گروه بینالملل: آمریکا عجیب و غریبترین چهارشنبه و پنجشنبه تاریخ خود را پشت سر گذاشت. حمله صدها نفر از حامیان ترامپ که تنها لحظاتی بعد از پایان سخنرانی او از در و دیوار وارد ساختمان کنگره شده و با حمله به پلیس و نیروهای امنیتی چندساعتی آنجا را تسخیر کرده و همچون فاتحان برلین روی صندلی نانسی پلوسی نشستند، دنیا را در بهتی بزرگ فرو برد.
اگر چه برخی معترضان مقابل کنگره خود را آماده هر اتفاقی کرده بودند اما بنا بر آنچه از رسانههای آمریکایی پخش شد، تا قبل از سخنرانی پرشور ترامپ و تکرار دوباره سخنان وی درباره تقلب در انتخابات و درخواست از کنگره برای تایید نکردن پیروزی بایدن، نشانهای از تمایل جمعیت برای حمله به کنگره نمایان نبود.
در زمان حمله هواداران ترامپ به کنگره، جلسه نمایندگان برای تعیین برنده انتخابات در حال برگزاری بود که صدای تیراندازی و فریادها و تلاش هواداران ترامپ برای ورود به ساختمان کنگره این جلسه را ناتمام گذاشت و سبب فرار آنها به محل امن شد. تصاویر دهها نیروی امنیتی که کلت به دست تلاش میکردند با هواداران برخورد کنند هم از تصاویر ویژه آمریکا در ماجرای حمله به کنگره بود.
تصاویر رسانهها از لحظات ورود هواداران ترامپ به کنگره افرادی را نشان میداد که از هر طرف تلاش میکردند به کنگره و اتاق آن وارد شوند. تصویر مردی که چیزی مانند شاخ بر سر گذاشته بود، از مهمترین تصاویر ثبت شده در این روز تاریخی آمریکا بود. عبور سریع معترضان از لایههای امنیتی کنگره سبب دستپاچگی نیروهای امنیتی و تیراندازی به برخی حامیان ترامپ شد که در جریان این تیراندازی 5 نفر کشته و دهها نفر هم زخمی شدند. همزمان با این حمله رسانهها از کشف بستههای مشکوک یا بمب در حوالی ساختمانهای کنگره خبر دادند. اگر چه صحن کنگره از نمایندگان خالی بود اما حضور افراد در اتاقهای کنگره و پخش شدن اسناد دفاتر نمایندگان کنگره روی زمین قابل توجه بود. در حالی که رسانههای آمریکایی تصاویر متعددی از حمله به کنگره پخش میکردند، ترامپ هم در یک توئیت باز بدون توجه به آنچه در حال روی دادن بود، صرفا خواستار حفظ آرامش شد.
* ماجرا از کجا شروع شد؟
بسیاری از هواداران ترامپ که در مقابل کنگره آمریکا تجمع کرده بودند، از ایالات مختلف آمریکا وارد واشنگتن دیسی شده بودند. خبر احتمال حضور و سخنرانی ترامپ در جمع آنها هم بر حساسیت اوضاع افزوده بود. به باور بسیاری از کارشناسان آنچه ترامپ در مقابل کنگره گفت، چونان نفتی بود که بر آتش ریخته شد و زمینه اصلی حمله به کنگره بود. ترامپ در جمع هوادارانش گفت: «در انتخابات ریاستجمهوری تقلب بیسابقهای روی داده است؛ رسانههای ما آزاد نیستند و آزادی بیان را سرکوب میکنند». وی افزود: «در انتخابات ریاستجمهوری تقلبی بیسابقه رخ داده است. نه عقبنشینی میکنیم و نه چشمپوشی میکنیم؛ شکست را هم نمیپذیریم. ۷۵ میلیون رأی کسب کردم اما با این حال میگویند پیروز نشدهام؛ ما پیروزی بزرگی را در انتخابات به دست آوردیم». وی در این باره ادامه داد: «دموکراتهای افراطی و رسانههای جعلی انتخابات را دزدیدند اما ما هرگز تسلیم نخواهیم شد. ما این دزدی را متوقف خواهیم کرد. من شواهدی دارم که نشان میدهد ما در انتخابات برنده شدهایم». ترامپ افزود: «چه کسی باور میکند جو بایدن ۸۰ میلیون رأی آورده باشد. ۸۰ میلیون رأی کامپیوتری! دموکراتها سالهاست در انتخابات تقلب میکنند و جمهوریخواهان ضعیف سکوت میکنند». ترامپ گفت: «رسانههای ما آزاد و شفاف نیستند و آزادی بیان را سرکوب میکنند و در واقع دشمن مردم هستند. جمهوریخواهان مانند بوکسورهایی که دستان خودشان را پشت سرشان بستهاند، مبارزه میکنند. کنگره باید با این هجمه شدید علیه دموکراسی ما مقابله کند. ما تسلیم ارعاب بازها (دموکراتها) نخواهیم شد». ترامپ سپس اضافه کرد: «جو بایدن مشروعیت رئیسجمهور شدن را ندارد، زیرا در انتخابات بازنده شده است. اگر جو بایدن رئیسجمهور شود، رئیسجمهوری خواهید داشت که در همه این ایالتها (ایالتهای خاکستری) بازنده شده است، لذا وی مشروعیت ندارد. ما اجازه نخواهیم داد این اتفاق بیفتد».
