عباس اسماعیل‌گل: این روزها مهم‌ترین نگرانی و دغدغه اقشار مختلف مردم، مقابله با ویروس کروناست و بالطبع مردم برای مبتلا نشدن به این ویروس کشنده، تا آنجا که می‌توانند خود را از محیط‌های آلوده به این ویروس دور می‌کنند که بدون‌شک یکی از آلوده‌ترین محیط‌ها، بیمارستان‌ها و مراکز درمانی است که کادر درمانی بدون واهمه از کرونا، شبانه‌روز در این مراکز حضور دارند و به خدمت‌رسانی مشغول هستند. 

شاید یکی از نکات قابل توجه درباره مدافعان سلامت، مقایسه این عزیزان با رزمندگان دفاع‌مقدس از نگاه مردم است، زیرا اگر آرمان فردی ایثار باشد، حتی اگر جنگی ندیده باشد، جلوه‌های ایثار و فداکاری تکرار خواهد شد و تلاشی که امروز کادر بهداشتی و درمانی و پرستاری بیمارستان‌های کشورمان در مراقبت از بیماران مبتلا به «کرونا» می‌کنند، تداعی‌کننده تلاش‌های شبانه‌روزی جامعه پزشکی در دوران دفاع‌مقدس است. 

از سوی دیگر در دوران دفاع‌مقدس نیز جامعه پزشکی کشورمان با حضور در بیمارستان‌های صحرایی که در نزدیک‌ترین محل به خط مقدم جبهه‌ها قرار داشتند، به درمان مجروحان می‌پرداختند و این کار را داوطلبانه انجام می‌دادند، به‌گونه‌ای که حتی وقتی بیمارستان‌های صحرایی توسط هواپیماهای ارتش بعثی عراق بمباران ‌شدند یا تا آستانه سقوط هم پیش رفتند، این سپیدپوشان نجات‌بخش، دست از کار و تلاش خود که همان درمان و امدادرسانی به مجروحان بود، نکشیدند. 

در این شرایط حساس امروز هم، انسان‌هایی در خط مقدم نبرد با ویروس کرونا به عنوان کادر پزشکی سینه سپر کرده‌اند و با تعهدی که از قسم پزشکی‌شان سرچشمه گرفته و قدرتی که ریشه در فطرت بیدارشان دارد، در راستای بهبود حال مبتلایان تلاش می‌کنند. اما کادر حوزه بهداشت و درمان که در دوران دفاع‌مقدس نترسیدند و به میدان جنگ رفتند، امروز در جبهه‌ای دیگر در مقابله با کرونا در صف قرار گرفته‌اند. 

به هر حال نکته‌ای که این روزها حائز اهمیت است اینکه اهالی هنر بتوانند بخوبی فداکاری و از‌جان‌گذشتگی مدافعان سلامت را به ثبت برسانند تا ضمن آنکه با انتشار این آثار، تصویری مملوس را از شرایط سخت مدافعان سلامت به نمایش بگذارند، از خودگذشتگی‌های کادر درمان را نیز برای ماندگاری در حافظه تاریخی کشور ثبت کنند. 

البته هنرمندان حوزه‌های مختلف در این ایام کرونایی کشور، با خلق آثار گوناگون در حوزه‌های مربوط به فعالیت‌شان برای ادای دین به مدافعان سلامت اقداماتی انجام داده‌اند اما بدون‌شک تاثیرگذارترین و مهم‌ترین آثار را مستندسازان کشور می‌توانند خلق کنند؛ از ایثار کادر درمان تا بازنمایی کاستی‌ها و نمایش تلاش‌های بخش‌های مختلف مردم و گروه‌های جهادی، تنها بخشی از سوژه‌هایی است که مستند‌سازان سراغ آنها رفته‌اند. 

به هر حال زمانی افرادی در راه انقلاب، دوره‌ای برای حراست و دفاع از کشور در 8 سال جنگ تحمیلی و پس از آن در قالب مدافعان حرم جان خود را برای میهن نثار کردند و به شهادت رسیدند و این روزها هم این مدافعان سلامت هستند که در نقاط مختلف کشور با شجاعت و ایثار مثال‌زدنی، زندگی و جان خود را وقف بیمارانی می‌کنند که بر اثر بیماری «کووید-۱۹» در بیمارستان‌ها بستری شده‌اند. هر کدام از این مدافعان به‌رغم شرایط سخت و دشواری که وجود دارد با کمترین توقع و بدون لحظه‌ای درنگ، برای نجات بیماران به صورت شبانه‌روز فعالیت می‌کنند و در این راه حتی برخی از آنها در نهایت تسلیم ویروس کرونا می‌شوند و به شهادت می‌رسند که باز هم این مسأله نشان از مظلومیت مدافعان سلامت است که برای حفظ روحیه مردم، درباره شهادت همکاران‌شان آنچنان که باید اطلاع‌رسانی نمی‌کنند. 

