کد خبر: 226524تاریخ: 1399/8/20 00:00
به بهانه انتشار تقریظ رهبر انقلاب بر «منظومه قاسم سلیمانی» سروده افشین علا
منظومه مقاومت
گروه فرهنگ و هنر: روز گذشته خبری در رسانه‌ها منتشر شد که از نوشتن تقریظ رهبر حکیم انقلاب بر سروده جدید افشین علا با عنوان «منظومه قاسم سلیمانی» خبر می‌داد؛ خبری که بازتاب بسیاری در رسانه‌ها پیدا کرد. علا که پس از شهادت حاج‌قاسم سلیمانی یکی از شاعرانی بود که با سرودن شعری با عنوان «تا بیرق ظهور» نسبت به شهادت او واکنش نشان داده بود، حالا در شرایطی مورد تقدیر مقام معظم رهبری قرار گرفته که این موضوع نشان‌دهنده ظرفیتی تازه برای شناساندن ابعاد شخصیتی شهید والامقام سپهبد حاج‌قاسم سلیمانی است؛ آنچه مقام معظم رهبری پیش از این نیز در مواردی به آن اشاره کرده‌اند.
* منظومه‌ای که با نام سردار شهید ماندگار شد
افشین علا، شاعر و ترانه‌سرا در فضای مجازی از نگارش تقریظ رهبر انقلاب حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای بر کتابش با عنوان «منظومه قاسم سلیمانی» خبر داد و نوشت: تابستان امسال پس از سفری به کرمان و زیارت مزار شهید قاسم سلیمانی، تصمیم گرفتم منظومه‌ای در وصف آن سردار والامقام بسرایم. به لطف خدا پس از روزهای متمادی توانستم این منظومه را که در قالب مثنوی است با بیش از 200 بیت به پایان برسانم. علا در ادامه مطلب خود در این باره، نوشته است: «خوشبختانه چندی پیش این اثر به استحضار رهبر فرزانه انقلاب رسید و با استقبال ایشان روبه‌رو شد. این بار حضرت آیت‌الله خامنه‌ای ضمن ارسال پیامی محبت‌آمیز، انگشتر خود را نیز به این فرزند کوچک‌شان اهدا کردند. هدیه‌ای که از تمام مواهب مادی برایم عزیزتر است. انشاءالله این منظومه، همزمان با نخستین سالگرد شهادت سردار، توسط بنیاد شهید حاج‌قاسم سلیمانی در قالب کتابی نفیس منتشر خواهد شد. من هم قصد داشتم این خبر را همزمان با سالگرد شهید منتشر کنم اما با شکست خفت‌بار ترامپ، قاتل بی‌آبروی آن سردار دلاور، چنان به وجد آمدم که تصمیم گرفتم به نشانه شادی و شکر، هم‌اکنون این مطلب را به اطلاع عزیزان برسانم. امید است که این اثر ناقابل، چشم‌روشنی کوچکی باشد برای تسلی دل خانواده سرافراز حاج‌قاسم و همه عاشقان آن شهید عزیز که نامش تا ابد زبانزد آزادگان و جوانمردان عالم خواهد بود». متن پیام رهبر معظم انقلاب اسلامی بدین شرح است: «بسمه‌تعالی. رسا و شیوا و خوش‌لفظ و معنا سروده شده است. منظومه ماندگاری خواهد شد انشاءالله. این قریحه و این توفیق را به آقای افشین علا تبریک می‌گویم».
* در باب اهمیت تولید متن
تقدیر رهبری از منظومه سروده‌شده توسط افشین علا از ابعاد مختلفی قابل بررسی است اما مهم‌ترین پیام تقدیر رهبری از این منظومه را باید در نگاه ایشان به مساله باز کردن راه‌هایی تازه برای معرفی و شناساندن قهرمان‌های ملی دید. پیش از این نیز در سخنرانی رهبر انقلاب به مناسبت چهلمین سالگرد آغاز جنگ تحمیلی رژیم بعث علیه ایران، گزاره‌های قابل تأملی درباره نسبت ادبیات دفاع‌مقدس با دیگر وجوه فرهنگ و هنر مطرح شد. ایشان با اشاره به مساله تحریف، بر تقویت ادبیات دفاع‌مقدس تاکید کردند. رهبر انقلاب با بیان این جمله که ما هر چه از لحاظ زمان از دفاع‌مقدس دور می‌شویم، از لحاظ معرفت باید به دفاع‌مقدس نزدیک‌تر بشویم، گفتند: «تحریف در کمین است، دست‌های تحریف‌گر در کمینند. خب! شماها مردان جنگید، الان حضور دارید. بالاخره شماها یک چیزی می‌گویید، یک دفاعی می‌کنید اما 20 سال دیگر خیلی از این جمعیتی که امروز حضور دارند نیستند، 30 سال دیگر عده بیشتری نیستند. دست تحریف، این بخش پردرخشش تاریخ ما را ممکن است مخدوش کند؛ لذا باید کار کنیم، معرفت ما باید زیاد بشود، ادبیات دفاع‌مقدس باید تقویت بشود».
