کد خبر: 229291تاریخ: 1399/10/23 00:00
درددل تولیدکنندگان درباره نابسامانی‌های نظام مالیاتی و هزینه‌های سنگین آن بر بخش تولید
مالیات بر ارزش افزوده، تولیدکنندگان را نقره‌داغ کرده است!
طی هفته‌های اخیر پس از تقدیم لایحه بودجه سال 1400 به مجلس، بحث‌ها در موضوع درآمدهای مالیاتی به اوج رسید. سهم ناچیز 29 درصدی مالیات از منابع لایحه بودجه سال 1400 بار دیگر زنگ خطر نابسامانی نظام مالیاتی را به صدا درآورد. سهم مالیات به عنوان سالم‌ترین نوع درآمد دولت در حالی به کمتر از یک‌سوم منابع بودجه رسیده که در حال حاضر بخش واقعی و مولد اقتصاد اصلی‌ترین تامین‌کنندگان درآمدهای مالیاتی دولت هستند. با این حال فعالیت‌های غیرتولیدی و سوداگرانه، به‌رغم کسب سودهای هنگفت هیچ مالیاتی نمی‌پردازند. همین وضعیت سبب رونق گرفتن هر چه بیشتر فرهنگ دلالی و کمرنگ شدن انگیزه‌ها برای راه‌اندازی کسب‌و‌کارهای سالم شده است. یکی از مهم‌ترین پایه‌های مالیاتی که بخش تولید را به چالش کشیده، مالیات بر ارزش افزوده است. یکی از اصلی‌ترین مشکلات تولیدکنندگان برخوردهای سلیقه‌ای نظام مالیاتی با تولیدکنندگان و دلالان است. متاسفانه نظام مالیاتی کشور هیچ هزینه‌ای برای سوداگری و دلالی ایجاد نکرده و آن را کاملا آزاد گذاشته است. بالعکس بخش شفاف و مولد اقتصاد، متحمل بیشترین هزینه‌ها و موظف به پرداخت انواع مالیات‌ها شده است. علاوه بر اخذ مالیات از سود و عملکرد شرکت‌ها، با مکانیزم غلط اخذ مالیات بر ارزش افزوده بر دوش تولیدکننده تحمیل شده است.
***
چشم بسته نظام مالیاتی ایران بر سوداگران
اصغر آهنی‌ها، عضو هیات‌مدیره شرکت سرام آرا و نماینده کارفرمایان در شورای عالی کار در رابطه با مالیات بر ارزش افزوده گفت: «ما تولیدکنندگان با بحث مالیات به ۲ شکل مشکل داریم؛ یک شکل ماهوی آن است. زمانی که تولیدکننده می‌خواهد مواد اولیه بخرد، فروشندگان مواد اولیه فاکتور نمی‌دهند و برخی مواقع اصلی‌ترین تامین‌کنندگان هستند و نمی‌توان غیر از آن را با قیمت مناسب در بازار پیدا کرد. وقتی تولیدکننده این مواد اولیه را بدون فاکتور می‌خرد و اطلاعات رسمی نمی‌دهند، یک مشکل اساسی در دفاتر تولیدکنندگان ایجاد می‌شود، یعنی به جای اینکه آن فروشنده مواد اولیه را مجبور به ارائه فاکتور کنند، من تولیدکننده را مواخذه می‌کنند و مالیات ۲ برابری از من می‌گیرند. اگر مالیات بر ارزش افزوده یک قانون خوب هست، چرا اینطور تولیدکننده را نقره‌داغ می‌کنند؟»
وی ادامه داد: «بحث دوم هم اجرای غلط قانون است، یعنی اصل قانون خوب است. سازمان امور مالیاتی یکی از جاهایی هست که متأسفانه به ناحق خیلی از هزینه‌ها را محاسبه نمی‌کند، عدد و ارقام غلطی را می‌نویسد و تولیدکننده‌ها را درگیر راهروهای دارایی و دادگاه‌ها می‌کند؛ در دادخواهی هم، در زمان کم رسیدگی و غیرتخصصی بودن قضیه به تولیدکنندگان بسیار اجحاف می‌شود. این وضع سازمان مالیاتی است، اخذ مالیات بر ارزش افزوده بدون آمادگی زیرساخت و اجرای غلط، اقتصاد زیرزمینی را رشد می‌دهد و تولیدکنندگان شفاف و سالم را بیچاره می‌کند».
نماینده کارفرمایان در شورای عالی کار با اشاره به عقب انداختن بخش مولد اقتصاد در بازدهی و سود نسبت به بخش غیرشفاف و غیرمولد اقتصاد، افزود: «مالیات بر ارزش افزوده حداقل به اندازه 12 درصد بازدهی تولیدکنندگان شفاف را از سایر فعالیت‌های غیرسالم و غیرشفاف اقتصاد عقب می‌اندازد و این باعث می‌شود آنهایی که سالم کار می‌کنند، کم‌کم در بازار شکست بخورند و به زیان‌دهی برسند و آنهایی که در این چارچوب‌ها نیستند، بتوانند راه خود را ادامه دهند. عملا کسی که در اقتصاد شفاف و مالیات‌پرداز است، توسط مالیات بر ارزش افزوده نقره‌داغ می‌شود».
