گروه اقتصادی: پس از مرغ، حالا نوبت محصولات لبنی است که مردم را با قیمتهای جدید شوکه کند. طی روزهای اخیر قیمت محصولات لبنی به شکل قابل توجهی افزایش یافته است. بررسی ریشههای گرانیهای اخیر، نقش پررنگ سوءمدیریت دولت در شکلگیری این وضعیت را نشان میدهد. از جمله موارد این سوءمدیریتها، ناتوانی دولت در مدیریت توزیع نهادهها میان دامداران و مرغداران است؛ موضوعی که معاون وزیر جهاد کشاورزی هم اخیرا به آن اذعان و اعلام کرده نهادهها به اندازه کافی در اختیار دامداران و مرغداران قرار نگرفته است.
* * *
امواج تورم همچنان بر معیشت مردم فرود میآید و هر بار ضربه سهمگینتری را وارد میکند. تقریبا هفتهای نیست که خبر افزایش یکباره قیمت کالایی بویژه کالاهای اساسی، مردم را شوکه نکند. پس از افزایش 35 درصدی قیمت مرغ طی یک هفته، حالا نوبت لبنیات است که سوار بر امواج تورم، مردم را شگفتزده کند. در روزهای اخیر مردم با مراجعه به فروشگاهها و با دیدن قیمت لبنیات، شوک تازهای را تجربه کردند. طی ۲ روز ابتدایی هفته جاری، ۲ خبر در رابطه با قیمت محصولات لبنی منتشر شد. خبر اول، آزاد شدن قیمت کره و خارج شدن این محصول از قیمتگذاری تثبیتی بود. خبر دیگر اما قیمت جدید سایر محصولات لبنی بود که ستاد تنظیم بازار آنها را به تصویب رسانده است.
* قیمت کره آزاد شد
ابتدای هفته جاری بود که کارگروه تنظیم بازار، کره را از شمول قیمتگذاری حذف کرد و به این ترتیب قیمت کره آزاد شد. بر اساس تصمیم روز شنبه هفته جاری کارگروه تنظیم بازار، با توجه به تغییر نرخ ارز رسمی (4200 تومانی) برای واردات کره از گروه یک اولویت ارزی به گروه ۲ (ارز نیمایی)، قیمتگذاری تثبیتی این محصول برداشته شد. در مصوبه ستاد تنظیم بازار آمده است: با توجه به نرخ ارز کره (انتقال از گروه یک به گروه ۲) و اتمام موجودی آن به نرخ ارز رسمی و از آنجا که اقلام گروه ۲ مشمول قیمتگذاری تثبیتی نیست، مقرر شد واحدهای تولیدکننده کره نسبت به تعیین قیمت با رعایت ضوابط قیمتگذاری هیات تعیین و تثبیت قیمتها اقدام کنند. در همین راستا سخنگوی انجمن صنایع لبنی با اشاره به آزاد شدن قیمت کره گفت: انتقال کره از گروه یک تخصیص ارز (ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی) به گروه ۲ تخصیص ارز (ارز نیمایی) تصمیم خوبی است و با توجه به رقابتی که در بازار میان تولیدکنندگان وجود دارد، حتماً از جهت قیمت به تعادل خواهد رسید اما لازم است کل زنجیره صنعت لبنیات از قیمتگذاری دستوری خارج شود تا این تصمیم درست ابتر نماند. سیدمحمدرضا بنیطبا اعلام کرد: شاید قیمت کره حیوانی اندکی افزایش یابد اما به دلیل رقابتی که بین شرکتهای لبنی وجود دارد، مجددا به ثبات و حتی کاهش قیمت خواهد انجامید اما شرط تحقق آن این است که قیمت چربی و شیرخام نیز با دخالت دولت در قیمتگذاری مختل نشود و افزایش پیدا نکند. در واقع کل زنجیره صنعت لبنیات باید از قیمتگذاری دستوری خارج شود تا رقابت تولیدکنندگان و نظام عرضه و تقاضا به سود مصرفکننده عمل کند.