ایشان ادبیات دفاع‌مقدس را به «چشمه جوشنده» تعبیر کردند و گفتند: «ما احتیاج داریم به تولید متن. اگر متن خوب و فاخر تهیه شد، آن وقت نمایشنامه از روی آن درست می‌شود، فیلم سینمایی درست می‌شود. مثلا فرض کنید که شنیدم از همین کتاب شهید خوش‌لفظ، یکی از شعرای متعهد کشور ما 10 غزل درست کرده؛ اگر شعرای متعهد وارد بشوند، ده‌ها دیوان از این کتاب‌های دفاع‌مقدس ممکن است شعر درست کنند؛ شعر هنر بزرگی است، همین طور فیلم، همین طور سینما، آثار سینمایی و مانند اینها. در دنیا هم همین‌جور است. در دنیا شاید بخشی از بهترین آثار سینمایی دنیا اقتباس از نوشته و متن‌های فاخر است؛ از رمان‌های فاخر و نوشته‌های فاخری که قبل از آنها نوشته شده. از روی آن می‌سازند. ما هم باید همین کار را بکنیم، باید این متن‌های فاخر را تهیه کنیم، بر اساس این متن‌ها فیلم به وجود بیاید، تئاتر روی صحنه برود و از این قبیل، بنابراین کار مهمی است».
* به دنبال راهی تازه برای معرفی قهرمانان ملی
اشاره دقیق مقام معظم رهبری به مساله مهم تولید متن و البته سایر محصولات فرهنگی و هنری که می‌توان با استفاده از ادبیات تولید کرد، در کنار تقدیر ایشان از «منظومه قاسم سلیمانی» افشین علا، یک گرای دقیق به فعالان این حوزه است تا به دنبال باز کردن راه‌هایی تازه برای معرفی قهرمان‌ها و چهره‌های ملی همچون حاج قاسم سلیمانی و شهدا و رزمندگان دفاع‌مقدس باشند. اگر روزی بخش عمده‌ای از خاطرات رزمندگان و شهدا و چهره‌هایی همچون سردار شهید حاج‌قاسم سلیمانی در قالب‌هایی همچون خاطرات و تاریخ شفاهی ثبت و ضبط می‌شد؛ حالا وقت آن است که از ظرفیت‌های تازه‌ای مثل شعر، رمان، سینما و تئاتر برای حفظ این میراث گرانبها استفاده شود.
اتفاقا رهبری در همان سخنرانی که پیش از این به آن اشاره شد، پیرامون شخصیت‌پردازی رزمندگان نیز نکات قابل تاملی مطرح کردند و ما نیز در گزارشی در همین صفحه در آن زمان به این موضوع اشاره کردیم که نکات موردنظر رهبری می‌تواند سرلوحه سینماگران، نهاد‌ها و بخش‌هایی قرار بگیرد که در آثار مکتوب و نمایشی برای به تصویر کشیدن زندگی و زمانه، روحیات و اخلاق رزمندگان فعالیت‌هایی انجام داده و می‌دهند و حالا نیز به نظر می‌رسد این اتفاق تازه را باید راهی تازه برای فعالان این عرصه بویژه شعرا دانست که می‌توانند از ظرفیت عظیم شعر برای معرفی شخصیت‌هایی بزرگ همچون حاج‌قاسم سلیمانی و سایر قهرمان‌هایی که عمر و زندگی‌شان را برای اعتلای نام اسلام و ایران صرف کردند، استفاده کنند.
***
بدرقه سلیمان
هر چند «منظومه قاسم سلیمانی» هنوز منتشر نشده است اما به بهانه انتشار خبر تقریظ رهبر انقلاب بر آن، شاید بد نباشد یکی از سروده‌های افشین علا برای حاج‌قاسم سلیمانی را بخوانیم.
شور قیامت است این شرح و بیان ندارد
با چه زبان بگویم؟ عشق زبان ندارد
عقل نشسته حیران لفظ گرفته پایان
شعر، دَرَد گریبان تاب بیان ندارد
آمده‌اند مردم از همه سو به تشییع
بدرقه سلیمان پیر و جوان ندارد
خواست دلم از این غم شرح دهم به عالم
نامه خوش است اما خامه توان ندارد
صف زده‌اند هر سو لشکر حق و باطل
چون تو سپهبد اما ملک جهان ندارد
گرچه نفس به تنگی می‌کشم از فراقت
مرگ به این قشنگی آه و فغان ندارد
زنده تویی که رفتی مرده منم که ماندم
من چه بگویم از تو؟ مرده که جان ندارد
حسرت آن نگاهت کشت مرا که شعرم
این همه لطف و خوبی دارد و آن ندارد
حال که در دو عالم این همه سود بردی
یک نظری به ما کن این که زیان ندارد!