کد خبر: 228656تاریخ: 1399/10/9 00:00
آیا راهکاری برای جلوگیری از ورود کوهنوردان به ارتفاعات مرگبار در شرایط خطرناک آب‌وهوایی وجود دارد؟
«ورود ممنوع» و «خطر مرگ» بی‌تأثیر!
عملیات امداد و نجات در ارتفاعات تهران متوقف شد؛ ۱۲ کشته نتیجه بی‌توجهی به هشدارها
گروه اجتماعی: «آقا فرزاد تنهایی میخواد بره دماوند؛ هر چی بهش میگیم نرو گوش نمیده. براش دعا می‌کنیم به سلامتی بره و برگرده. خیلی هدف‌ها هست که میخواد فتح کنه و فتح دماوند در زمستان یکی از اونهاست. فرزاد تنهایی میخواد بره دماوند. این دیوونگیه اما من نتونستم جلوش رو بگیرم». این آخرین جملات دوست فرزاد موسایی، کوهنورد اصفهانی بود که آذرماه در منطقه گوسفندسرای دماوند ثبت شد. دوستان فرزاد نتوانستند وی را متقاعد کنند که در هوای نامساعد دماوند فکر صعود به قله را از سرش دور کند. فرزاد رفت و جسد وی 12 روز بعد از ثبت و انتشار فیلم خداحافظی با دوستانش و با تلاش امدادگران در منطقه کافردره دماوند کشف شد. چگونه می‌توان هیجان کوهنوردان را در شرایط بد آب و هوایی کنترل کرد و مانع مرگ آنها و ایجاد مشکل برای امدادگران شد؟ آیا هیچ راهی برای جلوگیری از به خطر افتادن جان این افراد وجود ندارد؟ آیا نمی‌توان با اقداماتی مانع عزادار شدن بسیاری از خانواده‌ها شد؟
روز جمعه گذشته نخستین خبر از وقوع بهمن در ارتفاعات تهران و مفقود شدن چند تن از کوهنوردان در فضای مجازی و سایت‌های خبری منتشر شد؛ خبر‌هایی که تعدادی از خانواده‌های کوهنوردانی را که خبری از آنها نبود، نگران‌تر‌کرد. بهمن روز جمعه، در ارتفاعات استان تهران در مناطقی چون آهار، دارآباد و کلکچال جان تعدادی از کوهنوردان را گرفت و تعدادی مفقود و مصدوم شدند. آماری که در ساعات اولیه منتشر شد، ۲ فوتی بود و حالا با گذشت چند روز طی عملیات جستوجو، آمار مفقودان و کشته افزایش پیدا کرده است.
با اعلام گزارش وقوع بهمن در ۲ نقطه از ارتفاعات شمال تهران در دارآباد و فشم، تیم‌های عملیات امداد و نجات جمعیت هلال‌احمر به سرعت برای پیدا کردن مفقودان به مناطق اعزام شدند. شاهین فتحی، مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر استان تهران روز جمعه ۷ دی ماه اظهار کرد: طبق گزارش‌ها تاکنون ۴ نفر پس از بهمن، مفقود شده‌اند و تیم‌های جستوجوی جمعیت هلال‌احمر به منطقه اعزام شده‌اند.
مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر استان تهران گفت: به علت وقوع کولاک در قله کلکچال، تیم‌های جستوجو برای نجات ۵ کوهنورد که دچار سرمازدگی شده بودند راهی منطقه شدند.
پس از گذشت حدود یک ساعت از انتشار خبر این حادثه، خبر کشف نخستین جسد در منطقه آهار تایید شد و یک ساعت پس از انتشار خبر فوت یک نفر، خبر‌های متعددی از فوت دیگر کوهنوردان منتشر شد و آمار فوتی‌ها و مفقودان افزایش پیدا کرد. در آخرین آمار منتشر شده از سوی سازمان امداد و نجات، محمدباقر محمدی، معاون امداد و نجات جمعیت هلال‌احمر در گفتوگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان، در این باره گفته بود: متاسفانه در آخر هفته‌ای که گذشت، تعدادی از کوهنوردان بر اثر حوادث جوی، گرفتار بهمن شدند که در این حادثه ۱۲ نفر از کوهنوردان تا به امروز جان خود را از دست داده‌اند.
وی در ادامه بیان کرد: بر اساس تماس خانواده‌ها با جمعیت هلال‌احمر ۲۳ نفر مفقود اعلام شدند که ۲ نفر در منطقه دارآباد در وضعیت نامعلوم هستند.
