مصطفی محمدی*: انتخابات پرچالش ریاست‌‌جمهوری آمریکا در سوم نوامبر برگزار شد ولی به ‌رغم اعلام پیروزی بایدن در آرای الکترال همچنان سایه ابهام بر سرنوشت انتخابات و پیامدهای اجتماعی آن باقی مانده است. این ابهام ناشی از آن است که ترامپ به دلیل پیشتازی شکننده بایدن حاضر به پذیرش شکست نبوده و در پی استمرار رقابت و جدال در سطح حقوقی و خیابانی است. سوال اصلی این است: آیا تلاش‌های ترامپ تأثیری در تغییر نتایج خواهد داشت؟

 

* پیشتازی شکننده بایدن

رسانه‌های جریان اصلی و حزب دموکرات با خوش‌بینی نسبت به مشارکت گسترده و اقبال کم‌نظیر مردم به رأی‌گیری زودهنگام بر این باور بودند موج آبی (رنگ حزب دموکرات) ایالات متحده را فراخواهد گرفت و نه تنها بایدن با اختلاف زیادی ترامپ را شکست خواهد داد، بلکه انتخابات سنا، مجلس نمایندگان و فرمانداری‌ها نیز به سود نامزدهای این حزب خاتمه خواهد یافت. در نهایت اما بایدن در 6 ایالت کلیدی میشیگان، پنسیلوانیا، ویسکانسین، آریزونا، نوادا و جورجیا با مجموع اختلاف 275 هزار رأی پیروز شد. در 4 ایالت حساس پنسیلوانیا، ویسکانسین، آریزونا و جورجیا هم حاشیه اختلاف ترامپ و بایدن کمتر از یک درصد است. علاوه بر این، جمهوری‌خواهان در مجلس نمایندگان عملکرد بهتری در حفظ کرسی‌های خود داشتند و در سنا نیز همچنان احتمال دارد با مشخص شدن نتایج کارولینای شمالی و آلاسکا و انتخابات دور دوم ایالت جورجیا، جمهوری‌خواهان بار دیگر اکثریت سنا را در اختیار داشته باشند. (جدول شماره یک)

به ‌رغم آنکه تنها در طول 8 ماه گذشته، به دلیل شیوع کرونا در آمریکا و عملکرد نامطلوب کاخ سفید در مدیریت بحران، 250 هزار نفر جان خود را از دست داده و نزدیک به 6 میلیون نفر به دلیل تبعات اقتصادی کرونا به فقر دچار شده‌اند، ترامپ افزون بر اینکه در قیاس با سال 2016 آرای بیشتری کسب کرد، رکورد بیشترین میزان رأی مردمی یک نامزد جمهوری‌خواه در انتخابات ریاست‌جمهوری را نیز شکست. پس از بایدن، ترامپ دومین فردی است که به رکورد بیش از 70 میلیون رأی مردمی در آمریکا دست پیدا کرده است. ترامپ بر خلاف تصور رایج و تصویری که رسانه‌های جریان اصلی از او خلق کرده بودند، نه تنها از سوی جامعه آمریکا طرد نشد، بلکه با اقبال بیشتری نسبت به 4 سال گذشته روبه‌رو شد. 

 

* جدال حقوقی و خیابانی کمپین ترامپ در اعتراض به نتایج انتخابات

اگر چه ترامپ پیش از انتخابات نیز گفته بود تنها در صورت وقوع تقلب، بازنده رقابت‌ها خواهد بود ولی فاصله بسیار نزدیک نتایج در ایالت‌های کلیدی و عملکرد بهتر او در قیاس با پیش‌بینی نظرسنجی‌ها سبب شد او با جسارت بیشتری موضوع تقلب و تخلف در انتخابات را مطرح و از پذیرش شکست خودداری کند. به‌ رغم آنکه رسانه‌ها بایدن را به عنوان پیروز انتخابات معرفی کرده‌اند، از نگاه کمپین ترامپ رقابت پایان نیافته است. ترامپ همچنان کورسوی امیدی به تغییر نتایج ۲ ایالت آریزونا و جورجیا به نفع خود دارد و همزمان تلاش می‌کند از ۲ مسیر قانونی و غیرقانونی (شورش خیابانی) نتایج انتخابات را به چالش بکشد. 