* تقلب شده اما به خانههایتان بازگردید
لحظاتی بعد از حمله هواداران ترامپ به ساختمان کنگره، وی در پیامی ویدئویی و در حالی که انتظار میرفت این حمله را محکوم کند، خطاب به هوادارانش گفت: «از درد و رنج شما مطلع هستم. ما انتخاباتی داشتیم که از ما ربوده شد ولی همین الان باید به خانه بروید. باید صلح داشته باشیم». وی با بیان اینکه اکنون برهه بسیار سختی در آمریکاست، اظهار داشت: «نمیخواهیم هیچکسی آسیب ببیند. این انتخابات، متقلبانه بود اما نباید توسط این افراد (دموکراتها) بازی بخوریم». رئیسجمهور آمریکا سپس افزود: «لازم است صلح داشته باشیم. پس به خانه بروید. ما شما را دوست داریم. شما بسیار خاص هستید».
* اهانت بیسابقه به طرفداران ترامپ
محکومیت حمله حامیان ترامپ به کنگره آمریکا اگرچه از همان لحظات اولیه بعد از حمله آغاز شد اما برخی مقامات آمریکایی در اقدامی بیسابقه تعابیری چون تروریست، اراذل و اوباش و... را در توصیف حملهکنندگان به کنگره به کار بردند که تناقضی 180 درجهای با رویکرد ادعایی آنها درباره دموکراسی و حق اعتراض در سایر کشورها دارد.
* بایدن: حملهکنندگان اراذل و اوباش و تروریست هستند
جو بایدن، رئیسجمهور منتخب آمریکا جزو نخستین کسانی بود که به حمله حامیان ترامپ به کنگره واکنش نشان داد. بایدن در نشست خبری خودگفت: «عاملان حمله به کنگره تروریست هستند. حمله به کنگره نتیجه حملات بیامان ترامپ علیه دموکراسی آمریکا بود». رئیسجمهور منتخب آمریکا گفت: «کسانی که روز گذشته این حمله را انجام دادند اراذل و اوباش و تروریستهای محلی بودند». وی افزود: «این حمله که توسط معترضان حامی دونالد ترامپ انجام شد یکی از تاریکترین روزهای ملت ما را رقم زد». رئیسجمهور منتخب آمریکا با اشاره به نژادپرستی رایج در کشورش گفت: «در صورتی که معترضان سیاهپوست به کنگره حمله میکردند با آنها به طور متفاوتی برخورد میشد». وی افزود: «در این ساعت، دموکراسی ما تحت حملات بیسابقهای قرار گرفته که تاکنون شاهد آن نبودیم. چیزی که شاهد آن هستیم، بخش کوچکی از افراطیهایی هستند که به بیقانونی پایبند هستند». به نوشته رسانههای آمریکایی، وی گفت: «این مرز فتنه است و باید همین الان پایان یابد. دموکراسی ما در بدترین وضع خود است که در تاریخ مدرن آمریکا سابقه نداشته است».
* هیلاری کلینتون: حملهکنندگان به ساختمان کنگره تروریستهای داخلی هستند
هیلاری کلینتون، وزیر اسبق خارجه آمریکا هم در توئیتی به اتفاقهای کنگره واکنش نشان داد. کلینتون نوشت: افرادی که به کنگره حمله کردهاند تروریستهای داخلی هستند. امروز این تروریستها به یکی از بنیانهای دموکراسی ما حمله کردند.
* رهبر جمهوریخواهان سنا: حملهکنندگان اراذل و اوباشند
سناتور «میچ مککانل» رهبر اکثریت جمهوریخواه در سنا نیز در جلسه تایید نتیجه انتخابات که بعد از حمله هواداران ترامپ به کنگره از سر گرفته شد، آنها را «اراذل و اوباش» خواند و گفت: جلوی بیقانونی سر خم نمیکنیم.
* فضاحت دموکراسی آمریکایی
هنوز ساعتی از درگیریهای کنگره نگذشته بود که روسایجمهور قبلی آمریکا که با شگفتی تمام درگیریها را دنبال میکردند، به اظهارنظر در این باره پرداختند. نخستین فردی که در این باره به اظهارنظر پرداخت «جیمی کارتر» بود که طی اظهاراتی در واکنش به درگیریهای کنگره و حمله طرفداران دونالد ترامپ به نشست مشترک سنا و مجلس نمایندگان برای بررسی آرای الکترال گفت: این خشونتها یک تراژدی ملی بود. من برای انتقال مسالمتآمیز و آرام قدرت دعا میکنم. از خشونتهای امروز در ساختمان کنگره ناراحت شدم. ما برای انتقال آرام قدرت دعا میکنیم، همانطور که در طول ۲ قرن این انتقال آرام قدرت انجام شده است.
* اوباما: لحظهای ننگین و شرمآور بود
«باراک اوباما» رئیسجمهور قبلی آمریکا هم با صدور بیانیهای شدیداللحن گفت: تاریخ بدرستی خشونتهای امروز در کنگره را که از سوی رئیسجمهوری وقت آمریکا با دروغهای بیاساس درباره نتیجه قانونی انتخابات نشات گرفت به عنوان لحظه ننگین و شرمآور به خاطر میسپارد. در این بیانیه که نسخه آن در توئیتر منتشر شد، با اشاره به هجمههای تبلیغاتی جمهوریخواهان علیه پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاستجمهوری آبانماه گذشته هشدار داد آنها با ۲ انتخاب مواجه هستند؛ یا به این مسیر ادامه داده و بر آتش اختلافات بیفزایند، یا حقیقت را انتخاب کرده و نخستین گامها را برای خاموش کردن شعلههای آتش بردارند.
* بایدن رسماً رئیسجمهور شد
جلسه کنگره که ابتدا با حمله طرفداران ترامپ ناتمام مانده بود، بعد از چندساعت وقفه دوباره از سر گرفته شد و کنگره رسما جو بایدن را به عنوان رئیسجمهوری این کشور تایید کرد. با اتمام شمارش آرا در کنگره، جو بایدن 306 رای الکترال و ترامپ 232 رای الکترال را کسب کردند. «مایک پنس» معاون رئیسجمهور ایالات متحده نیز پایان جلسه مشترک هر ۲ مجلس کنگره را پس از تأیید پیروزی بایدن در انتخابات ریاستجمهوری اعلام کرد.
