وقتی ایده یک مستند این است که قرائت رسمی از کودتای 28 مرداد را که سالها در رسانهها مورد توجه بوده به چالش بکشد، باید به مستنداتی دست پیدا کند؛ مستنداتی که براحتی گیر نمیآیند؛ آرشیوهای گوناگون، اسناد دولتی و پروندههای محرمانهای که برای سالها سربه مهر بودهاند و جز انگیزه به چالش کشیدن قرائت رسمی، دلیلی برای رفتن سراغشان وجود ندارد. کودتای 53، مستند ویژهای که پیرامون کودتای 28 مرداد توسط تقی امیرانی تولید شده است، تلاش میکند واقعیت نقش انگلستان در کودتای 28 مرداد را پررنگتر کند؛ نقشی که گویی در همه این سالها آنچنان که باید محسوس نشده، با اینکه بخش مهمی از کار توسط انگلیسیها پیش رفته است؛ آنقدر که «داربی شر»، شخصیت اصلی قصه کودتای 53، بعدها از اینکه همه چیز به اسم آمریکاییها و کرمیت روزولت - طراح آمریکایی کودتا- تمام شده ناراحت است و این ناراحتی را اعلام میکند! کارگردان کودتای 53 اما داربی شر، عامل انگلیسی کودتا را از دل تاریخ بیرون میکشد. فقط یک گفتوگو از او باقی مانده اما این چیز کمی نیست؛ یک گفتوگوی تمامعیار برای تشریح آنچه در مرداد 32 تهران را آبستن حوادثی عجیب و غریب میکند، کودتایی که به مدت 25 سال مخوفترین پلیس سیاسی جهان را بر ایران حاکم میکند. مستند کودتای53 از این منظر بشدت قابل تامل است. شاید برای نخستین بار از زبان جاسوسان سیا و MI6 به وضوح درباره تشکیل ساواک توسط سازمان سیا صحبت میشود. ماموران سابق موساد به صراحت درباره ارتباطاتی که با این تشکیلات اختناق داشتهاند، همچنین فرآیند آموزش و تقویت ساواک سخن میگویند. یکی دیگر از بخشهای مهم مستند که میتواند مورد توجه مستندسازان داخلی قرار گیرد و سوژه مستندهای تاریخی دیگر ناظر به دوران پهلوی دوم باشد، مساله اعدام دستهجمعی مخالفان مصدق است که عددشان کم هم نیست. کارگردان مستند کودتای53 برای ساخت مستند از انواع تکنیکهای سینمایی بهره برده است. امیرانی درباره اینکه چرا پس از گذشت بیش از 6 دهه توجهش معطوف به کودتای۳۲ شده در مصاحبهای گفته است: «هری ترومن، رئیسجمهور دموکرات آمریکا و همعصر دکتر مصدق زمانی گفته بود در دنیا چیز جدیدی جز وقایع تاریخیای که شما هنوز درک درستی از آن ندارید، وجود ندارد. برای آمریکاییها ایران پیش از واقعه تسخیر سفارت آمریکا وجود ندارد. برای ایرانیان، کودتای ۲۸ مرداد لحظهای تعیینکننده است. این ۲ رویداد اساس تاریخ رابطه میان ایران و آمریکا را شکل میدهد».