در مجموع باید گفت این فروتنی و تواضع مدافعان سلامت دلیلی بر این نمی‌شود که هنرمندان به وظایف خود در قبال پرداختن به این موضوع و معرفی شهدای مدافع سلامت نپردازند. البته در چند وقت اخیر یکی دو مستند کوتاه درباره یکی دو شهید مدافع سلامت تولید شده است که آنچنان که باید در شبکه‌های مختلف رسانه ملی و فضای مجازی منتشر نشد تا اینکه علیرضا محمدی از مستندسازان فعال در عرصه جنگ و دفاع‌مقدس که پیش از این در آثار متعدد خود به جانبازان اعصاب و روان 8 سال جنگ تحمیلی و شهدای این عرصه پرداخته بود، این بار و در قالب مجموعه‌ای با عنوان «فرشتگان شهید» که به شیوه موشن گرافیک ساخته می‌شود، با نگاهی ویژه و کامل به معرفی شهدای مدافعان سلامت پرداخت و آنطور که اعلام شده، قرار است این مجموعه مستند بزودی از شبکه‌های مختلف صداوسیما روی آنتن برود. به همین خاطر «وطن امروز» با علیرضا محمدی، کارگردان مستند «فرشتگان شهید» و کیانوش جهانپور، رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت به عنوان ناظر مستند به گفت‌وگو نشسته است که در ادامه از نظرتان می‌گذرد.

علیرضا محمدی، نویسندگی و کارگردان مستند «فرشتگان شهید» در ابتدا درباره شهدای مدافع سلامت گفت: ماهیت شهدای مدافع سلامت با شهدای دوران دفاع‌مقدس، ترور و مدافعان حرم بسیار متفاوت است و همین مسأله کار مستندساز را به مراتب سخت‌تر می‌کند. وقتی داستان زندگی شهدای مدافع سلامت را مرور کنید به این نتیجه می‌رسید که به هیچ وجه نباید بر اساس ظاهر انسان‌ها قضاوت کرد. 

وی گفت: شاید ظاهر اغلب شهدای مدافعان سلامت به بسیجیان و رزمندگان دوران دفاع‌مقدس نخورد اما به عنوان کسی که بیشترین پژوهش را درباره شهدای مدافع سلامت داشته‌ام باید بگویم ذات این شهدا با هویت بسیجی رزمندگان دفاع‌مقدس تطبیق دارد. 

 این مستندساز در ادامه خاطرنشان کرد: یکی از نکات جالب درباره شهدای مدافع سلامت این است که هر چه این شهدا از رده علمی بالاتری برخوردار بودند، رگه‌های بسیجی بیشتری از شخصیت و روحیه خود که مبتنی بر فداکاری و از خودگذشتگی است، نشان داده‌اند. به عنوان مثال یکی از شهدای مدافع سلامت که از بهترین متخصصان بیماری‌های عفونی کشور است، همیشه با کراوات در محل کار حضور داشت و تازه زمانی که به درجه رفیع شهات نائل آمد، همکارانش متوجه شدند این پزشک شهید هر سال محرم منزلش را سیاهپوش عزای امام حسین(ع) می‌کرد. 

محمدی تصریح کرد: البته در میان شهدای مدافع سلامت چهره‌های شاخص فرهنگی هم داشتیم، به عنوان مثال شهید دکتر یحیوی، فوق‌تخصص خون یکی از بهترین قاری‌های قرآن در کشور بود که تا قبل از به شهادت رسیدن، بسیاری از همکارانش اطلاع نداشتند یا شهید دکتر مجید فرهاد رتبه نخست تلاوت قرآن در کشور را داشت که این مورد را هم بسیاری از اطرافیانش قبل از شهادتش اطلاع نداشتند. 

وی تأکید کرد: در مجموع پس از پژوهش کامل درباره زندگی 167 شهید مدافع سلامت باید بگویم همه این شهدا از پزشک، پرستار و نیروی خدماتی همگی همان ذات بسیجی بودن را داشتند.

این مستندساز در ادامه درباره انگیزه‌هایش از تولید مستند «فرشتگان شهید» گفت: یکی از اهداف اصلی تولید این مستند، ایجاد انگیزه و دلگرمی برای کادر درمان است. همان طور که مقام معظم رهبری برای نخستین‌بار لقب «شهید» را به جان‌باختگان مدافع سلامت دادند و موجب دلگرمی مدافعان سلامت و خانواده‌های‌شان شدند، ما هم در پی این بودیم که به سهم کوچک خود به افزایش روحیه جهادی مدافعان سلامت کمک کنیم. 