* پذیرش تلویحی شکست توسط ترامپ
بامداد دیروز بعد از گذشت بیش از 30 ساعت تنش و درگیری در آمریکا، دونالد ترامپ که تحت شدیدترین انتقادات سیاستمداران در داخل و خارج آمریکا قرار داشت با پذیرش تلویحی شکست در یک ویدئوی ضبط شده در کاخ سفید اعلام کرد: «در روز ۲۰ ژانویه دولت تازه سوگند خواهد خورد و من هماکنون بر انتقال آرام، قانونمند و روان قدرت تمرکز دارم». وی روز سهشنبه گفته بود حاضر نیست قدرت را به دموکراتها تحویل دهد. ترامپ حمله به ساختمان کنگره را شنیع خواند و گفت: «من هم مثل همه آمریکاییها از خشونتها و بیقانونی و هرجومرج خشمگین هستم». ترامپ این ویدئو را در توئیتر نیز منتشر کرد. این ویدئو نخستین پست توئیتری او بود که پس از تعلیق 12 ساعته حساب کاربریاش در توئیتر منتشر شد. وی در پیام خود گفت: «بهسرعت گارد ملی را برای برقراری امنیت و بیرون راندن مهاجمان مستقر کردهام. ما تازه یک انتخابات فشرده را پشتسر گذاشتیم و احساسات خدشهدار شده است اما حالا باید بر اعصاب خود مسلط شویم و آرامش را بازگردانیم و به کار مردم آمریکا رسیدگی کنیم». ترامپ با حمایت از شکایات انتخاباتی خود گفت: «هدفم از شکایت به دادگاه درباره نتایج رأیگیری، تنها اطمینان یافتن از سلامت انتخابات و دفاع از دموکراسی در آمریکا بود. تمرکز من هم اکنون بر انتقال آرام، قانونمند و روان قدرت خواهد بود. اکنون وقت التیام و آشتیجویی است. 2020 سالی پر از سختی برای مردم بود. یک همهگیری آزارنده، زندگی مردم را زیر و رو کرده، میلیونها نفر را در خانهها منزوی کرده، به اقتصادمان لطمه زده و جان تعداد بیشماری را گرفته است». وی افزود: «باید خطاب به همه هواداران خوبم بگویم میدانم ناامید هستید اما بدانید ه سفر فوقالعاده ما تازه شروع شده است».
* درخواستها برای عزل ترامپ
درخواستها برای عزل ترامپ هم در 2 روز گذشته و با توجه به تحولات کنگره به وفور در سطح مقامات آمریکایی شنیده شد. بر اساس گزارش رسانههای آمریکایی، نمایندگان دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا مصمم به برکناری ترامپ هستند و در همین راستا، روند استیضاح وی را آغاز کردهاند، این در حالی است که تنها 11 روز تا پایان دوران ریاستجمهوری ترامپ باقی مانده است. در همین ارتباط به گزارش شبکه خبری انبیسی، نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا از مایک پنس، معاون رئیسجمهور و دیگر اعضای کابینه ترامپ خواست با فعال کردن متمم بیستوپنجم قانون اساسی آمریکا دونالد ترامپ را از قدرت خلع کنند. پلوسی با تأکید بر اینکه پلیس فدرال آمریکا (افبیآی) و پنتاگون نیز باید پاسخگوی بیکفایتی در برابر حمله هواداران ترامپ به کنگره باشند، اعلام کرد رئیسجمهور آمریکا به عنوان عامل اصلی این حادثه باید از سمت خود خلع شود. نانسی پلوسی نیز مانند «چاک شومر» رهبر دموکراتهای سنا تهدید کرد اگر مایک پنس و دیگر اعضای کابینه ترامپ اقدام به برکناری ترامپ از طریق فعالسازی متمم بیستوپنجم قانون اساسی آمریکا نکنند، کنگره رأسا وارد عمل میشود و ترامپ را استیضاح خواهد کرد. رئیس مجلس نمایندگان آمریکا با خطاب قرار دادن «مایک پمپئو» وزیر خارجه، «استیون منوچین» وزیر خزانهداری و «کریستوفر میلر» سرپرست وزارت دفاع آمریکا گفت: «آیا شما تحمل میکنید این رئیسجمهور در کاخ سفید بماند؟ آیا شما این رفتارها را تحمل میکنید؟» با وجود افزایش درخواستها برای برکناری ترامپ، پایگاه خبری بیزینس اینسایدر بامداد دیروز به نقل از مشاوران مایک پنس، معاون رئیسجمهور آمریکا خبر داد پنس با استفاده از متمم 25 قانون اساسی آمریکا برای برکناری دونالد ترامپ مخالفت کرده است.
* آمادهباش گارد ملی آمریکا
داستان درگیریهای کنگره اگرچه در ظاهر به کنترل نیروهای امنیتی آمریکا درآمده اما هراس از اتفاقات بعدی سبب شده است وزارت دفاع آمریکا تعداد قابل توجهی از نیروهای خود را در آمادهباش نگاه دارد. در همین ارتباط پایگاه خبری استارز اند استرایپز (Stars and Stripes) که بهصورت تخصصی اخبار نیروهای مسلح آمریکا را پوشش میدهد، گزارش داد وزارت دفاع آمریکا حدود 6200 نفر از نیروهای گارد ملی این کشور را در 6 ایالت ویرجینیا، پنسیلوانیا، نیویورک، نیوجرسی، دلاوِر و مریلند به حالت آمادهباش در آورده است.
