گروه سیاسی: قبل از شروع مذاکرات اخیر هسته‌ای در ژنو زمزمه‌هایی از جانب تیم مذاکره‌کننده مبنی بر محرمانه بودن مذاکرات به گوش می‌رسید که با طی مراحل مذاکرات همینطور هم شد. تیم مذاکره‌کننده ایرانی با پافشاری بر محرمانه بودن جریان مذاکرات و توافق حاصل شده، از اعلام جزئیات توافق خودداری می‌کند. این در حالی است که روز به روز ابعاد جدیدی از مذاکرات و توافق ایجاد شده در کنگره آمریکا و رسانه‌های گروه 1+5 مطرح و تفسیر می‌شود. تا آنجا که رسانه‌های ایرانی و مسؤولان غیر دولتی، از طریق رسانه‌های بیگانه در جریان مذاکرات قرار می‌گیرند و این موضوع بشدت موجب اعتراضات داخلی بویژه از جانب نمایندگان مجلس شورای اسلامی شده است. نمایندگان می‌گویند بنابر تکالیف و حقوق نمایندگی خود باید در جریان همه امور کشور قرار گیرند. برای روشن شدن دقیق‌تر این مساله، «وطن امروز» درباره «مخفی ماندن جزئیات و ابعاد مختلف مذاکرات از جانب دولت و دستگاه دیپلماسی و توجیه قانونی این اقدام» با 4 تن از نمایندگان مجلس شورای اسلامی گفت‌وگویی انجام داده است که در ادامه می‌آید.
باید جلوی تفسیر یکطرفه را بگیریم
سیدحسین نقوی‌حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی درباره مخفی نگه داشتن جزئیات و ابعاد مذاکرات اخیر هسته‌ای در ژنو اظهار داشت: مذاکرات ژنو گفت‌وگو درباره یکی از مسلم‌ترین حقوق ملت ایران است. حقوقی که حاصل مقاومت یک دهه‌ای ایران است و در مقابل این حق، هزینه‌های سنگینی را از جمله شهدای هسته‌ای و فشارهایی که ملت ایران تحمل کردند، پرداخت کرده‌ایم. این حق، امروز مورد احترام کشورها و ملت‌ها قرار گرفته است. بنابراین هر نوع توافق و گفت‌وگو درباره آن مربوط به حقوق ملت ایران است و ملت یا حداقل نمایندگانشان حق دارند در جریان مذاکرات قرار بگیرند. نقوی‌حسینی گفت: مسؤولان سیاست خارجی عنوان می‌دارند تصمیم برای مخفی ماندن جزئیات در شورایعالی امنیت ملی اتخاذ شده است یا اینکه کشورها توافق کرده‌ا‌ند که مذاکرات محرمانه بماند. ما به این ایده احترام می‌گذاریم. مشروط بر اینکه هر دو طرف آن را رعایت کنند اما این اتفاق نیفتاده است. امروز مقامات آمریکایی و غرب به راحتی درباره متن توافقنامه صحبت می‌کنند و مواد آن را تحلیل می‌کنند و یکطرفه علیه صنعت هسته‌ای ما صحبت می‌کنند اما هیچیک از ما متن را در دسترس نداریم تا ببینیم آنچه اینها می‌گویند واقعیت دارد یا نه؟ وی افزود: البته ما به تیم مذاکره‌کننده طبق فرموده مقام معظم رهبری اعتماد داریم اما وقتی متن در اختیار کنگره آمریکا قرار گرفته- هرچند رسما منتشر نشده است- و آنها در مصاحبه‌های خود تفسیرهایشان را درباره توافق مطرح می‌کنند، نمایندگان ایران نیز باید بدانند متن مورد توافق دارای چه ابعادی است تا اولا پاسخ یاوه‌گویی‌ها را بدهند، ثانیا از دولت حمایت کنند، ثالثا مراقب حقوق ملت باشند. به همین جهت نمایندگان خدمت آقای دکتر لاریجانی نامه‌ای نوشتند و خواستند متن توافق لااقل در اختیار نمایندگان ملت قرار بگیرد. سخنگوی کمیسیون امنیت ملی اضافه کرد: امور مربوط به مذاکرات هسته‌ای مکانیزم خاصی دارد و تحت نظر شورایعالی امنیت ملی است که مقام معظم رهبری بر آن نظارت دارند و ما هم انتظار نداریم این امر به صورت عادی- در مجلس– مورد بررسی قرار گیرد اما انتظار داریم حداقل از محتوای مذاکرات مطلع شویم. بدانیم چه توافقاتی شده است؟ گام‌های اجرایی آن چیست؟ و در نهایت قرار است به کجا برسیم؟