وی همچنین به مختصات این مستند اشاره کرد و گفت: ساختار مجموعه موشن‌گرافیک است که ساختار منحصر‌به‌فردی است، زیرا تا به حال نه برای شهدای انقلاب و نه برای شهدای دفاع‌مقدس و مدافعان حرم به این شکل کار نشده است، همچنین مدت زمان هر قسمت از مجموعه «فرشتگان شهید» ۷ تا ۱۰ دقیقه است. 

وی درباره نحوه پرداختن به شخصیت و زندگی شهدای مدافع سلامت گفت: هر کدام از این شهدا یک نقطه اوج در زندگی‌شان دارند که این نقاط اوج هر یک پایه درام می‌شود و باقی شاخ و برگ‌ها بر اساس این نقاط اوج شکل می‌گیرد. قصه‌ زندگی و شهادت هر یک از این شهیدان عزیز یک درام حقیقی، جذاب و دوست‌داشتنی است. 

محمدی در پایان به حضور محمدرضا علیمردانی، صداپیشه و مجری مطرح به عنوان روایتگر در این مستند اشاره کرد و گفت: خوانش نریشن‌های مستند را علیمردانی انجام داده است. ناگفته نماند محمدرضا علیمردانی یکی از ارکان ثابت آثارم است. دلم نمی‌آید درباره حال و هوای شب‌هایی که تا صبح همراه با علیمردانی در استودیو مشغول ضبط بودیم چیزی نگویم. تمام شب‌هایی که تا اذان صبح مشغول ضبط بودیم برای‌مان یک روضه خانگی محسوب می‌شد و ابتدا اشک‌های‌مان را پس از دیدن تصاویر می‌ریختیم تا کمی سبک شویم و سپس مشغول ضبط نریشن‌ها می‌شدیم.

 

* ۱۷۰ شهید مدافع سلامت

کیانوش جهانپور، رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت که به عنوان ناظر با پروژه «فرشتگان شهید» همکاری می‌کرد، درباره این مجموعه مستند تلویزیونی گفت: مجموعه تلویزیونی فرشتگان شهید با موضوع معرفی ابعاد زندگی و حیات معنوی شهدای مدافع سلامت، اوایل دی‌ماه از شبکه‌های مختلف رسانه ملی روی آنتن می‌رود.

جهانپور اظهار داشت: شجاعت و شهامت نیروهای بهداشتی و درمانی ایران بر مبنای دکترین مقاومت ستودنی است و در این میان تعدادی از مدافعان سلامت مردم ایران، در اثنای این مبارزه به درجه رفیع شهادت رسیدند که لازم است به شخصیت علمی و ابعاد معنوی زندگی این شهدای والامقام و الگوسازی از آنها برای جامعه و آیندگان پرداخته شود. 

جهانپور در ادامه خاطرنشان کرد: در نخستین روزهای شیوع ویروس منحوس کرونا، مقام معظم رهبری در کمترین زمان و نخستین فرصت ممکن با پیشنهاد وزیر بهداشت درباره «شهید مدافع سلامت» موافقت کردند و اینک طرح معرفی این شهدای عزیز در برنامه‌های مستقل ۷ تا ۱۰ دقیقه‌ای در دستور کار مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت قرار گرفته است. بر این اساس در هر برنامه با متنی فاخر به ابعاد شخصیتی، علمی و سوابق این شهدا اشاره شده است و در بخش‌هایی البته بر مراعات مردم در عمل به توصیه‌های پزشکی نیز تاکید می‌شود. 

وی گفت: منظور از مدافعان سلامت کشور نه‌تنها پزشکان و پرستاران خدوم و زحمتکش، بلکه تمام نیروهای جان بر کف حوزه بهداشت و درمان در همه رده‌ها و سطوح است. در میان شهدای مدافع سلامت از پزشک فوق‌تخصص و متخصص تا نیروهای ارزشمند خدماتی مراکز بهداشتی و درمانی حضور دارند که خالصانه و ایثارگرانه در این روزهای سخت و شرایط صعب به ارائه خدمات پرداخته‌اند و مجموعه «فرشتگان شهید» توفیق پردازش و روایت بخشی از جمال و جلال این شهدا و خدمات ایشان را خواهد داشت. 

جهانپور در ادامه یادآور شد: بر اساس آمارها، تاکنون تعداد شهدای عزیز مدافع سلامت در کشور افزون بر 167 شهید است. بر این اساس، مجموعه فرشتگان شهید در حدود 167 قسمت طراحی و اجرا می‌شود. البته با توجه به آمارهای فعلی تعداد شهدای مدافع سلامت تا به امروز به 170 نفر هم رسیده است.