* دومینوی استعفاها در دولت آمریکا
اتفاقات کنگره و درگیریهای فراوانی که در واشنگتن روی داد سبب شد دومینوی استعفای مدیران دولت ترامپ که از بعد از انتخابات و نپذیرفتن نتیجه اعتراضات توسط ترامپ آغاز شده بود، با تحولات کنگره سرعت بیشتری بگیرد. در پی حضور خشونتآمیز طرفداران دونالد ترامپ در کنگره، ۲ وزیر آموزش و حمل و نقل و 4 مشاور ارشد در شورای امنیت ملی کاخ سفید استعفا کردند. بنا بر گفته یک مقام دولتی، افرادی که روز پنجشنبه استعفا کردند عبارتند از: «ارین والش» مدیر ارشد امور آفریقا، «مارک واندروف» مدیر ارشد سیاست دفاعی، «آنتونی روژیرو» مدیر ارشد سلاحهای کشتار جمعی و «راب گرین وی» مدیر ارشد امور خاورمیانه و آفریقای شمالی. پیشتر «استفانی گریشام» رئیس دفتر «ملانیا ترامپ» نیز پس از حمله طرفداران ترامپ به ساختمان کنگره، از سمتش استعفا کرده بود. همچنین ۲ منبع آگاه به رویترز گفتند «ریکی نیکیتا» مدیر امور اجتماعی کاخ سفید هم از سمت خود کنارهگیری کرده است. «سارا متیوز» معاون مدیر رسانهای کاخ سفید نیز از این سمت استعفا کرده است. در همین حال، کاخ سفید «گابریل نورونها» مقام فعال در وزارت خارجه آمریکا درباره مسائل مربوط به ایران را به دلیل انتقاد از ترامپ اخراج کرد.
***
[سانسور رسانهای گسترده]
از لحظات اول حمله حامیان ترامپ به کنگره، عملکرد توئیتر، فیسبوک و اینستاگرام به عنوان مهمترین شبکههای اجتماعی دنیا وارد فضای جنگی شد و این شبکهها محدودیتهای بسیار سختی را برقرار کردند. این اقدام شبکههای اجتماعی مشهور نشان داد آن زمان که سخن به امنیت ملی میرسد، این کشورها حتی با رئیسجمهور خود هم تعارف نمیکنند.
به عنوان مثال فیسبوک اعلام کرد همه عکسها و ویدئوهای مربوط به حمله به کنگره را پاک میکند. این در حالی است که فیسبوک در قبال تظاهرات و درگیریها در سایر کشورها بویژه کشورهای منتقد آمریکا رویکرد دیگری دارد. توئیتر هم با حذف چند توئیت ترامپ، حساب کاربری وی را برای 12 ساعت معلق کرد، به گونهای که کانال ارتباطی ترامپ با هوادارانش قطع شد. این شرکت همچنین اعلام کرد اگر رئیسجمهور دوباره از سیاست یکپارچگی مدنی که مداخله در انتخابات را ممنوع میکند، تخطی کند، به صورت دائمی بلاک خواهد شد. ساعاتی بعد شرکت فیسبوک هم اعلام کرد اکانت رئیسجمهور را قفل خواهد کرد. این شبکه اجتماعی اعلام کرد: «ما به ارزیابی ۲ تخلف در صفحه رئیسجمهور ترامپ پرداختیم که به معلق شدن ۲۴ ساعته صفحه وی منجر خواهد شد و در طول این مدت ترامپ نمیتواند از این پلتفرم مطلبی پست کند». پس از اینکه طرفداران ترامپ به کنگره آمریکا وارد شدند، برخی سیاستمداران و حتی سرمایهگذاران فناوری از شبکههای اجتماعی بابت اینکه برای رئیسجمهور چنین امکانی را فراهم کردند، انتقاد کردند. «کریس ساکا» سرمایهگذار سرشناس توئیتر در پیامی با خطاب قرار دادن «جک دورسی» و «مارک زاکربرگ» مدیران عامل شرکتهای توئیتر و فیسبوک نوشت: «دستان شما آلوده به خون است. به مدت 4 سال شما این وحشت را منطقی جلوه دادید. برانگیختن خیانت خشونتآمیز، تمرین آزادی بیان نیست. کسانی که در این شرکتها کار میکنند هم سهیم هستند. اکانت [ترامپ] را ببندید». فیسبوک هم پس از علامتگذاری چند ویدئو، چند ساعت بعد تصمیم گرفت آنها را حذف کند. یک مدیر فیسبوک در توئیتی نوشت: «این یک وضعیت فوقالعاده است و ما تدابیر اضطراری متناسب را در پیش گرفتهایم». یوتیوب هم اعلام کرده لایوهایی را که به دنبال برانگیختن خشونت بودند و ویدئوی ترامپ را به دلیل انتشار اطلاعات نادرست درباره انتخابات، حذف کرده است.