پنهان کردن امور از مجلس، خلاف گفته امام است
حسین طلا، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در خصوص پنهان ماندن جریان مذاکرات گفت: هرچند آقای عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه طی جلسه‌ای با کمیسیون امنیت ملی، استنباط‌هایی از مساله non-paper (مذاکرات شفاهی) مطرح کردند و عنوان داشتند به واقع چیز کتبی و امضا شده‌ای نبوده است اما به هرحال توافقات شفاهی هم مکتوب می‌شود. وی افزود: نمایندگان این سوال را دارند که در حالی که نمایندگان آمریکا، رئیس‌جمهور این کشور را تحت فشار قرار داده و از جزئیات مطلع شدند و حتی توانستند برخی جزئیات آن را هم مطرح کنند، شما چرا این کار را نکردید؟ من جواب مشخصی در لابه‌لای صحبت‌های آقای عراقچی پیدا نکردم. فرماندار اسبق تهران گفت: اگر موضوعی هست که در صورت مطرح شدن به کشور لطمه می‌زند و خلاف مصلحت است، لااقل به نمایندگان اطلاع داده شود و بگویند مثلا بنا بر فلان مصلحت نباید فاش شود. این روندی که پیش گرفته‌اند باعث می‌شود نمایندگان از حقوق خود مبنی بر اطلاع از مسائل کشور محروم بمانند. این کار با جمله امام که مجلس در راس امور است منافات دارد و موجب می‌شود سوءتفاهماتی ایجاد شود. نماینده مردم تهران عنوان داشت: پیگیری‌های ما به این معنا نیست که ما به دولت و دستگاه دیپلماسی اعتماد نداریم اما این حق را داریم که از مسائل مطلع باشیم و در صورت بروز مشکلی تذکرات مقتضی را بدهیم. اینکه نمایندگان را در خلأ فکری قرار دهیم مناسب نیست. وی در پایان خاطرنشان کرد: دولت براساس رأی مردم روی کار آمده است. مجلس هم بر اساس رأی همین مردم و قانون، اختیار گرفته است؛ پس چه طور می‌شود هر دو منتخب از یک منشأ برخاسته باشند اما یکی حقوق دیگری را نادیده بگیرد.
امکان مؤاخذه تیم مذاکره‌کننده در افکار عمومی
احمد آریایی‌نژاد، نماینده مردم ملایر درباره خلأ اطلاعاتی نمایندگان از جریان مذاکرات ژنو اظهار داشت: به نظر بنده مسائلی وجود دارد که در صورت بروز جزئیات موجب می‌شود در برخی موارد تیم مذاکره‌کننده از جانب افکار عمومی مواخذه شود. بنابر این سعی می‌کنند جزئیات را مخفی نگه دارند و بر ضعف‌های خودشان با مخفی نگه داشتن جریان مذاکرات سرپوش بگذارند. وقتی کسی برگ برنده‌ای دارد چرا از برگ برنده‌اش صحبت نکند؟ پس یک ضعف‌هایی هست. وی افزود: اعضای تیم مذاکره‌کننده می‌گویند ادعاهای طرف مقابل دروغ است. اگر دروغ است شما هم جزئیات را فاش کنید تا مردم که صاحبان این نظام هستند متوجه شوند. من فکر می‌کنم اگر به همین وضعیت پیش بروند دیوار بی‌اعتمادی بین دولت و مردم بلندتر و قطورتر می‌شود.
