علیرضا حجتی: محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه بتازگی سفری مهم به منطقه آمریکای لاتین و ۳ کشور ونزوئلا، کوبا و بولیوی برای رایزنی با مقامات این کشورها داشت؛ کشورهایی که طی چند دهه اخیر از شرکای سنتی و راهبردی ایران و در جبهه معارض با سیاست‌های ظالمانه آمریکا محسوب می‌شوند. مقصد پروازهای محمدجواد ظریف و دیپلماسی کشور این روزها بیشتر از قبل بر مدار کاراکاس، لاپاز، هاوانا، مسکو و پکن قرار گرفته است. در فضای تازه ایجاد شده، پس از آنکه ایران ۲ محموله سوختی خود را به ‌رغم تهدیدهای آمریکا به ونزوئلا ارسال کرد، اخباری از دور جدید گسترش بیش از پیش مبادلات ۲ کشور تحریمی به گوش می‌رسد. ابراز علاقه «نیکولاس مادورو»، رئیس‌جمهور ونزوئلا به خرید تسلیحات نظامی از کشورمان از اخبار مهمی است که حکایت از تقویت روابط میان تهران و کاراکاس دارد. در بولیوی هم لوئیس آرسه ۵۷ ساله (وزیر اقتصاد دولت مورالس) در انتخابات اخیر به پیروزی رسید. رئیس‌جمهور منتخب بولیوی پس از پیروزی در انتخابات در مصاحبه‌ای با روزنامه اسپانیایی «افه» اعلام کرد به محض در دست گرفتن قدرت،  روابط دیپلماتیک با کشورهای ایران، کوبا و ونزوئلا را از سر خواهد گرفت. این رفت و آمدهای ظریف اگر چه نمودی از حرکت مثبت دیپلماسی در برهه کنونی است اما بیانگر این مساله هم هست که وزارت امور خارجه و دولت دوازدهم تلاش می‌کنند طی هم‌افزایی با متحدان قدیمی، کارزار فشار حداکثری دولت آمریکا را خنثی کرده و اینگونه توازن دیپلماسی را که با چرخش به غرب ذیل راهبرد تعامل با جهان از دست رفت، مجددا برقرار کنند. اینکه بدانیم نخستین سفر حسن روحانی به آمریکای لاتین به آخرین سال دولت نخست او و در جریان سفر به اجلاس سران غیرمتعهدها مربوط می‌شود، اهمیت قرار گرفتن مجدد شرکای قدیمی در دستگاه محاسباتی سیاست خارجی کشورمان را بیش از پیش مشخص می‌کند. 

درسی که باید دولت دوازدهم- که در مناسبات سیاست خارجی مدعی است عملگرایی را مبنا قرار می‌دهد- از مسیر طی شده‌اش بگیرد، از این قرار است که دستگاه سیاست خارجی کشورمان نباید با خوش‌بینی مفرط به ثمردادن برجام و طرف‌های دور میز توافق هسته‌ای، سبد دیپلماسی کشور را کوچک می‌کرد. رویکرد عملگرایی در سیاست خارجی اقتضا می‌کرد در زمان امضای برجام سبد دیپلماسی خود را گسترش دهیم. اگر به موازات تعامل با آمریکا و اروپایی‌ها دایره دیپلماسی را به چین و روسیه و ونزوئلا و... سایر کشورها گسترش می‌دادیم، باعث می‌شد آمریکا تصور نکند تنها گزینه موجود برای سیاست خارجی ایران برجام است که بتواند براحتی آن را گروگان بگیرد تا به منافع ملی ایران آسیب جدی وارد شود. 

در روابط بین‌الملل که عرصه تهدیدها و فرصت‌هاست قرار نیست به یک کشور خاص گرایش داشته باشیم. انتقال محموله انرژی ایران به ونزوئلا نشان داد یکی از سبدهای هدف ایران در حوزه سیاست خارجی می‌تواند کشورهای آمریکای لاتین باشد که در نتیجه آن منافع ایران تامین شده و قدرت هوشمند آن افزایش می‌یابد.