گروه اقتصادی: هر سال در فصول پاییز و زمستان و بارش‌های شدید باران، استان خوزستان درگیر سیل و آبگرفتگی معابر می‌شود، اصلی‌ترین دلیل بروز این اتفاق نبود شبکه دفع آب‌های سطحی و فرسوده بودن شبکه فاضلاب شهرهای این استان است. سال گذشته هم بر اثر بارندگی‌های سیل‌آسا بخش‌های وسیعی از شهرهای اهواز، کارون و آبادان دچار آبگرفتگی شد و خسارت زیادی به مردم و وسایل خانگی آنان وارد آمد. پاییز امسال هم بارندگی‌های شدید بار دیگر مردم خوزستان و بوشهر را گرفتار سیلی خانمان‌برانداز کرده است؛ سیلی که تاکنون جان 9 نفر از هموطنان‌مان را گرفته و موجب آبگرفتگی‌ وسیع خیابان‌ها و انسداد مسیرها و محورهای مواصلاتی شده است. آنچه بر دامنه مشکلات مردم در سیل اخیر استان خوزستان افزوده، بالا آمدن فاضلاب در برخی شهرهای این استان بویژه اهواز است؛ مشکلی که پاییز و زمستان هر سال سر باز می‌کند و با گرمای هوا به فراموشی سپرده می‌شود. با توجه به مشخص بودن دلیل این اتفاقات، سوالی که مطرح است این است که چرا دستگاه‌های دولتی با برنامه‌ریزی درست مانع بروز چنین بحرانی نشده‌اند؟ دیوان محاسبات کشور دیروز در گزارشی پاسخ این سوال را داده است. دیوان در گزارشی به حسابرسی عملکرد مالی طرح‌های عمرانی و سرمایه‌گذاری بخش آب و فاضلاب این استان پرداخته است که نشانگر ضعف مدیریتی در شرکت آب و فاضلاب استان خوزستان است.

به گزارش «وطن امروز»، با دستور مهرداد بذرپاش، رئیس کل دیوان محاسبات کشور و با توجه به اهمیت مساله آب در استان خوزستان و همچنین در راستای جامه عمل پوشاندن به هدف بررسی و حسابرسی موضوعی و حل چالش‌های اساسی زندگی مردم در دیوان محاسبات کشور، هیات حسابرسی ویژه رسیدگی به عملکرد مالی طرح‌های عمرانی و سرمایه‌گذاری بخش آب و فاضلاب استان خوزستان در تاریخ اول شهریور 1399 تشکیل شد و هم‌اکنون گزارش بررسی‌ها و حسابرسی‌های این هیات درباره عملکرد شرکت آب و فاضلاب شهر اهواز و همچنین بخش غیزانیه تهیه و برای ارسال به دادسرای دیوان محاسبات کشور نهایی شده است. 

 

* موارد متعدد سوء‌مدیریت در شرکت آب و فاضلاب خوزستان

در گزارش هیات ویژه رسیدگی به عملکرد مالی شرکت آب و فاضلاب استان خوزستان به سوء‌مدیریت‌های متعددی اشاره شده است. وفق بررسی‌های به عمل آمده در بخش اعتبارات عمرانی، شرکت آب و فاضلاب شهر اهواز در سنوات 1396، 1397 و 1398 از محل اعتبارات مصوب دولتی (عمرانی استانی و صندوق توسعه ملی) به میزان 983 میلیارد تومان، تخصیصی معادل 71 درصد به مبلغ 700 میلیارد تومان دریافت نموده اما بر اساس رسیدگی به عمل آمده، تخلفاتی در هزینه‌کرد این مبلغ دریافتی مشهود است. بر اساس این گزارش، شرکت آب و فاضلاب خوزستان اعتبارات تخصیص‌یافته را در موارد غیرمرتبط از جمله دیون شرکت‌های پیمانکاری مرتبط به سنوات قبل و سایر طرح‌ها، پرداخت حساب پیمانکاران و حقوق و مزایای کارکنان و... مصرف نموده و علاوه بر تاخیر در انجام کار و تامین نشدن اهداف مدنظر، موجب نارضایتی ساکنان شهرها نیز شده است. همچنین این شرکت قسمتی از اعتبارات مرتبط با طرح آبرسانی به شهرهای دارای تنش آبی را بابت تاسیسات و تجهیزات برقی و مکانیکی تصفیه‌خانه‌های یک و 2 شهر اهواز هزینه کرده است. در بخش دیگری از این گزارش آمده است، با وجود اینکه خرید و احداث ساختمان اداری توسط دستگاه‌های اجرایی ممنوع بوده است، شرکت آب و فاضلاب اقدام به احداث ساختمان اداری در شهر اهواز از محل اعتبارات طرح آبرسانی به روستاهای شهرستان آبادان کرده است، در حالی که 28 روستای تابعه این شهرستان دارای مشکل کم‌آبی است. عدم بهره‌برداری یا بهره‌برداری نادرست از تصفیه‌خانه‌های شرق و غرب اهواز یکی دیگر از تخلفات این شرکت بوده است. بر این اساس، برای احداث تصفیه‌خانه شرق اهواز وزارت امور اقتصادی و دارایی در سال 1383 از بانک جهانی مبلغ 149 میلیون دلار دریافت و جهت اجرای طرح جامع فاضلاب شهر اهواز به شرکت آب و فاضلاب اهواز پرداخت کرده است. همچنین معادل ریالی همین مبلغ نیز توسط وزارت نیرو تامین و پرداخت شده است که با این حجم منابع باید تحول عظیمی در حل مشکلات فاضلاب شهر اهواز اتفاق می‌افتاد ولی اجرای ناصحیح پروژه و عدم نصب و راه‌اندازی کامل تجهیزات و با وجود افتتاح پروژه توسط معاون اول رئیس جمهور، این تصفیه‌خانه هیچ فعالیتی ندارد. همچنین قرارداد طرح بازسازی تصفیه‌خانه غرب اهواز به‌رغم پرداخت مبلغ 78 میلیارد تومان از سال 1390 در وجه شرکت آب و فاضلاب شهر اهواز، به دلیل ضعف مدیریت شرکت مذکور تاکنون اجرایی نشده و وجه مذکور در حساب‌های جاری بانک کشاورزی راکد مانده است. یکی دیگر از تخلفات این شرکت، وجود ابهام در ادغام شرکت‌های آب و فاضلاب و واگذاری وظایف و ماموریت‌های آب روستایی و فاضلاب شهری تحت عنوان یکپارچه‌سازی با توجه به ساختار حقوقی متفاوت بوده است که در پی انتقال دارایی‌ها و بدهی‌ها و سایر حقوق شرکت‌های آب و فاضلاب هر استان به همان استان اتفاق افتاده است. گفتنی است بر اساس این گزارش، از محل بند «ه» تبصره «4» قانون بودجه سال 1399 کل کشور مبلغ 50 میلیون یورو از محل اعتبارات ملی با عنایت و اجازه مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) برای حل مشکلات آب و فاضلاب شهر اهواز و کارون (کوت عبدالله) اختصاص یافته که 13 میلیون یورو معادل 270 میلیارد تومان از مبلغ فوق در قالب وجوه نقدی به حساب شرکت مذکور واریز گردیده است. لیکن به دلیل ضعف مدیریت مسؤولان شرکت آب و فاضلاب خوزستان مبالغ فوق در جهت توسعه و ترمیم شبکه آب و فاضلاب اهواز و کارون (کوت عبدالله) هزنیه نشده و مبلغ 143 میلیارد تومان از مبلغ 270 میلیارد تومان فوق، بابت جبران خسارت‌های ناشی از سیل سال 1398 بدون مبادله موافقتنامه و انعقاد قرارداد پرداخت شده است. 