به لحاظ حقوقی، کمپین ترامپ به دنبال تحقق یکی از ۳ سناریوی زیر است:

1- کسب پیروزی در جورجیا، کارولینای شمالی و آریزونا و تلاش برای تغییر نتایج در پنسیلوانیا و دستیابی به 276 رأی الکترال و پیروزی در انتخابات

2- جلوگیری از دستیابی بایدن به حد نصاب 270 رأی، ارجاع تعیین سرنوشت انتخابات ریاست‌جمهوری به مجلس نمایندگان و پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری با بهره‌گیری از ظرفیت اکثریت ایالت‌های جمهوری‌خواه در مجلس نمایندگان

3- لابی با برخی مجالس ایالتی جمهوری‌خواه در ایالت‌های کلیدی برای تغییر نظر مجمع برگزینندگان (الکترال کالج) و کسب آرای الکترال آن ایالت‌ها به ‌رغم شکست در کسب حداکثری آرا 

تیم حقوقی ترامپ برای تحقق یکی از این ۳ سناریو ۳ استراتژی مشخص در پیش گرفته است.

 

* اول: بازشماری آرا

با توجه به قوانین ایالتی، اگر حاشیه اختلاف نامزدها در یک ایالت اندک باشد، امکان بازشماری آرا وجود دارد. تجربه انتخابات قبلی در آمریکا از جمله در سال 2016 نشان می‌دهد در بازشماری آرا نتایج نهایی تغییر اندکی در حدود هزار رأی یا کمتر از آن داشته است. در انتخابات سال 2016، در ایالت ویسکانسین- که نامزد حزب لیبرتارین و هیلاری کلینتون درخواست بازشماری آرا را مطرح کرده بودند- پس از بازشماری، برخلاف انتظار حزب دموکرات نتایج به نفع ترامپ تغییر کرد و به مجموع آرای او 131 رأی افزوده شد. 3

با توجه به اختلاف چند هزار رأی میان بایدن و ترامپ در ایالت‌های مورد مناقشه احتمال تغییر نتایج در صورت بازشماری آرا کم است. با این حال، برخی بر این باورند در این انتخابات به دلیل افزایش آرای پستی احتمال دارد تعداد آرای بیشتری به نفع بازنده یا برنده تغییر کند. 

قوانین هر ایالت درباره بازشماری آرا متفاوت است. در جدول شماره 2 به تفکیک به شرایط هر یک از ایالت‌ها در بازشماری آرا اشاره شده است.

تطبیق قوانین و داده‌های رأی‌گیری نشان می‌دهد ترامپ تنها در 4 ایالت جورجیا، ویسکانسین، نوادا و پنسیلوانیا امکان درخواست بازشماری آرا را دارد. 

 

* دوم: طرح ادعای تقلب یا تخلف

به عنوان نمونه در جورجیا، تیم حقوقی ترامپ مدعی است در برخی مناطق از جمله در شهر چاتهام6 برخی آرا بعد از اتمام مهلت رأی‌گیری دریافت و شمارش شده‌ است.7 یا در نوادا کمپین ترامپ ادعا دارد تخلف گسترده‌ای رخ داده است. بر اساس ادعای کمپین ترامپ، در نوادا برخی آرا با هویت افرادی که پیش از این از دنیا رفته‌اند ثبت و شمارش شده است. افزون بر این، تیم حقوقی ترامپ مدعی است شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد بیش از 8 هزار نفر از رأی‌دهندگان مقیم این ایالت نبوده‌اند. 8

 

* سوم: بهره‌گیری از ظرفیت دیوان عالی فدرال برای مقابله با نقض قوانین انتخابات

ایالت پنسیلوانیا نقش مهمی در تعیین نتایج نهایی دارد و به همین دلیل روند برگزاری انتخابات در این ایالت با حساسیت بیشتری دنبال می‌شود. کمپین ترامپ در سطح دادگاه‌های ایالتی و دیوان فدرال ۳ کیس حقوقی را دنبال می‌کند.

