گروه اقتصادی: اوج گرفتن نرخ تورم در ماه‌های اخیر باعث رشد شدید قیمت بسیاری از خدمات و کالاها از جمله مسکن شد. بخش مسکن شامل زیربخش‌های «اجاره‌بهای واحدهای مسکونی» و «خدمات نگهداری و تعمیر واحد مسکونی» (تعمیرات جزئی واحد مسکونی: لوله کشی، گچ‌کاری، برق‌کاری، نصب ایزوگام و...) است. طبق گزارش مرکز آمار در فصل پاییز سال جاری، شاخص قیمت اجاره‌بهای واحدهای مسکونی در مناطق شهری به عدد ٢٠٩ رسید که نسبت به فصل قبل (8/195)، رشد 8/6 درصدی را نشان می‌دهد. در این فصل بیشترین نرخ تورم فصلی مربوط به استان آذربایجان غربی با 19 درصد افزایش و کمترین آن مربوط به استان سیستان‌و‌بلوچستان با 9/3 درصد افزایش است. همچنین درصد تغییرات شاخص قیمت اجاره‌بها در فصل پاییز امسال نسبت به فصل مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) معادل 4/28 درصد است که نسبت به تابستان سال جاری (9/28 درصد) کاهشی 5/0 واحد درصدی را نشان می‌دهد. 

 

* «سقف اجاره‌بها» فرو  ریخت

رشد شدید قیمت مسکن اما اجاره‌نشین‌ها را هم تحت تاثیر قرار داد و باعث رشد شدید هزینه‌های اجاره‌نشینی شد. دولت اما برای کنترل رشد هزینه اجاره‌نشینی مصوبه‌ای مبنی بر «تعیین سقف مجاز رشد اجاره‌بها» به تصویب رساند. تصمیم دولت برای تعیین دستوری سقف رشد هزینه اجاره‌بها البته با انتقادات فراوانی مواجه شد. بسیاری از کارشناسان مصوبه مذکور را فاقد کارایی و حتی باعث تشدید معضل مسکن خواندند. مرکز آمار ایران روز گذشته گزارش «شاخص قیمت اجاره‌بهای واحدهای مسکونی خانوارهای شهری کشور در فصل پاییز سال 99» را منتشر کرد. این گزارش بار دیگر ناکارآمدی سیاست دولت در تعیین سقف افزایش اجاره‌بها را آشکار کرد. گزارش یاد‌شده همچنین فشار سنگین هزینه‌ها بر اجاره‌نشین‌ها را به وضوح نشان داد. 

طبق گزارش روز گذشته مرکز آمار، متوسط افزایش هزینه اجاره‌بها برای کل خانوارهایی که تمدید قرارداد داشته‌اند، در فصل پاییز ٩٩ برابر با 34 درصد است. 

 

* استان‌های رکورددار تورم مسکن در پاییز

طبق گزارش مرکز آمار، بیشترین نرخ تورم نقطه به نقطه مربوط به استان کرمانشاه با 6/38 درصد افزایش و کمترین آن مربوط به استان سیستان‌و‌بلوچستان با 7/12 درصد افزایش است. به عبارتی خانوارهای استان کرمانشاه به طور متوسط 2/10 واحد درصد بیشتر از میانگین کل کشور و خانوارهای استان سیستان‌و‌بلوچستان 7/15 واحد درصد کمتر از میانگین کل کشور در بخش اجاره‌بها هزینه کرده‌اند. 

همچنین نرخ تورم 4 فصل منتهی به فصل پاییز ٩٩ نسبت به دوره مشابه سال قبل در بخش اجاره‌بها، برابر 26 درصد است. طبق این گزارش، استان چهارمحال و بختیاری با 8/32 درصد بیشترین تورم سالانه و استان آذربایجان غربی با3/13درصد کمترین تورم سالانه را تجربه کرده‌اند. 

 

* خلأ تدابیر دولت در حوزه مسکن

یکی از عوامل رشد شدید تورم در حوزه مسکن ملکی و استیجاری در سال‌های گذشته، بی‌توجهی دولت‌های یازدهم و دوازدهم به این بخش است. مواجهه سیاسی دولت با طرح مسکن مهر و بی‌توجهی به تکمیل این طرح یا اصلاح آن، این پروژه عظیم را که عامل مهمی در تحریک طرف عرضه در حوزه مسکن بود، تقریبا متوقف کرد. توقف تکمیل پروژه مسکن مهر البته باعث تشدید رکود در بخش مسکن هم شد. رکود در بخش مسکن و افت چشمگیر ساخت‌و‌سازها اما پس از آغاز موج جدید تورم به عاملی دیگر برای رشد قیمت مسکن و اجاره‌بها تبدیل شد. همین مساله باعث تشدید فشار تورم بر خانوارهای جویای مسکن ملکی و استیجاری شد. البته پس از آغاز به کار محمد اسلامی در وزارت راه‌وشهرسازی، سیاست دولت در حوزه مسکن عملا به ادامه پروژه مسکن مهر تغییر یافت. با این حال، طرح دولت با عنوان «طرح اقدام ملی مسکن» با استقبال چندانی از سوی مردم مواجه نشد. بی‌رغبتی مردم به این پروژه باعث شد ضرب‌الاجل دولت برای ثبت‌نام در این طرح چندین بار تمدید شود. پس از بارها تمدید مهلت ثبت‌نام، طبق اظهارات مسؤولان وزارت راه‌و‌شهرسازی، هنوز ظرفیت این طرح تکمیل نشده است. 6 سال بی‌توجهی دولت به مساله تامین مسکن مردم و سپس آغاز به کار آن هم در سال پایانی دولت، چشم‌انداز روشنی از پایان خوش این طرح طبق وعده دولتمردان در مردادماه سال 1400 نشان نمی‌دهد. شاید از همین رو است که پس از بارها تمدید مهلت ثبت‌نام، ظرفیت پیش‌بینی شده برای این طرح تکمیل نشده است.