گروه سیاسی: معاون سیاسی وزارت امور خارجه ضمن تکذیب برخی شایعات پیرامون نقشه جعلی منتشر شده در فضای مجازی، ایجاد کریدور در داخل خاک ارمنستان و قطع مرز کشورمان با این کشور را خلاف واقع دانست. 

به گزارش «وطن امروز»، آتش‌بس نهایی میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان، همراه با آرامش نسبی در مرزهای شمال غربی ایران، اما و اگرهای مختلفی را در افکار عمومی کشور پیرامون نتایج مواد توافق آتش‌بس به وجود آورد؛ اما و اگرهایی که البته با انتشار اخبار ضدونقیض پیرامون توافقات صورت‌گرفته به نتایج مختلفی منتج می‌شد. نقش محوری روسیه در آتش‌بس میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان، تلاش گسترده ترکیه برای افزایش میزان نفوذ خود در معادلات منطقه، حضور نیروهای تکفیری و تروریستی در جریان نبرد قره‌باغ و سرنوشت مناسبات مرزی ایران با این ۲ کشور، مهم‌ترین محورهای تحلیل‌ها پیرامون آتش‌بس جمهوری آذربایجان و ارمنستان را شکل می‌داد. 

در این میان انتشار نقشه‌ای جدید از منطقه در یکی از رسانه‌های روسی که در آن منطقه مرزی ایران و ارمنستان به جمهوری آذربایجان رسیده بود با واکنش‌های زیادی در شبکه‌های اجتماعی روبه‌رو شد. بر اساس این نقشه، تمام محدوده مرزی کنونی ایران و ارمنستان در اختیار جمهوری آذربایجان قرار گرفته بود تا منطقه نخجوان به باقی محدوده ارضی این کشور متصل شود. اما این شایعات با تکذیب معاون سیاسی وزارت امور خارجه همراه شد. در همین زمینه، سیدعباس عراقچی در گفت‌وگو با ایرنا گفت: متاسفانه اطلاعات غلط و گمراه‌کننده همراه با نقشه‌های جعلی در فضای مجازی در حال انتشار است و ادعاهایی همچون قطع مرز ایران با ارمنستان، ایجاد کریدور در داخل خاک ارمنستان یا حتی داخل خاک ایران، تغییر ژئوپلیتیک منطقه و... مطرح شده است که از اساس واقعیت ندارد و با اغراض خاص سیاسی و تبلیغاتی صورت می‌گیرد. عراقچی با اشاره به نقشه اصلی توافق گفت: چنانکه در این نقشه مشاهده می‌شود، بحث ایجاد یک نوار جغرافیایی در حاشیه مرز ایران با ارمنستان که زیاد مطرح شده است کاملا بی‌مبناست. فرستاده ویژه رئیس‌جمهور برای ارائه طرح صلح ایران گفت: آنچه در توافق آتش‌بس قره‌باغ آمده ایجاد یک کریدور جاده‌ای یا بهتر است گفته شود یک مسیر ترانزیتی، داخل خاک ارمنستان از نخجوان به سمت خاک اصلی آذربایجان است که امنیت آن توسط روسیه تضمین خواهد شد و مسیر دقیق آن نیز هنوز مشخص نیست. عراقچی گفت: این ایده جدیدی نیست و طرح آن سابقه طولانی دارد و اگر هم عملی شود که با هزار اما و اگر همراه است و هیچ تغییری در مسیرهای ترانزیتی ایران به سمت ارمنستان یا آذربایجان ایجاد نخواهد کرد. معاون وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد: با این حال رایزنی‌های ما با همه طرف‌ها ادامه دارد. عصر چهارشنبه گفت‌وگویی طولانی با سفیر روسیه در تهران در همین باره داشتم. 

 

* انفعال دیپلماسی ایران

با تمام این اوصاف، مساله انفعال وزارت امور خارجه در مواجهه با درگیری جمهوری آذربایجان و ارمنستان که بیش از 40روز نیز به درازا کشید از مهم‌ترین مسائلی است که مورد انتقاد کارشناسان قرار گرفته است. گسترش نفوذ ترکیه در مناسبات منطقه‌ای قفقاز، نامشخص ماندن سرنوشت نیروهای تکفیری اعزامی و برقراری مسیر ترانزیتی بین آذربایجان و نخجوان در خاک ارمنستان و تاثیر متقابل آن بر موقعیت ترانزیتی ایران از جمله مباحثی است که در این زمینه مطرح است. در همین باره، سیدمحمدرضا دماوندی، مدیرعامل انجمن دوستی ایران و ارمنستان و تحلیلگر مسائل قفقاز نیز در گفت‌وگویی با فارس با اشاره به انفعال دستگاه دیپلماسی کشورمان در پیگیری طرح صلحی که منافع ایران را نیز تامین کند، گفت: در روزهای اول جنگ آقای خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه عنوان کرد ایران طرحی برای آتش‌بس دارد که اعلام خواهد کرد و بعد از آن ۲۲ روز زمان برد که آقای عراقچی به منطقه سفر کند. هیچ‌کس از طرح مذکور مطلع نشد و تمام نخبگانی که در عرصه سیاست خارجی در حوزه قفقاز جنوبی فعال هستند، از این طرح بی‌اطلاعند و محتوای طرح مشخص نیست. اگر ایران طرح ابتکاری برای حل‌و‌فصل مناقشه داشت، باید در روزهای ابتدایی جنگ این طرح را ارائه می‌کرد و آقای عراقچی هم سفرهایش را همان ابتدا انجام می‌داد. وی با بیان اینکه اخبار منتشر شده از عدم استقبال ۴ کشور روسیه، ترکیه، آذربایجان و ارمنستان از عراقچی حکایت داشته است، افزود: به نظر می‌رسد وقتی آقای عراقچی در سفر بوده، روسیه و ترکیه کار خودشان را انجام می‌دادند و در پشت‌پرده مذاکرات خودشان را داشتند و در حال جمع‌بندی بودند و ما از این مذاکرات بی‌اطلاع بودیم. 

بدین ترتیب فارغ از بازار شایعاتی که حول محور آتش‌بس ۲ همسایه شمال غربی ایران و سرنوشت مرزهای کشورمان وجود دارد، نمی‌توان چشم بر برخی مخاطرات جدی پیرامون ابهامات این توافق و احتمالات آن بست؛ ابهاماتی که از جمله آنها آنچنان که پیش‌تر نیز اشاره شد امکان از میان رفتن نقش ترانزیتی ایران میان آذربایجان و منطقه نخجوان و همچنین امکان افزایش تحرکات ترکیه در منطقه قفقاز است.