آریایی‌نژاد عنوان داشت: به نظر می‌آید که در روزهای آتی مسائل دیگری هم از این توافق درز کند اما آنچه مسلم است این است که ما از امتیازات خود عقب‌نشینی کرده‌ایم تا بعضی از امتیازاتی که حق مسلم خودمان بوده و غصب شده را به ما بازگردانند. آیا این ظالمانه نیست؟
نماینده مردم ملایر خبر داد: مجلس در راستای وظایف خود در حال پیگیری است تا شفاف‌سازی صورت بگیرد. لازم است در برخی اعضای دولت که ادعا می‌کنند مجلس نمی‌گذارد ما کار کنیم و اذیت می‌کند، تعادلی ایجاد شود. مجلس هم حقوق و وظایفی دارد، مجلس هم منتخب ملت است. ما مشکل یا خصومت شخصی با کسی نداریم. من در جواب آنهایی که می‌گویند دولت منتخب ملت است می‌گویم آیا مجلس منتخب ملت نیست؟ آیا مجلس نباید حقوق ملت را دنبال کند؟
آریایی‌نژاد گفت: پنهانکاری تنها در دو حالت منطقی است. یا می‌خواهند خیلی زیرکی به خرج دهند یا اقداماتی انجام شده که از گفتن آن به مردم شرم دارند. طبق قانون وظیفه ما است که توضیح بخواهیم و سوال کنیم. البته گاهی به خاطر شانتاژهای تبلیغاتی مجبور می‌شویم احتیاط کنیم. وی در پایان خاطرنشان کرد: مطمئن باشید ذهن کنجکاو ملت محتویات مذاکرات را استخراج خواهد کرد. هرچند اگر این اتفاق هم نیفتد، عملکردی که ما داریم و عملکردی که آنها دارند معلوم می‌کند که ما چه داده‌ایم و چه به دست آورده‌ایم اما جایگاه مجلس اقتضای این را دارد که به مجلس توضیح بدهند.
طبق قانون نمایندگان باید در جریان باشند
حسین نجابت، نماینده مردم تهران در مجلس نیز در این زمینه عنوان داشت: اعضای تیم مذاکره‌کننده مدعی هستند آنچه در آمریکا تحت عنوان جزئیات توافق ژنو پخش شده یکsummery (خلاصه) است نه تمام متن مذاکرات شفاهی. ما نمایندگان که حدود 150 نفر هستیم طی نامه‌ای از ریاست مجلس شورای اسلامی تقاضا کردیم از دولت و دستگاه دیپلماسی بخواهد نمایندگان مردم را در جریان جزئیات کار قرار دهند، چرا که این ایراد مشاهده می‌شود که اگرچه می‌گویند این مذاکرات شفاهی و طبق توافق، محرمانه بوده اما جزئیات آن از رسانه‌های آمریکایی در حال درز کردن است. وی افزود: این قابل قبول نیست که افراد ذی‌صلاح- نمایندگان مجلس- از مجرای رسانه‌های بیگانه در جریان مذاکرات قرار گیرند. اگر قرار بوده جزئیات مذاکرات و توافق انجام شده محرمانه باشد، دولت به طرف مقابل اعتراض کند و اگر هم قرار نبوده محرمانه باشد، مسؤولان پیشدستی کنند. اگر هم مصلحت این است که عامه مردم در جریان قرار نگیرند لااقل افراد ذی‌ربط را مطلع کنند. نجابت اضافه کرد: تناقض‌هایی در رفتار دولت و هیات مذاکره‌کننده هست و از ریاست مجلس تقاضا کردیم از دولت بخواهد ما را در جریان ریز مطالب قرار دهد. مطابق قانون اساسی نماینده می‌تواند نظارت عالی داشته باشد و باید در جریان مسائل کشور قرار بگیرد که این امر الزاماتی دارد. اگر نماینده‌ای از یک مسؤول اجرایی، اطلاعاتی را خواست، آن مسؤول موظف است با هماهنگ کردن با بالاترین مقام اجرایی خودش، اطلاعات را در اختیار نماینده قرار دهد.