا می‌کنیم دهه 60 و دوران دفاع‌مقدس ما یک بخش شاخص از تاریخ این کشور است و از طریق ساخت چنین آثاری، مخاطبان خواهند فهمید که چرا این دهه یک دهه ویژه و خاص به حساب می‌آید؛ چرا که این آدم‌ها، آدم‌های ویژه‌ای بودند و توانستند در دوران خودشان منشأ اتفاقات و تاثیرات بزرگی شوند. 

 

* برشی از زندگی شهید زرین در «تک تیرانداز»

شهید زرین کاراکتر منحصربه‌فردی بود که قطعا پرداختن به قصه زندگی او دارای ریزه‌کاری‌ها و نکات مهمی است که نباید از آن غافل شد. معمولا پرداختن به زندگی این شخصیت‌ها سختی‌هایی نیز دارد. برای نمونه ابراهیم حاتمی‌کیا وقتی سراغ بخشی از زندگی پرماجرای شهید دکتر مصطفی چمران به عنوان یکی از اسطوره‌های تاریخ ایران‌زمین و جنگ تحمیلی رفت، با واکنش‌های مثبت و منفی مختلفی روبه‌رو شد و گاهی هم همین واکنش‌هاست که فیلمسازان را برای ورود به این حوزه مردد می‌کند. 

هر چند «چ» از نمونه‌های قابل قبول در این حوزه بود اما «ایستاده در غبار» که با محوریت زندگی شهید احمد متوسلیان ساخته شد و سریال تلویزیونی «آخرین روزهای زمستان» با محوریت زندگی شهید حسن باقری نابغه جنگ و همچنین سریال «شوق پرواز» با محوریت زندگی خلبان شهید عباس بابایی نیز از دیگر نمونه‌های موفقی بودند که در این سال‌ها ساخته شدند. البته نمونه‌های شکست‌خورده‌ای نیز در این حوزه وجود دارد که «دلتنگی‌های عاشقانه» رضا اعظمیان که با الهام از زندگی شهید منوچهر مدق ساخته شده بود، یکی از معروف‌ترین آنها بود. 

در بخش پایانی این گفت‌وگو از اصغری به عنوان تهیه‌کننده فیلم سینمایی «تک‌تیرانداز» درباره این پروژه پرسیدیم. او گفت: «با توجه به ابعاد گسترده‌ای که زندگی شهید زرین دارد، قطعا نمی‌توان همه آن را در قالب یک اثر سینمایی گنجاند، از همین رو تصمیم گرفتیم با نگاه به این شخصیت و برشی از حضور او در دوران جنگ تحمیلی به روایت قصه او پردازیم».«تک تیرانداز» به کارگردانی علی غفاری با بازی «کامبیز دیرباز» در نقش شهید زرین این روزها در مرحله فیلمبرداری است.

***

[«شکار شکارچی» به «تک تیرانداز» تغییر نام داد]

ابراهیم اصغری، تهیه‌کننده سینما در برنامه تلویزیونی «افق سینما» از تغییر نام فیلم سینمایی «شکار شکارچی» به «تک تیرانداز» به کارگردانی علی غفاری خبر داد. به گزارش «وطن امروز»، ابراهیم اصغری، تهیه‌کننده سینما و تلویزیون در بخشی از برنامه تلویزیونی «افق سینما» از تغییر نام فیلم سینمایی «شکار شکارچی» به «تک تیرانداز» به کارگردانی علی غفاری خبر داد. اصغری گفت: ۲ هفته از آغاز فیلمبرداری «تک تیرانداز»‌ گذشته و در نیمه راه تولید است. وی در ادامه افزود: این فیلم برشی از حضور شهید عبدالرسول زرین، تک تیرانداز قهرمان ایرانی در دفاع‌مقدس است و برخلاف فیلم تک تیرانداز آمریکایی، وجهه عرفانی و معرفتی تک تیرانداز ایرانی را به تصویر می‌کشد. کامبیز دیرباز در این فیلم سینمایی نقش شهید زرین را ایفا می‌کند. وی در تشریح فیلم جدید خود گفت: بخش زیادی از قصه «تک تیرانداز» در دل نیروهای دشمن تعریف می‌شود و به تاثیر حضور و مبارزه تک تیرانداز ایرانی در عقیم کردن عملیات‌های دشمن می‌پردازد. این فیلم سینمایی با حمایت انجمن سینمای انقلاب و دفاع‌مقدس در حال تولید است. شهید زرین، این تک تیرانداز ایرانی از 700 تا 3000 شلیک موفق داشته و ویژگی‌اش نسبت به تک تیراندازهای جهان این است که بیش از اینکه به شلیک‌های موفقش افتخار کرده باشد به انسان‌های که به آنها شلیک نکرده است می‌بالد.