گروه اقتصادی: میوه جزء جدایی‌ناپذیر مراسم شب یلداست. به نظر می‌رسد امسال علاوه بر شیوع بیماری کرونا، افزایش قیمت میوه‌ هم برگزاری این مراسم‌ را تحت تاثیر قرار دهد. گزارش‌های میدانی افزایش شدید قیمت‌ انواع میوه را نسبت به ماه مشابه سال قبل تایید می‌کند. در این میان افزایش 120 درصدی قیمت سیب، 114 درصدی قیمت پرتقال و 97 درصدی قیمت موز در آستانه فرارسیدن طولانی‌ترین شب سال، موجبات کاهش یا حذف این محصولات را از سبد غذایی خانوار فراهم کرده است. از علل این افزایش قیمت می‌توان به افزایش بهای هزینه‌های تولید، حذف ارز ترجیحی کود و سم توسط دولت، سودجویی دلالان و کاهش واردات برخی میوه‌های وارداتی اشاره کرد. 

به گزارش «وطن امروز»، هر سال با نزدیک شدن به طولانی‌ترین شب سال، تقاضا برای خرید میوه به منظور برگزاری مراسم شب یلدا افزایش می‌یابد. امسال اگر چه با وجود بیماری کرونا این مراسم کمرنگ‌تر برگزار می‌شود اما از نقش افزایش قیمت شدید میوه‌ها در کمرنگ‌تر شدن این مراسم نمی‌توان غافل شد. با افزایش قیمت مرغ و تخم‌مرغ در ماه گذشته نگرانی‌ها درباره حذف یا کاهش سهم این اقلام از سبد غذایی خانوار به اوج خود رسید اما اکنون با افزایش قیمت میوه و تره‌بار باید نگران حذف این محصولات از سبد خوراکی خانوار نیز بود. بر اساس گزارش‌های میدانی، قیمت هر کیلو موز به 25000 تومان، هر کیلو سیب درختی زرد به 15000 تومان، هر کیلو پرتقال به 12000 تومان، هر کیلو خیار به 8500 تومان، هر کیلو گوجه‌فرنگی به ۱۲000 تومان، هر کیلو سیب زمینی به 5500 تومان و هر کیلو پیاز به 7500 تومان رسیده است. متاسفانه به رغم قول مسؤولان برای کاهش قیمت‌ها، اتفاق خاصی نسبت به هفته‌های گذشته در قیمت این میوه‌ها نیفتاده است. مقایسه قیمت‌های موجود در گزارش‌های میدانی و گزارش مرکز آمار در آذرماه 98 نشان می‌دهد قیمت موز 97 درصد، سیب درختی زرد 120 درصد، پرتقال 114 درصد، خیار 30 درصد، گوجه 12 درصد، سیب‌زمینی 37 درصد و پیاز 92 درصد افزایش یافته است. افزایش اینچنینی قیمت‌ها در کنار کاهش درآمد خانواده‌ها ناشی از تاثیرات منفی کرونا بر کسب‌وکار موجب می‌شود توان خرید مردم کاهش یابد و سهم میوه در سبد اقلام خوراکی، هر روز کمتر و کمتر شود. میوه‌ها به دلیل تامین ویتامین مورد نیاز بدن، نقش مهمی را در سلامت افراد و جامعه ایفا می‌کنند، بویژه که اکنون با وجود شیوع ویروس کرونا در کشور، این محصولات می‌توانند نقش موثری در تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش آمار ابتلا و تلفات ناشی از این بیماری داشته باشند و در صورت تداوم این گرانی‌ها، باید شاهد کاهش مصرف میوه و تره‌بار در سبد غذایی خانوار و آسیب‌پذیرتر شدن سلامت عمومی جامعه شویم. از این رو نیاز است نهادهای نظارتی از همین حالا دست سودجویان و محتکران را کوتاه کنند تا بازار از تعادل خارج نشود. همچنین مسؤولان دولتی باید با اتخاذ تدابیر لازم، موجبات کاهش قیمت میوه را برای شب یلدا فراهم آورند. واکاوی دلایل این افزایش قیمت می‌تواند به اتخاذ تصمیمات درست درباره کنترل قیمت‌ها توسط مسؤولان مربوط کمک کند. 