معاون عملیات امداد و نجات جمعیت هلال‌احمر با اعلام اسامی این جانباختگان گفت: یحیی انصاری، اشکان رضوانی، هادی بهادری، محسن محمدی و کورش کاشفیان از کوهنوردان جانباخته منطقه کلکچال بودند که اجساد آنها توسط بالگرد به پایین منتقل شد، همچنین امیرهوشنگ سرآبادی، در منطقه کلکچال به صورت زمینی به پایین منتقل شد و سیدمحمد فاطمی در منطقه آهار، اصغر کنعانی، علیرضا قادری زاهدی و اسماعیل جلیلوند اسامی دیگر جانباختگان است.
او با بیان اینکه عملیات جستوجو از ۷ دی‌ماه آغاز شده است، اظهار کرد: ۲۰ تیم عملیاتی واکنش سریع در قالب ۱۰۰ نیروی تخصصی و نجات کوهستان با همراهی هیات کوهنوردی با انجام تعداد ۹ سورتی پرواز بالگرد در ۵ ساعت پرواز امدادی، برای کشف جانباختگان به منطقه اعزام شدند.
در این شرایط تعدادی از نهاد‌ها و سازمان‌های مربوط به وقوع این حادثه، خود کوهنوردان را مقصر می‌دانند و تعداد زیادی از مردم، نهاد‌ها و سازمان‌هایی را که بدون در نظر گرفتن اقدامات پیشگیرانه، در وقوع این حادثه سهل‌انگاری کردند. اما آیا علت فوت این کوهنوردان به دلیل بی‌توجهی آنها به هشدارهای هواشناسی بوده است یا سهل‌انگاری مسؤولان برای پیشگیری از ورود کوهنوردان به این مناطق؟
کریم همتی، رئیس جمعیت هلال‌احمر که متولی امداد و نجات این کوهنوردان در وقوع این حادثه بود، در پاسخ به اینکه چرا مسیر کوهپیمایی‌ها برای کوهنوردان مسدود نشده بود تا کسی به ارتفاعات مراجعه نکند، گفت: ما یکی از بازوان مدیریت بحران هستیم و بسته شدن مسیر تردد با توجه به هشدارهای هواشناسی و توقف فروش بلیت تله‌کابین در ارتفاعات تهران برعهده استانداری است و ما متولی امداد و نجات هستیم.
از سویی مدیر کل مدیریت بحران استان تهران نیز تاکید کرد: مبادی ورودی نقاطی که دچار بهمن شد، بسته بود و کوهنوردان از راه‌های فرعی به کوه رفته بودند. تله‌کابین هم به دلیل کولاک تعطیل بوده است و اگر تله‌کابین برای انتقال افراد روشن نمی‌شد ما بیشتر از این تلفات می‌داشتیم.
منصور درجاتی در گفتوگو با باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد: کوهنورد‌ها یک خط زمستانی و یک خط تابستانی برای صعود به ارتفاعات دارند و خط زمستانه بسیار سخت است، لذا نمی‌توانیم در طبیعت ایمنی را اجرا کنیم و طبیعت را تغییر دهیم. در مسیر‌هایی که افراد آخر هفته می‌روند یک مسیر‌هایی برای عموم مردم است که بحث جداگانه‌ای است ولی در مکان‌هایی مثل کلکچال، افرادی که قصد صعود دارند باید کوهنورد حرفه‌ای با تجهیزات حرفه‌ای باشند. وی ادامه داد: مبادی رسمی، ۲۸ مسیر است ولی این کوهنوردان از این ورودی‌ها استفاده نکرده‌اند. در آن روز که این حوادث رخ داد، جمعیت زیادی به ورودی‌ها مراجعه کردند که بخش زیادی از آنها به پایین بازگردانده شدند. از مدت‌ها قبل ما اعلام کرده بودیم هوا شرایط مساعدی نخواهد داشت و امکان وقوع حادثه وجود دارد؛ اعلام شده بود نزولات جوی مثل برف و بهمن در راه خواهد بود.
مدیرکل مدیریت بحران استان تهران افزود: در روز حادثه تله‌کابین فعالیت داشت و مردم را جابه‌جا می‌کرد ولی با تغییر شرایط جوی و وقوع برف و کولاک، فعالیتش متوقف شد و بعد از اینکه تعدادی از افراد در ارتفاعات نیاز به کمک داشتند، تله‌کابین فعالیتش را مجددا آغاز کرد تا افراد را به پایین انتقال دهد.