******
عفونت دملهای جامعه آمریکا
روحالله اژدری: روزهای چهارشنبه و پنجشنبه منازعه انتخاباتی ۲ حزب جمهوریخواه و دموکرات در آمریکا به صحنههای جالبی کشیده شد که در ۲ دهه گذشته صحنههایی مشابه را فقط میتوانستید در کشورهای دیگر مشاهده کنید- که البته همگی توسط آمریکا طراحی و پشتیبانی میشد!- عملکرد ترامپ در ادعای تقلب، فراخواندن طرفداران به شورش و حمله خشمگینانه و افراطی آنها به کنگره آمریکا و تسخیر آن در زمان اعلام قطعی نتیجه انتخابات، به نحوی که 5 نفر در این میان جان خود را از دست دادند، یادآور انقلاب مخملی گلسرخ در گرجستان در سال 2003 بود. طرفداران ساکاشویلی که مورد حمایت آمریکا بودند، با ادعای تقلب در انتخابات پارلمانی، ساختمان مجلس را به تسخیر خود در آوردند و «ادوارد شواردنادزه» را مجبور به کنارهگیری کردند. انقلاب مخملی نارنجی یک سال بعد در اوکراین در سال ۲۰۰۴ تکرار شد و «ویکتور یوشچنکو» غربگرا و مورد حمایت بنیادهای آمریکایی به قدرت رسید. این انقلاب رنگی باز در سال ۲۰۰۵ در قرقیزستان با نام انقلاب گل لاله به سرانجام رسید که باز طرفداران آمریکا به قدرت رسیدند. نقطه مشترک انقلابهای مخملی در کشورهای دیگر، حمایت آمریکاییها از غربگرایان در عرصه انتخابات پارلمانی یا ریاستجمهوری بوده است. دومینوی انقلاب مخملی با نظریهپردازی اندیشمندان آمریکایی، مثل «جین شارپ» برای غربیسازی و تحمیل اراده نظام سلطه بر سایر کشورها، از سال ۱۹۸۹ از چکسلواکی آغاز شد و در واقعه فتنه سال ۸۸ به ایران رسید. بسیاری از کارشناسان بینالمللی و داخلی فتنه 88 را تحرکاتی از نوع انقلاب مخملی مشابه آنچه در پی ادعای دروغین تقلب مطرح میشد، دانستند. انتخاب رنگ، ادعای تقلب قبل از شروع انتخابات، اعلام پیروزی قبل از اعلام نتایج، آشوبگری و راهاندازی نافرمانی مدنی، همه آن چیزی بود که کارشناسان انقلاب مخملی در اندیشکدههای آمریکایی آن را طراحی و تئوریزه کرده بودند. تشکیل کمیته صیانت از آرا، نامه تهدیدآمیز به رهبری انقلاب و تهدید به آشوب و خونریزی، اعلام پیروزی قبل از اتمام شمارش آرا و دعوت از مردم برای حضور در خیابانها توسط موسوی و کروبی، دقیقا مشابه همان چیزی است که امروز ترامپ در آمریکا از آن دم زده، اعلام و اقدام کرده است. اما به نظر میرسد در این میان یک تفاوت عمده وجود دارد و آن این است که در نهایت آنچه برای الاغها و فیلها به عنوان خط قرمز مطرح هست، منافع ملی آمریکاست. ترامپ با همه خباثت و دیاثتی که دارد، باز طرفداران خود را به بازگشت به خانه دعوت کرد اما در ایران فتنهگران بویژه کاندیداهای آنان، چنین روشی را در پیش نگرفتند.
به هر حال آنچه میتوان درباره انتخابات و وقایع کنگره آمریکا گفت این است که نتیجه نظریهسازی توسط «جین شارپ» و «ژوزف نای» برای تغییر حکومت سایر کشورها به نام حمایت از دموکراسی و تشکیل کمیته خطر جاری و کمیته فروپاشی دلتا برای دیگران، هم اکنون به خود آنان بازگشته است. امروز که همه مشابهتهای انقلاب مخملی در کشورهای دیگر را که به پشتیبانی آمریکا از طریق کمیته خطر جاری یا بنیاد جامعه باز «جورج سوروس» انجام میپذیرفت، با آنچه در آمریکا میگذرد دیده میشود، میتوان به دوراندیشی حکیمانه آیتالله خامنهای پی برد که در اوج قدرتنماییهای آمریکا، حرف از فروپاشی و اضمحلال آمریکا زدند. «نانسی پلوسی» رئیس کنگره آمریکا وقایع روز چهارشنبه آمریکا را تصویری شرمآور دانست که در جهان منتشر میشود، در حالی که آمریکاییها سالها از این صحنههای شرمآور را در جهان از جمله در ایران در وقایع سال ۸۸ طراحی و حمایت کردهاند. در پی ماجرای حمله طرفداران ترامپ به کنگره، توئیتر چند پیام ترامپ را که در آن ادعای تقلب در انتخابات را مطرح کرده بود، حذف و حساب او را تعلیق کرد، به این دلیل که قوانین شرکت را نقض کرده است اما «هیلاری کلینتون» وزیر وقت خارجه آمریکا در جریان فتنه ۸۸ در تهران از توئیتر میخواست تعمیر و بازسازی خود را برای مدتی تعلیق کند تا صحنههای شرمآور در کشور ما توسط مزدوران آمریکایی به نام دفاع از دموکراسی با سهولت نشر یابد. زنی در ایران به نام «ندا آقاسلطان» کشته میشود؛ هنوز نحوه قتل او نامشخص است اما آنچنان غوغای رسانهای شکل میگیرد که غرب به تاسف و تاثر کشیده میشود! حالا زنی در داخل کنگره آمریکا به ضرب گلوله کشته میشود ولی بازتاب رسانهای ندارد! رسانههای آمریکا تلاش میکنند صحنههای شرمآور و وحشیانه قلعه حیوانات را که محصول تنازع ناپلئون و اسنوبال را تداعی میکند، پاک کنند. در کنفرانس خبری، شهردار واشنگتن دیسی رفتار خشونتآمیز طرفداران ترامپ در غارت و تخریب کنگره را شرمآور و غیرمیهنی میخواند. هیلاری کلینتون