گفتوگوی «وطنامروز» با افشین علا به بهانه رونمایی از منظومه «سربازنامه» با حضور فرزندان حاجقاسم
عباس اسماعیلگل: همزمان با اجلاسیه پایانی برنامههای نخستین سالگرد شهادت سپهبد شهید حاجقاسم سلیمانی، منظومه «سربازنامه» اثر افشین علا، مفتخر به تقریظ مقام معظم رهبری با حضور فرزندان حاجقاسم و فرمانده کل سپاه در کرمان رونمایی شد. کتاب «سربازنامه» منظومهای بلند و حماسی، سروده افشین علا با تصویرسازی محمدحسین صلواتیان است. این مثنوی بلند پیش از این از سوی افشین علا به رهبر حکیم انقلاب تقدیم شده و مورد تمجید معظمله قرار گرفته بود. «سربازنامه» ۴۸ صفحه دارد که در قطع رحلی و با کاغذ گلاسه و چاپ چهار رنگ در شمایلی نفیس با قیمت ۶۹ هزار تومان روانه بازار کتاب میشود. در متن تقریظ مقام معظم رهبری بر این اثر آمده است: رسا و شیوا و خوشلفظ و معنا سروده شده است. منظومه ماندگاری خواهد شد انشاءالله. این قریحه و این توفیق را به آقای افشین علا تبریک میگویم.
افشین علا، شاعر منظومه «سربازنامه» که این اثر را طی روزهای آینده روانه بازار نشر خواهد کرد در گفتوگو با «وطن امروز» درباره انگیزههای شخصیاش از انتشار این اثر گفت: مدتی بود حس کردم باید دین خودم را به سردار سلیمانی عزیز به طور کامل و مفصل ادا کنم که امیدوارم در نهایت موفق به نگارش این منظومه شعری شوم؛ این منظومه شعری با تصویرسازی محمدحسین صلواتیان با عنوان «سربازنامه» بزودی از سوی انتشارات «مکتب حاج قاسم» راهی بازار نشر میشود.
این شاعر ادامه داد: همیشه خدا را شکر میکنم در زمان حیات حاجقاسم در وصف عظمت ایشان شعر گفتهام و بخوبی خاطرم هست سالها پیش در دیداری که با مقام معظم رهبری داشتم به شهید سردار سلیمانی گفتم برایشان شعر گفتهام و هنوز گرمای دست بریده شده ایشان را در وجودم حس میکنم.
افشین اعلا در ادامه خاطرنشان کرد: در همان روزهای نخست ایام شهادت حاج قاسم، در سوگ ایشان شعری را سرودم اما بعدها احساس کردم سرودن این شعر آرامم نمیکند و از آنجایی که وظیفه اهالی ادب این است که روایتی منظوم و حماسی در وصف عظمت شهید حاجقاسم سلیمانی خلق کنند، به همین خاطر تصمیم به نگارش این منظومه حماسی گرفتم.
وی همچنین به شرایط خاص نگارش «منظومه سربازنامه» اشاره کرد و گفت: برای اینکه همت و لطف شهید قاسم سلیمانی کمکحالم باشد، عازم کرمان شدم و بخش عمدهای از دوران نگارش اثر را در کنار حاجقاسم نوشتم و خدا را شکر میکنم که کمکهای ایشان هم به یاریام آمد تا با انتشار این اثر، شرمنده ایشان و خانوادهشان نشوم.
علا درباره حال و هوای متفاوت این منظومه حماسی گفت: «منظومه» سربازنامه با تمثیل آرش کمانگیر آغاز میشود که نماد گستردگی مرزهای ایرانزمین است. این منظومه فصلهای متعددی دارد؛ از داستان آرش تا ماجرای دفاعمقدس و شهدای مدافعان حرم و عهدی که با امام(ره) و امت بستند و... که خوشبختانه این اثر هم مورد لطف مقام معظم رهبری قرار گرفت و خانواده حاجقاسم نیز کار را دوست داشتند. به هر حال امیدوارم منظومه حماسی «سربازنامه» با تصویرسازی محمدحسین صلواتیان به کتابی نفیس و ماندگار بدل شود.