رضا کرمی محمدی، رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران هم درباره اقدامات و محدوده وظایف حوزه مدیریت بحران پایتخت در حادثه کولاک و سقوط بهمن در ارتفاعات تهران اظهار داشت: در سال‌های گذشته سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در ارتباط با حوادثی که در کوهستان‌های پایتخت اتفاق افتاده است، اقدامات داوطلبانه‌ای را انجام داده که به ایجاد «ناحیه کوهستان» در شهرداری منطقه یک منتهی شده است اما به طور قانونی تاکنون برای این سازمان وظیفه‌ای درباره کوهستان تعریف نشده است.
وی با تأکید بر اینکه همه ارگان‌ها و سازمان‌ها همانند هلال‌احمر، فدراسیون کوهنوردی، ناحیه کوهستان شهرداری و حتی صداوسیما و سازمان هواشناسی بر اساس وظایف قانونی یا داوطلبانه خود اقداماتی را جهت استفاده بهینه و امن شهروندان از محیط کوهستان انجام دادند، خاطرنشان کرد: اما این حادثه نشان می‌دهد اقدامات فعلی کافی نبوده و نیاز به توجه بیشتر، سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی جدی‌تر در این حوزه وجود دارد.
رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با اشاره به اینکه حادثه اخیر نیاز به مکانیسم‌های اجرایی هشدار و جلوگیری از ورود به کوهستان از مبادی داخل شهر را نشان داد، گفت: این سازمان بنا به دستور اخیر شهردار تهران بزودی با نصب مانیتورهای اطلاع‌رسانی و هشدار در مبادی ورودی کوهستان اقدام به اعلام هشدارهای لازم در این باره می‌کند.
***
[ضرورت استفاده از قدرت قهریه برای ممانعت از کوهپیمایی در شرایط آب‌وهوایی بد]
مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر استان تهـران در گفتوگو با« وطن امروز» درباره علت بی‌توجهی برخی کوهنوردان به هشدارها و توصیه‌های سازمان هواشناسی، هلال‌احمر و ارگان‌های مرتبط درباره نرفتن به کوه در روزهای سرد و برفی گفت: صدور هشدارها و اعلام خطر و وضعیت نارنجی در شرایط نامناسب آب و هوایی مانعی است که کوهنوردان را از رفتن به ارتفاعات منصرف کند اما متاسفانه در کشور ما برخی کوهنوردان در روزهای برفی و سرد سال نسبت به هشدارها بی‌توجه بوده و با بی‌اعتنایی به توصیه‌های موکد هواشناسی راهی کوهستان می‌شوند که نتیجه این بی‌اعتنایی بعضا به مرگ می‌انجامد.
شاهین فتحی با بیان اینکه در کشور ما جز هشدار و توصیه به کوهنوردان در روزهای برودت هوا، قانون بازدارنده‌ای برای ممانعت از حضور افراد در ارتفاعات وجود ندارد، افزود: دستگاه‌هایی که قدرت قهریه دارند باید در چنین مواقعی با استفاده از مفاد قانونی اقدامات لازم را در این زمینه به کار گیرند، البته این قوانین باید در شورای تامین یا مجلس شورای اسلامی تصویب و قانونمند شود تا حداقل در مبادی رسمی و گلوگاه‌های اصلی از ورود کوهنوردان به مناطق کوهستانی ممانعت شود. وی خاطرنشان کرد: در کشورهای خارجی کسی که می‌خواهد به کوه برود باید در سایت‌های ویژه به صورت قانونی ثبت‌نام کند و بهره‌گیری از تجهیزات کوهنوردی، امکانات لازم، محل اتراق افراد همراه، مسیر و حتی بیمه هم لحاظ شود تا هر کسی به کوهنوردی نپردازد. مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر استان تهـران با تاکید بر اینکه در ایران نیز می‌توان مانع از حضور افرادی که کوهنورد نیستند در کوهستان‌ها شد یا در روزهایی که شرایط آب و هوایی مناسب نیست از رفتن آنها جلوگیری شود، اظهارداشت: در دنیا تا فدراسیون کوهنوردی کسی را تایید نکند، نمی‌گذارند به ارتفاعات برود یا افرادی که راهی کوهستان می‌شوند باید تمام تجهیزات لازم کوهنوردی را به همراه داشته باشند اما در ایران به دلیل گستردگی مناطق کوهستانی خیلی از کوهنوردان از بیراهه مسیر کوهنوردی را در پیش می‌گیرند و با بی‌توجهی به هشدارها هم برای خود و هم نیروهای امدادی و خانواده‌های‌شان مشکل‌آفرین می‌شوند. وی خاطرنشان کرد: در حادثه اخیر ارتفاعات تهران ۱۲ نفر کشته شدند و ۱۴ نفر نجات یافتند و عملیات جستوجوی امدادگران پایان یافت.