و «جو بایدن» آنها را تروریست داخلی خطاب میکنند، در حالی که اشرار قاتل و تخریبگر اموال عمومی و شخصی مردم در ایران در سال ۸۸ و فتنههای بعدی را طرفداران آزادی و حقوق مدنی میدانستند و «باراک اوباما» رئیسجمهور پیشین آمریکا میگفت: ما باید از آنان حمایت کنیم، چون آنها در حال شکل دادن تاریخ ایران هستند. اکنون نیز مردم آمریکا در حال شکل دادن تاریخ خود هستند؛ چه به نام ترامپ، چه به نام بایدن، برای ما که فرقی نمیکند. به نظر نگارنده ترامپ و بایدن سیمای عینی ناپلئون و اسنوبال، ۲ خوک پرنفوذ رمان قلعه حیواناتند. بروز چنین صحنههای تاریخیای نشانگر عمق عفونت جامعهای است که تازه دارد دملهای چرکینش از درون باز میشود. البته شاید سادهانگاران خیال کنند این دمل چرکین محصول افرادی همچون ترامپ است. آنچنان که بسیاری از سادهاندیشان جامعه ما آمریکای ترامپ را با آمریکای بایدن متفاوت میبینند اما چنین نیست، جنبش افراطگرایی در آمریکا چند دهه از ترامپ پیش است. ترامپ فقط بسان یک کاتالیزور در جامعه آمریکا عمل کرده و سرعت بیشتری به شرارتها و نژادپرستی و ملیگرایی داده است. اکنون جنبش نژادپرستی و ملیگرایی از حالت موجودی ایدئولوژیک تبدیل به موجودی ضدسیستم در جامعه آمریکا شده است. تبعیض اقتصادیای که از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۲ موجب به وجود آمدن جنبش اشغال والاستریت شد، از جمله دملهای چرکینی است که جامعه سفید و سیاه را در آستانه یک انقلاب علیه اقلیت یک درصدی سفید قرار میدهد. از طرف دیگر در میان مذهبیهای آمریکایی از جمله سفیدپوستان انجیلی و مسلمان نیز این احساس تبعیض مذهبی را میتوان دید. حتی سفیدپوستان انجیلی معتقدند نسبت به مسلمانان از تبعیض مذهبی بیشتری رنج میبرند. جنبش ضدنژادپرستی که توسط سیاهپوستان بر ضد عملکرد پلیس نژادپرست آمریکا شکل گرفته است، جنبشی است که عمق شکافهای اقتصادی، اجتماعی، نژادی و مذهبی را در آمریکا نشان میدهد. به هر حال جامعه آمریکا پر از شکافهای این چنینی است که جرقهای میتواند منجر به فروپاشی سیستم این نظام مستکبر سرمایهداری و سمبل لیبرال- دموکراسی شود. این صحنههای جالب و دیدنی از رفتارهای افراطگرایانه، نشانه افول آمریکایی است که تلاش میکرد ایدئولوژی جهانیسازی را بر مبنای الگوی لیبرال- دموکراسی خود به جهان عرضه کند. اکنون این الگو توسط ترامپ مفتضح شده است به طوری که «ریچارد هاس» رئیس اندیشکده شورای روابط خارجی آمریکا اظهار داشت: امروز تاریخ آغاز افول رهبری آمریکا در جهان است. از این به بعد جناب جین شارپ و ژوزف نای باید دنبال آنتیتز نظریه انقلاب مخملی برای نظامهای لیبرال- سرمایهداری باشند، چرا که آمریکا در آستانه وقوع انقلاب مخملی، البته با مشتهای آهنین و با دستکشی مخملین است. اگر تا دیروز آمریکاییها به خود اجازه میدادند از تفاوتهای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و مذهبی موجود در دیگر کشورها برای فروپاشی حکومتها بهرهبرداری کنند، امروز خود در معرض همان تهدید قرار گرفتهاند. تعریف پروژه مشابهی مثل کمیته خطر جاری و دلتا برای فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق و جمهوری اسلامی ایران، برای فروپاشی خود آمریکا دور از ذهن نیست. جو بایدن که خود از عناصر و اعضای کمیته خطر جاری برای فروپاشى اتحاد جماهیر شوروی بوده است، باید بداند دوره دخالت در امور سایر کشورها به سر آمده است. این راه را دونالد جان ترامپ باز کرده است. البته ما با ترامپ پدرکشتگی داریم و حساب او با سایرین جداست، بماند برای روزی که فرصت انتقام سخت فرا برسد. چه در کاخ سفید باشد یا برج خودش، فرقی نمیکند؛ انتقام و قصاص خون سردار شهید سلیمانی حتمی است.
******
فتنه 88، کارمای 99
گروه سیاسی: ماهها پیش از برگزاری انتخابات ریاستجمهوری آمریکا، تحلیلگران بسیاری این انتخابات را فارغ از ادوار پیشین خود به عنوان یک نقطه عطف سیاسی در تاریخ آمریکا توصیف کردند. بالا گرفتن نزاعهای اجتماعی از یک سو (که در حادثه قتل جورج فلوید تشدید شد) و ترکیب کاندیداهای 2 حزب از سوی دیگر حکایت از آن داشت که این میدان رقابت فارغ از نتیجهاش تبدیل به موقعیتی جدی برای عیان شدن بخشهایی از واقعیت سیاسی ایالات متحده خواهد شد. فحاشی بیسابقه کاندیداها در مناظرههای انتخاباتی، بالا گرفتن اختلافات در روند شمارش آرا و در نهایت استنکاف ترامپ از پذیرش نتیجه انتخابات باعث شد فضای سیاسی این کشور شرایط ویژهای را تجربه کند. با این حال، حادثه حمله حامیان ترامپ به کنگره آمریکا به عنوان نقطه اوج سلسله حوادث انتخاباتی باعث خلق یک رسوایی آشکار و همچنین عیان شدن تناقضهای ساختاری این کشور شد.
