سردار سیدمسعود جزایری*: اگر بخواهیم تحلیلی از علت‌های ترور شهید دکتر محسن فخری‌زاده ارائه دهیم، لازم است ابتدا مقدمه‌ای را مطرح کنم و بعد از آن سراغ تحلیل علت این ترور برویم. جمهوری اسلامی ایران سال‌هاست در معرض تروریسم دولتی قرار دارد، منظور از تروریسم دولتی این است که برنامه‌ریزی و طراحی ترور، توسط دولت‌ها صورت می‌گیرد. 

تروریسم دولتی ممکن است اهداف گوناگونی داشته باشد که من در اینجا به برخی از مهم‌ترین دلایل این نوع تروریسم اشاره می‌کنم.

الف) گاهی یک حذف فیزیکی، اصطلاحا ترور کور است، یعنی هیچ هدفی را جز ایجاد فضای رعب و وحشت و احساس ناامنی پیگیری نمی‌کند.

ب) گاهی ترور، هدفمند است، یعنی ترور یک شخص خاص در سطوح مختلف یا صنوف مختلف جهت تاثیرگذاری بر «روندها» انجام می‌شود. در توضیح بیشتر این نوع ترور باید بگویم که وقتی یک روندی در کشوری ایجاد شده که برای کشور دشمن، آسیب‌زا و خطرناک است، کشور در معرض خطر تلاش می‌کند از طریق ترور افراد موثر در این روند، آن را کند یا متوقف کند. به طور مثال در مساله مقاومت، یک جبهه و یک روند ایجاد می‌شود که دشمن تصمیم می‌گیرد جهت توقف در رشد و قدرت‌گیری آن، دست به ترور افراد تاثیرگذار بزند.

پ) گاهی دولت مهاجم قصد دارد در برابر کشور هدف قدرتنمایی و عرض اندام کند. 

ت) گاهی رژیم مهاجم می‌خواهد به دولت هدف فشار وارد کند تا جای دیگری از آن کشور امتیازگیری کند.

ث) گاهی دولت مهاجم به دنبال تغییر در نظام محاسباتی مسؤولان و مقامات سیاسی کشور هدف است و با این قصد دست به ترور می‌زند. 

ج) گاهی دولت بیگانه قصد دارد نسبت به توانایی یک کشور در تامین امنیتش ایجاد تردید کند و به مردم آن کشور این احساس را منتقل کند که نظام سیاسی‌شان قدرت لازم برای تامین امنیت را ندارد.

چ) گاهی هم یک رژیم مهاجم نیاز به یک قدرتنمایی برای مصرف داخلی دارد. ما کشورها و رژیم‌هایی را داشته‌ایم که به علت نارضایتی‌های داخلی و نیاز به کسب آرای عمومی، دست به ترور زده‌اند تا قدرتنمایی کنند. 

بعد از توضیح این مقدمه، به مساله ترور شهید دکتر محسن فخری‌زاده می‌پردازیم. هر کدام از گزینه‌هایی که در علل وقوع یک حرکت تروریستی از ناحیه یک دولت مهاجم به آن پرداختیم، در حادثه ترور شهید فخری‌زاده قابل بررسی و تأمل است. 

یکی از اهداف اینگونه ترورها و اقدامات خصمانه، ایجاد رعب و وحشت بین نخبگان و پژوهشگران کشور بویژه در عرصه‌های استراتژیک است. آنها می‌خواهند دانشمندان ما احساس امنیت نکنند و از تلاش در این عرصه‌ها دست بکشند. 

یکی دیگر از اهداف این ترور، قدرتنمایی دولت مهاجم بود، دولت مهاجم می‌خواست با این کار میزان نفوذ خودش را در کشور به رخ مقامات سیاسی بکشد تا بعدا بتواند از این طریق بر تصمیمات آنها اثر بگذارد. 

یکی دیگر از اهداف ترور شهید فخری‌زاده، تغییر مسیر یا متوقف کردن روند توسعه علمی بویژه در عرصه انرژی هسته‌ای و سایر زمینه‌های حیاتی کشور است. 

از دیگر اهداف این ترور، کلید زدن یک عملیات روانی علیه جمهوری اسلامی بود تا در برابر خواسته‌های آمریکا و نظام سلطه کوتاه بیاید. دشمن برای اینکه ایران را پای میز مذاکره بنشاند و در موضوع برجام یا موضوعات دیگر خواسته‌های خود را به ایران تحمیل کند، دست به این ترور زد. اینگونه ترورها می‌تواند با این هدف باشد که به طرف مقابل یک علامتی بدهد که اگر به خواسته‌های ما تمکین نکنید، ما براحتی می‌توانیم برنامه‌های دیگری نیز برای شما پیاده‌سازی کنیم تا از این طریق طرف مقابل را بترسانند و او را وادار به تمکین و تسلیم کنند. یکی دیگر از ابعاد این ترور، دادن علامت به کشور مورد هدف مبنی بر این است که شما وارد خط قرمز ما شدید. پیشرفت هسته‌ای یا در دیگر عرصه‌های استراتژیک علمی، خط قرمز دشمن است و از این طریق علامت می‌دهد که پا روی خط قرمز ما گذاشته‌اید. اینها دلایلی بود که می‌توان در تحلیل چرایی ترور شهید فخری‌زاده از آنها نام برد. قدم بعدی پاسخ به این سوال است: در برابر این ترور چه باید کرد؟

پاسخ اولی که می‌توان به این سوال داد این است که ما باید نظام محاسباتی دشمن را تغییر دهیم. دشمن در یک مقطعی به این نتیجه رسیده است که در برابر جمهوری اسلامی ایران هر کاری که بخواهد می‌تواند بکند و پاسخی هم دریافت نمی‌کند. باید این محاسبه را تغییر داد. از چه طریق؟ از طریق شدت و حدت دادن به روند توسعه علمی برنامه هسته‌ای. باید پژوهش‌های علمی و ادامه کار توسعه علمی فعالیت‌های هسته‌ای با سرعت و قدرت بیشتری ادامه پیدا کند. 

پاسخ دوم به این سوال این است که توجه داشته باشیم دشمن به دنبال آن است که ایران را در چنبره برجام و زمین طراحی شده توسط خودش نگه دارد، هر گاه پالسی دریافت می‌کند که ممکن است ایران از برجام خارج شود دست به اقدامی می‌زند. باید یک حرکت قاطعانه در این زمینه نشان داد. 

و سومین پاسخ به این سوال، لزوم واکنش سخت است که ان‌شاءالله در دستور کار قرار خواهد گرفت و در هر زمانی که مناسب باشد انجام خواهد شد. 

اما نکته‌ای را هم اضافه کنم و آن هم اینکه ما به عنوان مردم وظیفه‌ای داریم که ترور شهید فخری‌زاده باید ما را ترغیب و تشویق کند که به این وظیفه بهتر و مستحکم‌تر عمل کنیم. آن وظیفه این است که مسؤولانی که روحیات غرب‌زدگی دارند، روحیه خودفروختگی فرهنگی دارند، مسؤولانی که با تصمیمات نادرست خود و عملکرد غلط‌شان برای نظام و مردم مشکلات زیادی ایجاد کردند و عرصه‌های مدیریتی را برای عناصر نفوذی وابسته تبدیل به خانه امن کردند، باید با هوشیاری مردم از صحنه طرد شوند تا از استحکام هر چه بیشتری برخوردار شویم.

* مشاور رئیس ستاد کل نیروهای مسلح