وی همچنین درباره عنوان این منظومه حماسی گفت: نام این اثر را «سربازنامه» گذاشتیم که اشاره به خواسته سردار شهید قاسم سلیمانی برای سنگمزارشان دارد.
این شاعر افزود: یکی از مهمترین اقداماتی که از همان روزهای نخست نگارش این اثر مورد توجه قرار دادم این موضوع بود که این کتاب شعر قرار نیست به سوگنامهای برای حاجقاسم بدل شود و همانطور که از عنوان کامل این مجموعه برمیآید، بخش عمدهای از آن به روایت حماسهآفرینی شهید قاسم سلیمانی اختصاص دارد.
علا درباره انتشار یک منظومه حماسی در فضای شعری سالهای اخیر گفت: بدون شک جای خالی کتاب شعرهای حماسی در میان آثار ادبیات معاصرمان بسیار خالی بوده است؛ همانطور که از دوران ادبیات کهن، شاعران پیشگام ادبیات فارسی از حماسهآفرینیهای ایرانیان آثار فاخری خلق کردهاند، ما هم وظیفه داریم با خلق آثار فاخر از قهرمانان ملیمان، یادگاری ارزشمندی برای نسلهای آینده بجا بگذاریم.
وی ادامه داد: از همان ابتدای دوران انقلاب اسلامی، ایران قهرمانان و حماسهآفرینان بسیاری را به چشم خود دیدهاید که در ادامه این قهرمانان در قالب میدانهایی چون دوران دفاعمقدس، دفاع از حریم اهلبیت(ع) و دفاع از این مرز و بوم برای ملت ایران افتخارآفرینی کردهاند؛ هر کدام از این قهرمانان به اسطورههای کشور بدل شدند و جا دارد شاعران برای یکایک آنان منظومهای حماسی بسرایند.
وی گفت: بخش عمدهای از دلیل منتشر نشدن مجموعههای حماسی در وصف قهرمانان ملیمان، به عملکرد متولیان نهادها و دستگاههای فرهنگی کشور بازمیگردد. متاسفانه آنطور که باید و شاید متولیان دلسوزی در نهادهای فرهنگی و هنری نداریم. اغلب مدیران نهادهای فرهنگی به دنبال رزومهسازی برای عملکرد خود و سازمان خود هستند؛ این مدیران تصور میکنند با برپایی چندین شب شعر و جشنواره روتین کار خود را به نحو احسن انجام دادهاند، البته بنده صرفا مدیران جناح خاصی را مقصر نمیدانم بلکه همه مدیران فرهنگی با هر گرایشی که در این باره کوتاهی کردهاند، صددرصد مقصر هستند.
افشین علا تاکید کرد: به طور حتم مقام معظم رهبری تنها مسؤول دلسوز برای ترویج فرهنگ پایداری هستند، زیرا ایشان علاوه بر شناخت بالایی که از مفهوم «پایداری» دارند، اشراف کاملی به ادبیات فارسی دارند به طوری که ایشان با هر نکته یا تقریظی برای آثار هنرمندان، دریچهای جدید برای فعالیت شاعران باز میکنند.
شاعر «خاطرات مه گرفته» تصریح کرد: یکی از مظلومیتهای بزرگ مقام معظم رهبری و دوستداران ایشان این است که دشمنان قسمخورده این مرز و بوم در اقداماتی برنامهریزی شده سعی در القای روایتی غلط از رابطه صمیمانه مقام معظم رهبری با اهالی فرهنگ و هنر دارند اما دشمنان این ارتباط صمیمانه را به غلط به مسائل حاکمیتی ارتباط میدهند، در حالی که رابطه صمیمانه و بیواسطه رهبری با اهالی فرهنگ و هنر همیشه زبانزد خاص و عام بوده است.