با این حال فارغ از شرح کم و کیف حوادث روز چهارشنبه در واشنگتن، نوع مواجهه ارکان و نهادهای سیاسی آمریکا با این حادثه را میتوان یک مصداق استثنایی برای نشان دادن استاندارد دوگانه مدیریتی میان آنچه آمریکا برای خود و دیگران تجویز میکند دانست. قرار گرفتن آزادی سیاسی به عنوان مهمترین شعار سیاسی آمریکا در مقابل امنیت ملی به عنوان مرکزیترین بایسته حکمرانی باعث شد پرده از بسیاری تناقضها برداشته شود؛ مسالهای که رهبر حکیم انقلاب نیز روز گذشته در بیاناتشان به آن اشاره داشتند و با مقایسه فتنه 88 در ایران و حوادث سال 99 آمریکا فرمودند: «آنها در فتنه ۸۸ به دنبال ناامنی و ایجاد آشوب و جنگ داخلی در ایران بودند که موفق نشدند و خداوند همین مساله را سال ۹۹ بر سر خودشان آورد».
بر این مبنا مشاهده شکاف موجود میان نسخه داخلی دولت آمریکا در مواجهه با یک بحران امنیتی با نسخههایی که برای کشورهای دیگر (از جمله ایران) تجویز میکند، در حادثه حمله حامیان ترامپ به کنگره و ادعای ابطال انتخابات بیش از پیش مشهود شد.
* آزادی؟ شاید زمانی دیگر...
حوادث روز چهارشنبه واشنگتن و حمله حامیان کاندیدایی که مدعی تقلب انتخاباتی است، به ساختمان کنگره هر قدر برای فضای آمریکا امری دور از انتظار بود اما تصویر آشنایی برای بسیاری از کشورهای جهان است که آمریکا تمایلی به ادامه یافتن حیات دولتهایشان نداشته است. تجربه کودتاهای رنگین و سرنگونی دولتهای نامطلوب آمریکا به واسطه طرح ایدههایی از قبیل تقلب انتخاباتی مسالهای آشنا در حافظه تاریخی جهانیان است. با این حال مواجهه ساختار سیاسی و حتی حزب همسو با کاندیدای شکستخورده نشان از نسخهای متمایز در این باره داشت.
واشنگتن که دهههاست با ابزار قرار دادن کلیدواژه «آزادی سیاسی» پروژه سرنگونی دولتهای متفاوتی را از سمت اپوزیسیون غربگرا پیگیری کرده است، خود در واکنش به حادثهای با شدت و حدت بسیار کمتر هیچگونه حقی برای مخالفان خیابانی قائل نشد. قیاس حوادث محدود واشنگتن در روزهای اخیر با فتنه سال 88 در تهران بخوبی شکاف میان ۲ نسخه تجویز شده آمریکایی را عیان میکند. آمریکایی که بدون در نظر گرفتن اردوکشی خیابانی کاندیدای مدعی تقلب از ساحت و جایگاه قانون انتخاباتی به عنوان امری تداومبخش دفاع کرد، همواره در پروژه براندازی دولتهای دیگر بیشترین اهتمام خود را بر بیاعتبارسازی نهاد قانون و اصالتبخشی به شورشهای خیابانی استوار میکرد. مجموعه نیروهای سیاسی آمریکا (حتی بخش قابل توجهی از جمهوریخواهان) بخوبی دریافته بودند که از میان برداشته شدن جایگاه قانون در بررسی اعتراضات میتواند به یک هرجومرج دائمی مبدل شود که انتهای آن چیزی جز یک جنگ داخلی نیست. آنها بر مبنای همین منطق همواره سعی میکنند با جرقه خوردن هرگونه اعتراض برنامهریزی شده یا خودجوش در کشورهای مورد خصم آمریکا، فضا را به سمت فروپاشی نهادهای قانونگذار پیش ببرند و از دل این فضا، یک جنگ داخلی تا نیل به اهداف خود به وجود آورند.
* تجویزهای دوگانه آمریکایی
از همان نخستین ساعات اعلام نتایج انتخابات ریاستجمهوری آمریکا و طرح ادعای تقلب از سوی دونالد ترامپ بود که صفحات او در شبکههای اجتماعی با پیامهای هشدارآمیز پیرامون اثبات نشده بودن مواضعش روبهرو شد و در نهایت با برخی محدودیتها نیز مواجه شد؛ اتفاقی که در حال رخ دادن بود کاملا ساده به نظر میرسید. یک ساختار سیاسی در مواجهه با ادعاهایی که نهایتا میتوانست «فرضیه» باشد اما امکان یک آشوب خیابانی را فراهم میکرد، رویه محدودیت را در پیش گرفت تا از این طریق مانع از رخ دادن اقدامی خلاف امنیت و مصالح ملی شود. این واکنش محدودیتآفرین اگر در هر کشوری که مورد خصم آمریکاست رخ میداد، دولت آمریکا فورا از آن به عنوان امری در راستای سرکوب سیاسی یاد میکرد اما زمانی که این موقعیت برای واشنگتن به وجود آمد به راحتی و با در نظر گرفتن اولویت امنیت بر آزادی سیاسی، نسخه محدودیت را تجویز کرد، تا جایی که حتی اکانت رئیسجمهور آمریکا نیز با محدودیت روبهرو شد.