نخستین ادعای کمپین ترامپ در پنسیلوانیا این است که روند برگزاری انتخابات در این ایالت شفاف نبوده و شمارش آرا در شهر فیلادلفیا- که تعیین‌کننده نتایج نهایی این ایالت است- باید متوقف شود. استدلال کمپین ترامپ آن است که مقامات برگزار‌کننده انتخابات به ناظران جمهوری‌خواه اجازه نزدیک شدن به محل فرآیند پردازش و شمارش آرا را نداده‌اند. طبق این ادعا ناظران جمهوری‌خواه 8 متر با متصدیان شمارش آرا فاصله داشته‌اند و عملا قادر به تأیید نتایج نیستند. 

دوم، کمپین ترامپ مدعی است فرمانداری پنسیلوانیا با نقض قانون فدرال مهلت زمانی تأیید هویت رأی‌دهندگان و ویرایش اطلاعات ناقص را افزایش داده است، در حالی که هویت افراد باید در همان لحظه رأی‌گیری احراز شود. تیم حقوقی ترامپ می‌گوید آن دسته از آرای پستی که در مرحله پردازش و هویت‌سنجی دچار مشکل بوده‌ است باید کنار گذاشته شده و باطل شود. 

سوم، جدال اصلی کمپین ترامپ در ایالت پنسیلوانیا ناظر بر آرای پستی‌ای است که در روز انتخابات ارسال شده است ولی در همان روز دریافت و پردازش نشده است. طبق تصمیم دادگاه پنسیلوانیا شعب اخذ رأی می‌توانند آرای پستی‌ای را که در روز انتخابات ارسال شده است ولی تا ۳ روز بعد از این تاریخ یعنی تا 6 نوامبر دریافت کرده‌اند شمارش و در نتیجه نهایی اعمال کنند. استدلال تیم حقوقی ترامپ آن است که تعیین قواعد و قوانین مربوط به زمان، مکان و شیوه برگزاری انتخابات در حیطه صلاحیت‌های مجالس ایالتی یا کنگره است نه دادگا‌ه‌ها و مقامات اجرایی ایالتی.9 از این رو، رأی دادگاه پنسیلوانیا مبنی بر افزایش مهلت دریافت آرا و شمارش آنها غیرقانونی بوده و باید توسط دیوان عالی فدرال ابطال شود. 

مهم‌ترین بخش جدال حقوقی پاسخ به این سوال است: آیا کمپین ترامپ شواهد قانع‌کننده و محکمه‌پسندی برای تغییر نتایج دارد؟ ارزیابی استدلال‌های تیم حقوقی ترامپ در هر ایالت نشان می‌دهد شواهد ارائه شده برای اثبات تقلب یا تخلف گسترده 10 و سازمان یافته در انتخابات کافی نیست. از این رو، احتمال موفقیت ترامپ در بعد حقوقی برای تغییر نتایج در ایالت‌های کلیدی پایین است. با این حال، اگر تلاش تیم حقوقی ترامپ منجر به توقف شمارش آرا یا تعلیق اعلام نهایی نتایج در ایالت‌هایی نظیر پنسیلوانیا، جورجیا و نوادا شود، آنگاه ترامپ می‌تواند مانع  دستیابی بایدن به حد نصاب 270 رأی الکترال شود. 

در این صورت، انتخاب رئیس‌جمهور بر عهده مجلس نمایندگان خواهد بود که شانس ترامپ در این سناریو برای پیروزی بالاست. با این حال، احتمال عدم اعلام نتایج نهایی در این ایالت‌ها بعید است. 

در سطح جدال خیابانی، کمپین ترامپ به دنبال راه‌اندازی اعتراضات گسترده در سراسر آمریکا علیه نتایج انتخابات است. اگرچه تلاش ترامپ برای تغییر نتایج انتخابات از مسیر حقوقی ممکن است به سرانجام مشخصی ختم نشود ولی نزد افکار عمومی موجب ایجاد تردید و بی‌اعتمادی نسبت به نظام انتخاباتی آمریکا خواهد شد و به لحاظ روانی پذیرش شکست برای ترامپ را آسان‌تر خواهد کرد. 