علاوه بر تخلفات فوق، می‌توان به موارد متعدد دیگری از سوء‌مدیریت‌های این شرکت از جمله طولانی شدن اجرای پروژه‌های عمرانی و افزایش هزینه‌های ساخت و اجرا، عدم نظارت کافی بر اجرای قراردادهای مربوطه، تمدید قراردادها بر خلاف مقررات، فقدان کیفیت و بهداشت آب شرب اهواز به دلیل فرسوده و قدیمی بودن لوله‌ها و تاسیسات شهر و وجود انشعابات غیرمجاز، به‌کارگیری افراد از سایر شرکت‌های غیردولتی، دریافت کمک بر خلاف قوانین و مقررات، عدم پرداخت مالیات بر ارزش افزوده، عدم انجام معاملات متوسط و بزرگ از طریق سامانه تدارکات الکترونیکی، افزایش حقوق و مزایای اعضای هیات‌مدیره شرکت بر خلاف قوانین و مقررات لازم‌‌الاجرا، پرداخت برای خدمات رفاهی بیش از سقف مقرر قانونی به پرسنل، به‌کارگیری مشاور بدون پیش‌بینی در چارت سازمانی و... اشاره کرد. 

 

* با وجود اختصاص اعتبارات، مشکلات آب بخش غیزانیه حل نشده است

بر اساس گزارش هیات رسیدگی دیوان محاسبات کشور، در بخش غیزانیه، با وجود اختصاص اعتبارات صندوق توسعه ملی به مبلغ 42 میلیارد تومان طی سال‌های 1394 تا 1398، همچنین اعتبارات نفت و کمک‌های شرکت ملی مناطق نفت‌خیز، مشکلات آب این بخش حل نشده و تخلفات متعددی نیز رخ داده است. برخی از تخلفات شرکت در بخش غیزانیه شامل عدم تامین آب برای احشام منطقه، عدم انجام تعهدات طرفین قرارداد، عدم تخصیص کل اعتبارات به پروژه و مصرف اعتبارات عمرانی به منظور انجام امور جاری شرکت، ایجاد تعهدات زائد، قصور و اهمال در فرآیند ارجاع کار از جمله انعقاد قرارداد پس از اتمام کار و ارجاع کار با استفاده از مکانیزم ترک تشریفات مناقصه، تدوین صورت وضعیت‌های صوری و تملک نداشتن بر زمین‌های مسیر پروژه، عدم اقدام قانونی در ضبط ضمانتنامه‌های برخی شرکت‌های طرف قرارداد، بهره‌برداری ناصحیح از پروژه و... می‌باشد. 

گزارش تهیه شده درباره تخلفات شرکت آب و فاضلاب استان خوزستان جهت رسیدگی‌های بعدی به دادسرای دیوان محاسبات کشور ارجاع می‌شود. 

لازم به ذکر است که حسابرسی ویژه در این سطح و با این کیفیت در استان خوزستان برای نخستین‌بار انجام شده است.