وی گفت: در اینجا باید به یک نکته مهمی اشاره کنم و آن اینکه حتی اگر حضرت آیتالله خامنهای امروز بر مسند رهبری امت اسلامی هم ننشسته بودند، بدون شک به عنوان یک مجاهد متفکر و اندیشمندی که بر فرهنگ و هنر اشراف عمیقی دارند، به عنوان چراغ راهی برای فرهیختگان و نخبگان فرهنگی کشور ایفای نقش میکردند؛ از سوی دیگر ناگفته نماند که پرواضح است که جایگاه والای رهبری جامعه اسلامی ایشان بر همگان روشن است و هماینک هم در مسند رهبری، به عنوان یک استاد مهربان برای اهالی فرهنگ و هنر نقشآفرینی میکنند.
علا همچنین در بخش دیگری از صحبتهایش به مهمترین پاشنهآشیل حوزه ادبیات پایداری اشاره کرد و افزود: متاسفانه بسیاری از ناشران این حوزه، نگاه فلهای به آثار ادبیات پایداری دارند و در این شرایط تفاوتی میان آثار خوب و ضعیف قائل نمیشوند؛ انگار متولیان این انتشارات صرفا برای پر کردم ویترینهای خود دست به انتشار آثار میزنند که این مساله بزرگترین لطمه را به ادبیات پایداری وارد کرده است.
وی که چندی پیش با سرودن شعری خطاب به حاکمان عرب مورد تقدیر قرار گرفت، درباره این تقدیرها گفت: هر وقت رهبر معظم انقلاب از من تقدیر میکنند آنقدر به وجد میآیم که آن را ذخیره آخرت خود قرار میدهم. در مقطعی از تاریخ انقلاب اسلامی هستیم که لازم است نویسندگان، شاعران و هنرمندان در راستای آرمانهای این روزها وارد شوند و آثاری را تولید کنند. به نظرم ورود به عرصه انقلابی مانند وارد شدن به میدان مین است. برخی مخاطبان فکر میکنند اگر شاعری با اثر خود از انقلاب دفاع میکند به معنای این است که به سمت و سوی قدرت روی آورده، در حالی که اینگونه نیست.
علا در عین حال تاکید کرد: شاید برخیها به من بگویند شاعر سیاسی هستم که چنین اشعاری را میسرایم، در جواب این عده باید بگویم بله یک شاعر سیاسی هستم و به آن افتخار میکنم. مگر میشود در روزگاری که همه کمر به نابودی این کشور بستهاند و با این همه از هجمه و تخاصم، یک هنرمند و شاعر دغدغهای برای کشورش نداشته باشد؟ هنرمندان و روشنفکران باید نگاهشان را تغییر دهند؛ روشنفکری به معنای این نیست که با حاکمیت و نظام مخالف باشیم.
وی در پایان خاطرنشان کرد: منظومه حماسی «سربازنامه» را با تمام وجودم به نگارش درآوردم. بزرگترین پاداش برای یک شاعر میتواند دیده شدن اثرش باشد و تنها آرزوی قلبیام درباره این منظومه حماسی این است که این اثر به دست تمام علاقهمندان به حاجقاسم برسد و از آنجا که طی روزهای اخیر بسیاری از مخاطبان شهرستانها از چگونگی توزیع کتاب سوال میپرسند، از متولیان نهادهای فرهنگی تقاضا میکنم شرایطی را فراهم کنند که این کتاب در نقاط مختلف کشور قابل دسترس باشد.
***
زیبنده این وطن، سرافرازیست
بخشی از منظومه حماسی «سربازنامه» به شرح ذیل است:
آرش چو به سوی قله روی آورد
از هر طرف آمد این ندا: برگرد!
میرفت و به راه خویش باور داشت
اندیشه مُلک فارس در سر داشت
دلها همه، غرق بیم دشمن بود
او در پی فرّ و جاه میهن بود
میخواند به سوی خود، دماوندش
چون خواهش مادری ز فرزندش
میگفت: «بیا که وقت پیکار است
از هر طرف، آتشی پدیدار است
مگذار شود پس از هزاران سال
این خاک به سُم دشمنان، پامال
دشمن، پی محو نام ایران است
نابودیاش آرزوی توران است
برخیز و بیا که وقت جانبازیست
زیبنده این وطن، سرافرازیست
بستهست دوام او به ابرویت
اندازه مرزها به بازویت
با تیر و کمان بیا در آغوشم
من مام تواَم مکن فراموشم»