* افزایش 55 درصدی قیمت شیر خام
یک روز پس از اعلام خبر آزاد شدن قیمت کره، قیمتهای مصوب جدید ستاد تنظیم بازار برای سایر محصولات لبنی اعلام شد. یکشنبه هفته جاری ستاد تنظیم بازار اعلام کرد با توجه به درخواست تشکلها و انجمنهای مربوط و وزارت جهاد کشاورزی برای اصلاح نرخ شیرخام و محاسبه سهم اثر نرخ جدید نهادهها و سایر هزینههای تولید، کمیته مربوط با مسؤولیت سازمان حمایت مصرفکنندگان و تولیدکنندگان تشکیل و قیمت فروش شیر خام (با مشخصات 2/3 درصد چربی و بار میکروبی زیر ۱۰۰هزار) مبلغ ۴۵۰۰ تومان به ازای هر کیلوگرم در دامداری تصویب شد. همچنین در این ستاد مصوب شد به ازای هر 1/0 درصد افزایش یا کاهش درصد چربی مبلغ ۶۰ تومان متناسب با افزایش یا کاهش درصد چربی به قیمت مصوب شیر خام اضافه یا کسر شود. با توجه به سهم اثر شیر خام در تولید محصولات لبنی، قیمت ۱۰ قلم محصولات لبنی پرمصرف مشمول قیمتگذاری تثبیتی (شیر، ماست و پنیر) نیز توسط کمیته مربوط با مسؤولیت سازمان حمایت مصرفکنندگان و تولیدکنندگان تعیین شد. بر این اساس قیمت شیر بطری یک لیتری کمچرب 5/1 درصد 71هزار ریال، شیر بطری یک لیتری نیمچرب 2 درصد 75 هزار ریال، شیر بطری یک لیتری پرچرب 3 درصد 85 هزار ریال و شیر بطری یک لیتری کامل 2/3 درصد 86 هزار ریال تعیین شد. همچنین قیمت شیر نایلونی 900 گرمی کمچرب 5/1 درصد 54 هزار ریال و پنیر یواف 400 گرمی 145 هزار ریال تعیین شد. قیمت ماست 900 گرمی کمچرب 5/1 درصد 80 هزار ریال و قیمت ماست 900 گرمی پرچرب 3 درصد نیز 97 هزار ریال مصوب شد. در این کمیته همچنین قیمت ماست دبهای 2500 گرمی کمچرب 5/1درصد و پرچرب 3 درصد به ترتیب 210 هزار ریال و 240هزار ریال به تصویب رسید.
***
رد پای نابسامانی بازار نهادههای دامی در گرانی محصولات دامی و لبنی
بررسی ریشه گرانیهای اخیر نشان میدهد نقش سوءمدیریت دولت در پدید آمدن این شرایط پررنگ است. طی هفتههای اخیر بارها موضوع توزیع نامناسب نهادههای دامی و مشکلات تولیدکنندگان محصولات دامی و لبنیاتی در این رابطه منتشر شده است. با این حال گویا همچنان این مشکلات ادامه دارد. در همین راستا مرتضی رضایی، معاون وزیر جهاد کشاورزی در گفتوگو با بخش خبری ساعت 21 شبکه یک سیما، کمبود نهادههای دامی از جمله کنجاله سویا، جو و ذرت را علت افزایش قیمت شیر خام دانست و گفت: قیمت 4 هزار و 150 تومان اعلام شده قبلی ستاد تنظیم بازار برای هر کیلو شیر خام، بر اساس تامین 100 درصدی نهادهها برای دامداران اعلام شده بود و افزایش قیمت فعلی به این علت است که این نهادهها به اندازه کافی در اختیار دامداران قرار نگرفته است. وی افزود: کنجاله سویا مورد نیاز دامداران حدود 35 تا 36 درصد، جو حدود 60 درصد و ذرت حدود 50 درصد تامین شده است و دامداران مجبورند بقیه نیاز غذایی دامهایشان را از نهادههای جایگزین در بازار و با قیمتهای بالاتر تامین کنند و بر این اساس، قیمت شیرخام در دامداری 4500 تومان تعیین شده است. همچنین علیاحسان ظفری، مدیر عامل اتحادیه تعاونیهای لبنی با اشاره به دلایل گرانی قیمت لبنیات در بازار بیان کرد: «با توجه به افزایش قیمت نهادههای دامی، شیرخام، حملونقل و سایر مواد اولیه، قیمت محصولات لبنی به ناچار ۲۵ درصد افزایش یافته است. با افزایش قیمت لبنیات این پیشنهاد را به دولت دادهایم که اگر بستر را بهگونهای فراهم کنند که افراد ۳۰ درصد قیمت تمام شده را بابت ۳ قلم اصلی شیر، پنیر و ماست پرداخت کنند، تغییری در میزان مصرف نخواهیم داشت که علت مقابله با این موضوع را دولتیها باید پاسخ دهند».