گروه سیاسی: زمزمه‌های تغییر برجام دیگر محدود به مقامات آمریکایی نیست؛ برخی کشورهای اروپایی و همچنین مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز از ضرورت تغییر در بندهای برجام به منظور بازگشت آمریکا به این توافق سخن می‌گویند. به گزارش «وطن امروز»، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس‌ بین‌المللی انرژی اتمی در گفت‌وگو با رویترز مدعی شد بازگشت به خانه اول در برجام ممکن نیست. وی تصریح کرد: نمی‌توانم تصور کنم آنها بیایند و بسادگی بگویند «به خانه اول بازگشتیم» چراکه خانه اولی دیگر وجود ندارد. واضح است که باید پروتکل یا توافق یا تفاهم یا یک سند کمکی باشد که به طور واضح قید کند باید چه کار کنیم. گروسی در ادامه افزود: مواد [هسته‌ای] بیشتری وجود دارد. میزان فعالیت‌ها و تعداد سانتریفیوژها نیز بیشتر شده است و مسائل بیشتری نیز اعلام می‌شود. پس همه اینها چه می‌شود؟ این سوالی برای آنهاست تا در سطح سیاسی درباره آن تصمیم‌گیری کنند. 

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: آنچه من می‌بینم این است که ما در حال دور زدن کامل و بازگشت به دسامبر ۲۰۱۵ هستیم. گروسی در این بخش از سخنان خود به ماه پیش از اعمال محدودیت‌های توافق هسته‌ای علیه ایران اشاره داشت. وی اضافه کرد: اگر آنها می‌خواهند این کار را انجام دهند (پایبند شوند)، می‌توانند به‌سرعت این کار را انجام دهند اما برای تمام آنها ما مسیر ترسیم‌شده‌ داشتیم. در همین حال سخنگوی وزارت خارجه فرانسه روز جمعه با صدور بیانیه‌ای نسبت به آنچه نقض تعهدات برجامی از سوی ایران خوانده شده، ابراز نگرانی کرد. 

سخنگوی وزارت خارجه فرانسه بدون اشاره به کم‌کاری‌های اتحادیه اروپایی در اجرای برجام و در نظر گرفتن خروج یکجانبه آمریکا از توافق هسته‌ای و اعمال تحریم‌های غیرقانونی و یکجانبه علیه ایران، در بیانیه خود آورده است: پیامدهای نقض تعهدات برجامی بسیار جدی بوده و مزایای این توافقنامه از نظر منع گسترش تسلیحات هسته‌ای را به خطر می‌اندازد. همان‌طور که ۳ کشور اروپایی (فرانسه، آلمان و انگلیس) تأکید کرده‌اند، ایران باید فورا به پایبندی کامل به تمام مفاد برجام بازگردد و از انجام هرگونه اقدام دیگری که ثبات و پایداری این توافق را به خطر می‌اندازد، خودداری کند. فرانسه به همراه شرکای خود قاطعانه تمام تلاش خود را برای اجرایی شدن قصد بایدن جهت بازگشت به توافق هسته‌ای با ایران و دستیابی به این هدف به کار خواهد برد. 

درخواست سخنگوی فرانسوی برای بازگشت فوری ایران به تعهدات برجامی‌اش در حالی مطرح شده که سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان پیش از این گفته بود: از ۳ کشور اروپایی انتظار می‌رود به جای فرافکنی سیاسی، در جهت پایبندی کامل به تعهدات‌شان طبق برجام و مصوبات کمیسیون مشترک اقدام کنند و به اجرای کامل برجام برگردند. 

پیش از این «وطن امروز» در گزارشی با استناد به اظهارات برخی کارشناسان و مقامات نزدیک به جو بایدن، از تلاش آمریکایی‌ها برای ایجاد محدودیت‌های جدید در توافق هسته‌ای با توجه به ذوق‌زدگی مقامات دولت ایران از انتخاب او به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا خبر داده بود. 

به گفته مقام سابق دولت اوباما، بازگشت به برجام در اولویت دستور رئیس‌جمهور بعدی آمریکا خواهد بود و بایدن قصد دارد بلافاصله بعد از در اختیار گرفتن قدرت، آن را در زمان کوتاهی پیش ببرد. «آموس هاچسن» در مصاحبه با کانال 12 رژیم صهیونیستی افزود: «من معتقدم در ماه اول ریاست‌جمهوری بایدن شاهد پیوستن کامل آمریکا و دولت وی به برنامه جامع اقدام مشترک خواهیم بود». هاچسن که در دولت «باراک اوباما» مسؤول تحریم‌های مربوط به بخش انرژی ایران در وزارت خارجه آمریکا بود، اضافه کرد بایدن همچنین به دنبال برخی تغییرات در برجام مانند تاریخ انقضای آن است. 