تشکیک در فرآیند رأی‌گیری پستی و طرح موضوع تقلب در انتخابات ریاست‌‌جمهوری از سوی ترامپ و عدم آمادگی بایدن برای پذیرش شکست، بدنه اجتماعی هر دو حزب را مهیای اعتراض به نتایج انتخابات کرده است. در انتخابات 2016 نیز هواداران حزب دموکرات در واکنش به پیروزی ترامپ به مدت چند هفته اقدام به اعتراضات خیابانی کردند ولی نگرانی عمده در این انتخابات آن است که در صورت شکست ترامپ، هواداران او بویژه گروه‌های راست افراطی اعتراضات را به حرکتی خشونت‌آمیز و مسلحانه تبدیل کنند. 

۲ مرکز «نظارت بر گروه‌های شبه‌نظامی و درگیری‌های مسلحانه»11 با بررسی داده‌های مربوط به اقدامات و تحرکات 80 گروه شبه‌نظامی در آمریکا در واکنش به ۲ پدیده «اعتراض به محدودیت‌های اجتماعی و تعطیلی مراکز اقتصادی پس از شیوع کرونا» و «اعتراض به قتل فجیع جورج فلوید» در گزارش مشترکی هشدار داده‌اند احتمال وقوع اقدامات خشونت‌آمیز پس از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری از سوی گروه‌های شبه‌نظامی در 5 ایالت پنسیلوانیا، جورجیا، میشیگان، ویسکانسین و اورگن بسیار بالاست.12 در این گزارش، کارولینای شمالی، تگزاس، ویرجینیا، کالیفرنیا و نیومکزیکو هم جزو ایالت‌هایی هستند که در معرض خطر سطح متوسط فعالیت شبه‌نظامیان قرار دارند. 

ناآرامی‌های احتمالی در آمریکا در طول یک تا ۲ ماه منجر به خسارات جانی و مالی خواهد شد ولی این تحولات با مداخله پلیس‌ ایالتی و گارد ملی سرکوب شده و از وضعیت اقدامات منسجم و گسترده به اقدامات خشونت‌طلبانه پراکنده در ایالت‌های مختلف آمریکا تبدیل خواهد شد. با این حال در بلندمدت، شکاف‌های نژادی و طبقاتی در آمریکا ظرفیت ایجاد یک چالش جدی را داشته و حتی برخی پیش‌بینی می‌کنند در صورت تشدید آن امکان وقوع جنگ‌های داخلی محدود در 5 سال آینده دور از انتظار نخواهد بود.

 

 

 

* پژوهشگر بازاریابی سیاسی مرکز رشد دانشگاه امام صادق(ع)

--------------------------------

پی‌نوشت

تا روز 11 نوامبر 1- 

2- Since 1856, Ohioans’ choice for president has won the office in 35 of 40 elections. That includes that past 13, since Richard Nixon won Ohio’s electoral votes but lost the election to John F. Kennedy in 1960.

3- https://www.reuters.com/article/us-usa-trump-recount-idUSKBN1411QE

4- https://www.wsj.com/articles/recount-rules-a-guide-to-competitive-election-2020-states-11604616333

5-https://www.nytimes.com/interactive/2020/11/03/us/elections/results-president.html?action=click&module=Spotlight&pgtype=Homepage

6- Chatham County

7- https://www.washingtonpost.com/politics/trump-supreme-court-election-votes/2020/11/04/4f528162-1ea1-11eb-90dd-abd0f7086a91_story.html

8-https://twitter.com/TimMurtaugh/status/1324564170424131584/photo/1

9- https://www.wispolitics.com/2020/trump-campaign-fights-for-the-integrity-of-the-most-important-election-of-our-lifetime/?utm_source=rss&utm_medium=rss&utm_campaign=trump-campaign-fights-for-the-integrity-of-the-most-important-election-of-our-lifetime&utm_source=rss&utm_medium=rss&utm_campaign=trump-campaign-fights-for-the-integrity-of-the-most-important-election-of-our-lifetime

10- large-scale fraud

11- Armed Conflict Location and Event Data Project (ACLED) and MilitiaWatch

12-highest risk