 

* افزایش دستمزد کارگر

اولین عامل در افزایش قیمت‌ها، افزایش بهای هزینه‌های تولید است که همراه با تورم افزایش پیدا کرده است. با توجه به نرخ‌های بالای تورم در مدت اخیر، هزینه‌ها و دستمزدهای بخش خدمات و کارگران اگرچه متناسب با نرخ تورم افزایش نیافته اما نسبت به ماه‌های قبل بیشتر شده است. هزینه دستمزد روزانه هر کارگر برای چیدن میوه به 200 هزار تومان رسیده و این افزایش دستمزد موجب افزایش هزینه‌های تمام‌شده میوه شده است. علاوه بر نیاز به کارگر در چیدن میوه، بارگیری محصولات به منظور حمل آن تا بازار هدف نیز به کارگر نیاز دارد. 

 

* افزایش هزینه حمل‌و‌نقل

یکی از فاکتورهای اساسی در تامین قیمت نهایی هر محصول، هزینه‌های حمل‌ آن محصول از محل تولید تا محل مصرف است. این مورد در افزایش قیمت میوه هم نقش خود را ایفا کرده است. یکی از مهم‌ترین مسائل در افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل، تغییر فصل و تغییر میوه‌های هر فصل است. به همین خاطر میزان تقاضا برای ماشین‌های باری افزایش می‌یابد که همین امر موجب افزایش هزینه حمل‌و‌نقل می‌شود. گزارش‌های میدانی از افزایش 3 برابری هزینه‌های حمل‌و‌نقل در این فصل حکایت می‌کند. 

 

* افزایش هزینه بسته‌بندی

با افزایش قیمت پلاستیک، قیمت سبد‌های میوه و گونی‌های پلاستیکی نیز افزایش یافته؛ همچنین کارتن‌های میوه نیز از این افزایش قیمت بی‌نصیب نبوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد هزینه خرید سبد میوه از 200 تومان در سال گذشته به 300 تومان در حال حاضر رسیده که این افزایش قیمت، تاثیر خود را در افزایش بهای نهایی میوه نشان می‌دهد. همچنین قیمت کارتن موز نیز از 700 تومان به 7000 تومان رسیده است. 

 

* افزایش قیمت کود و سم

با حذف ارز ترجیحی کود و سم توسط دولت، قیمت این نهاده‌های تولید 400 تا 700 درصد افزایش یافت و از آنجا که کشاورزان جهت تهیه این اقلام برای کشت آینده مجبورند هزینه‌های گزافی بپردازند، ناگزیرند قیمت‌های امروز میوه را بالا ببرند تا بتوانند سم و کود‌های مصرف شده را با قیمت‌های جدید جایگزین کنند و همچنان به کشاورزی ادامه دهند. در صورتی که این افزایش قیمت‌های جدید، در قیمت‌های روز میوه لحاظ نشود، بیشتر درآمد کشاورزان صرف خرید کود و سم می‌شود و عملا دیگر توانایی ادامه دادن به کشاورزی در وسعت گذشته را نخواهند داشت که همین امر موجب کاهش تولید محصول سال آینده و افزایش بیشتر قیمت آن خواهد شد. 

 

* سودجویی دلالان

اما شاید بزرگ‌ترین دلیل گرانی بازار میوه - که شاید در کمترین زمان نیز بتوان آن را حل کرد - حضور واسطه‌ها بین کشاورزان و تولید‌کنندگان و بازارهای اصلی میوه و تره‌بار است که مدت‌هاست نیز از آن می‌شنویم اما همچنان در این بازار رواج دارد و همچنان حل نشده باقی مانده است. واسطه‌ها بیشترین سود را از این بازار برداشت می‌کنند و حتی با شبکه‌های خریدی که گاه ایجاد می‌کنند، کشاورز را در فروش محصول خود با ضرر مواجه می‌کنند. یکی دیگر از دلایل گرانی در قیمت بازار میوه و تره‌بار تفاوت قیمت در فروشگاه‌ها و میدان‌های اصلی عرضه میوه و تره‌بار با خرده‌فروشی‌هاست که حتی گاه سود این خرده‌فروشی‌ها به بیش‌ از 100 درصد می‌رسد.