تجربه فتنه سال 88 در دوران دولت دموکرات اوباما و حوادث سالهای 96و98 در دوره زمامداری ترامپ باعث شد دولت ایران هم نسخه محدودیتهای ارتباطی را برای کنترل فضا و جلوگیری از بالا گرفتن ناامنیها به صورت موقت تجویز کند. واکنش آمریکا اما در برابر این نسخه ایران نهتنها چیزی خلاف نسخه تجویزشده برای خود بود که حتی بعدها اسناد زیادی پیرامون تلاش حداکثری آمریکا برای تقویت فضای ترویج شایعات سیاسی با نیت عمیق کردن نزاعهای خیابانی منتشر شد. در مشهورترین مورد هیلاری کلینتون، وزیر وقت خارجه آمریکا در زمان فتنه 88 در کتاب خاطراتش با عنوان «انتخابهای سخت» به شرح یکی از این اقدامات پرداخت و نوشت: «ژوئن همان سال(2009)، جوانان ایرانی از وبسایتها و شبکههای اجتماعی به منظور ارسال پیامهای خود در جریان اعتراضات پس از انتخابات استفاده کردند. درست در همان زمان بود که صحنه تیراندازی به خانم 26 سالهای به نام «ندا آقا سلطان» توسط نیروهای شبهنظامی طرفدار دولت(!) با استفاده از دوربین تلفنهای همراه ضبط و در توئیتر و فیسبوک منتشر شد. بدین ترتیب، در کمتر از چند ساعت میلیونها نفر از مردم جهان مشاهده کردند که چطور در یکی از خیابانهای تهران دختر جوانی در خون خود غلتید. به گفته مجله تایم: «در طول تاریخ حیات بشری، هیچ صحنه قتلی با این حجم از بیننده مواجه نبوده است». همین ویدئو خشم جهانیان را نسبت به ظلمی که به معترضان میرفت برانگیخت. درست 5 روز پیش از این حادثه، مقامات وزارت خارجه آمریکا که پیگیر تلاشهای مخالفان دولت ایران در فضای مجازی بودند، متوجه بروز یک مشکل شدند. توئیتر قصد داشت به منظور انجام تعمیرات دورهای برای مدت زمان کوتاهی خدمات جهانی خود را محدود کند که دقیقا نیمه روز در تهران بود. برای حل این مساله یکی از اعضای واحد برنامهریزی سیاسی وزارت خارجه به نام «کوهن» که جوانی 27 ساله بود، انتخاب شد. آوریل همان سال او طی سفری به بغداد با «جک دورسی» یکی از بنیانگذاران و مدیران توئیتر، ملاقاتی داشت. به همین دلیل او بلافاصله تلاش کرد ضمن ارتباط با دورسی به او هشدار دهد که محدود کردن خدمات توئیتر در آن بازه زمانی چه ضربهای به فعالان اجتماعی در ایران وارد میکند. در نتیجه همین گفتوگوها، توئیتر برنامه تعمیرات خود را تا نیمه شب بعد به تعویق انداخت. این شرکت در توضیح علت این کار در یادداشتی که در وبلاگ خود منتشر کرد، نوشت: به نظر میرسد در حال حاضر توئیتر نقش ارتباطی مهمی در ایران ایفا میکند».
* خس و خاشاکهای واشنگتنی!
فراتر از واکنش ساختار سیاسی آمریکا در صیانت از عنصر امنیت با ایجاد محدودیت برای رئیسجمهور و نیمی از شهروندانش، میتوان به بررسی ادبیات مقامات این کشور در مواجهه با آشوب حامیان ترامپ و مقایسه آن با ادبیاتی که در توصیف فتنهگران در سال 88 استفاده میکردند نیز پرداخت. برای نمونه جو بایدن، رئیسجمهور برگزیده آمریکا در واکنش به حوادثی که در کنگره این کشور رخ داد، معترضان را با الفاظ «تروریست» و «اراذل و اوباش» مورد خطاب قرار داد. هیلاری کلینتون نیز در توئیتی با «تروریست داخلی» خطاب کردن معترضان خیابانی اقدام آنها را محکوم کرد. اما سناتور میچ مککانل، رهبر اکثریت جمهوریخواهان در سنای آمریکا که همحزب ترامپ هم محسوب میشود با «اراذل و اوباش» خطاب کردن معترضانی که به ساختمان کنگره حمله کرده بودند، گفت: جلوی بیقانونی سر خم نخواهیم کرد.
با انداختن نگاهی به القابی که مقامات رسمی آمریکایی خطاب به معترضان خیابانی به کار بردند و توماری از توصیفات حمایتی آنها از آشوبگران ایرانی و حتی گروههای شناخته شده تروریستی میتوان به تناقض آشکار میان نسخه حکمرانی آمریکایی و نسخهای که به دیگر کشورها تجویز میکند پی برد اما نگاهی به موضعگیری باراک اوباما، رئیسجمهور وقت آمریکا در میانه آشوبهای خیابانی جریان فتنه، عمق این تناقض و نفاق را بیشتر روشن میکند. اوباما در شرایطی که جریان فتنه تمام تلاش خود را برای فروپاشی ایران در سایه حمایتهای خارجی به کار گرفته و عملا امنیت ملی کشورمان را با مخاطرات جدی مواجه کرده بود، در پیامی خطاب به سایر کشورهای جهان گفت: «این مسؤولیت همه مردم و کشورهای آزاد است تا روشن کنند ما طرف کسانی هستیم که در پی آزادی، عدالت و عزت هستند. شجاعت مردم ایران الگویی برای همه ما است و ما را به چالش میکشد تا تاریخ را به سمت عدالت هدایت کنیم». اظهارات اینچنینی که بارها از سوی مقامات دولتی آمریکا خطاب به جریان فتنه بیان شد، در کنار رفتار آشکاری که این روزها در مواجهه با نخستین جرقههای اقدامات خلاف امنیت طرفداران ترامپ نشان دادند، یک جلوه تام از نفاق رسانهای استکبار جهانی است.
***
کنایه شمخانی به روحانی و ظریف
علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی در واکنش به اتفاقات اخیر در آمریکا در پیامی توئیتری نوشت: در انتخابات ۲۰۱۶، سلامت روانی ترامپ مورد سوال واقع شد. پس از وقایع واشنگتن و با همان استدلال، برخی سناتورها درخواست کردند بنا بر متمم ۲۵ قانون اساسی، ترامپ عزل شود. وی در ادامه این توئیت عنوان کرد: پاسخ افرادی که در ایران از مذاکره و توافق با این دیوانه سخن میگفتند چیست؟