علاوه بر این بایدن از سال گذشته هر بار نه‌تنها به طور شفاف از بازگشت به برجام با پیش‌شرط صحبت کرده، بلکه دقیقا در انطباق با خواسته‌های دونالد ترامپ خواهان گنجانده شدن برنامه موشکی و مسائل منطقه‌ای به توافق و برچیده شدن بند غروب آفتاب در برجام بوده است. 

در این راستا باید یادداشت شهریورماه بایدن در سی‌ان‌ان را مانیفست دولتش قلمداد کرد. بایدن در این یادداشت نوشت: روش هوشمندانه‌تری برای سخت‌گرفتن به ایران وجود دارد! در یادداشت بایدن می‌خوانیم: «هیچ توهمی درباره چالش‌هایی که رژیم ایران برای منافع امنیتی آمریکا، برای شرکای ما و برای مردم خودش دارد، ندارم اما راه هوشمندانه‌تری برای سخت‌گرفتن به ایران وجود دارد». در بخش دیگری از یادداشت نامزد دموکرات پیروز در انتخابات آمریکا آمده است: «خبر خوب اما این است که راه بهتری هم وجود دارد. اگر رئیس‌جمهور شوم ابتدا تعهد تزلزل‌ناپذیری برای ممانعت از دستیابی ایران به سلاح اتمی می‌دهم. دوم به تهران راهی معتبر برای بازگشت به دیپلماسی پیشنهاد می‌کنم». 

وی ادامه می‌دهد: «اگر ایران به پایبندی محض به توافق هسته‌ای بازگردد، ایالات‌متحده هم دوباره به توافق می‌پیوندد تا نقطه شروعی برای مذاکرات متعاقب آن باشد. با متحدان خود همکاری می‌کنیم تا مفاد توافق هسته‌ای را تقویت و تمدید و همزمان دیگر مسائل مورد نظر را نیز برطرف کنیم. این شامل همکاری مجدانه برای آزادی آمریکایی‌هایی که غیرعادلانه [در ایران] بازداشت شدند، می‌شود... همچنین با شرکای خود کار می‌کنیم تا تنش‌ها را کاهش داده و به مناقشات منطقه‌ای پایان دهیم که شامل جنگ در یمن نیز می‌شود».

بایدن همچنین ادعا کرد: «نسبت به عقب راندن فعالیت‌های ثبات‌زدای ایران که دوستان و شرکای ما در منطقه را تهدید می‌کند، ادامه خواهیم داد... آمریکا با اسرائیل همکاری نزدیکی خواهد داشت تا مطمئن شود می‌تواند از خود در برابر ایران و گروه‌های نیابتی‌اش دفاع کند. ما به استفاده از تحریم‌های هدفمند علیه نقض حقوق بشر، حمایت از تروریسم و برنامه موشکی بالستیک ایران ادامه می‌دهیم». 

 

* واکنش ایران به سخنان اخیر مدیرکل آژانس

اظهارات گروسی درباره تغییر برجام اما با واکنش نماینده ایران در آژانس مواجه شد. کاظم غریب‌آبادی در این باره اظهار کرد: همانگونه که قبلا هم گفتم، تنها نقش آژانس، نظارت و راستی‌آزمایی اقدامات مرتبط هسته‌ای و ارائه گزارش‌های به‌روزرسانی واقعی در این باره است. ارائه هرگونه ارزیابی درباره اینکه این تعهدات چگونه اجرا می‌شود (به عنوان مثال اشاره به عباراتی مانند نقض)، قطعا فراتر از مأموریت محوله به آژانس بوده و باید از آن اجتناب شود. وی ادامه داد: آژانس نقش و سهم خود را به هنگام مذاکرات برجام ایفا کرد. تعهدات اعضا و وظایف آژانس به طور ظریف و دقیق مکتوب شده و مورد توافق قرار گرفت و هر طرفی می‌داند برای اجرای توافق چه کاری باید انجام دهد. نماینده ایران اظهار کرد: برجام مورد مذاکره مجدد قرار نمی‌گیرد و در صورت احیای آن، ضرورتی برای یک سند، توافق یا تفاهم جدید در رابطه با نقش آژانس نیز وجود ندارد. نیازی نیست وضعیت را پیچیده‌تر کنیم.