آهنی‌ها ادامه داد: «در حال حاضر بسیاری از فروشنده‌ها برای خیلی از اقلامی که ما می‌خریم، فاکتور رسمی نمی‌دهند. در این شرایط تولیدکننده یا باید بخرد و متحمل هزینه شود یا باید خط تولید را بخواباند که در این شرایط کارخانه می‌خوابد. مالیاتی که به صورت ناقص تعریف شده و پیوسته نیست و همه اجزای زنجیره تامین کالا آن را اجرا نمی‌کنند، عملا باعث شده است که برخی از تولیدکنندگان عقب بیفتند. یک تولیدکننده مگر چند درصد سود دارد؟ یک تولیدکننده اگر بخواهد شفاف باشد، عملا باید 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده بدهد، علاوه بر این اگر همه حساب‌های دفتری را ممیز مالیاتی قبول کند، تنها همین اختلاف باعث می‌شود که با حداقل 12 درصد بازدهی کمتر، محصولاتش وارد بازار شود. اینجا عملا تولیدکننده شفاف از همان ابتدا در بازار با بازدهی منفی به رقابت با تولیدکننده غیرشفاف زیرزمینی و واردکننده می‌پردازد».
آهنی‌ها در رابطه با محدود شدن نظام مالیاتی کشور به بخش تولید، افزود: «وقتی بحث ما مالیات است، باید درآمد کشور از این محل تهیه شود تا بتوانند اقتصاد کشور را بچرخانند اما مالیات نباید تنها به تولیدکنندگان خلاصه شود. متاسفانه سازمان امور مالیاتی، مالیات را به شناسنامه‌دارها محدود کرده است، یعنی آنها که در بخش مولد و سالم اقتصاد هستند، شناسنامه‌دار هستند و صورت‌های مالی خود را به صورت دقیق ارائه می‌دهند؛ نظام مالیاتی بیشترین لطمه را به اینها وارد کرده است و تولید در شرایط فعلی بیشترین ضربه را از نظام مالیاتی و مالیات بر ارزش افزوده می‌خورد».
این تولیدکننده در رابطه با هزینه‌های نظام مالیاتی فعلی بر دوش تولیدکنندگان، افزود: «وقتی که یک نظام مالیاتی درست طراحی نشود، بخش مولد اقتصاد بیشترین ضربه را می‌بیند. متاسفانه در نظام مالیاتی ما، نه نظام یکپارچه‌ای تعریف شده که بتوان آن را مدیریت و کنترل کرد و نه این نظام مالیاتی با عدالت برخورد می‌کند. عملا این رویکرد سبب شده است که تولیدکنندگان متحمل بیشترین بار مالیاتی شوند».
عضو هیات‌مدیره شرکت سرام آرا در رابطه با بی‌توجهی سازمان امور مالیاتی به اخذ مالیات از بخش غیرمولد اقتصاد و چشم بستن نسبت به دلالان و سوداگران، افزود: «متاسفانه نظام مالیاتی ما عملا چشم خود را روی آنها که سودهای بسیار کلانی در بازارهای موازی تولید می‌کنند و در کار دلالی و سوداگری هستند، بسته است. در آنجا بحث درآمد پایدار مالیاتی مطرح نیست. خیلی از آنها هم مالیات پرداخت نمی‌کنند. تنها بخش مولد و شفاف اقتصاد متحمل هزینه‌های سنگین مالیاتی است». آهنی‌ها در پایان گفت: «اجرای غلط سیاست‌های کلان دولت بدون اینکه طراحی درست، کارشناسی و همه‌‌جانبه داشته باشد، سبب شده قانون مالیات بر ارزش افزوده به قانونی ناپخته و غلط تبدیل شود و چالش‌های آن را باید سال‌های سال فعالان اقتصادی متحمل شوند. اینها سلسله‌عواملی هستند که باعث می‌شوند کشور در رابطه با بحث مالیاتی وضعیت بسیار بدی داشته باشد. رابطه مالیات با تولید یک‌طرفه است، متأسفانه در کشور ما این قوانین، قوانین یک‌طرفه است. ادامه این روند موجب تعطیلی بیشتر بخش مولد خواهد شد».
***
مشکلی با تحریم خارجی نداریم؛ هر چه ضربه خوردیم از تحریم‌کنندگان داخلی است
تولید کشور با مشکلات فراوانی روبه‌روست. متاسفانه در کشور بخش مولد اقتصاد در معرض بیشترین فشارها قرار دارد و بخش غیرمولد و موازی تولید بدون هیچ‌گونه نظارت و مالیاتی هر روز بزرگ و بزرگ‌تر شده است. متولیان امر به دنبال افزایش منابع پایدار مالیاتی هستند اما هیچ کدام بخش غیرشفاف و غیرمولد اقتصاد را برای اخذ مالیات مدنظر قرار نمی‌دهند. هزینه اصلی نظام مالیاتی در کشور ما بر دوش تولیدکنندگان و حقوق‌بگیران است، این در حالی است که در کشورهای پیشرفته دنیا تنها 5 تا 10 درصد بار نظام مالیاتی بر دوش تولید است. از سوی دیگر اجرای سیاست‌های غلط، باعث شده مالیات‌های مصرفی نیز به تولیدکنندگان اصابت کند و به مشکلی برای بخش مولد اقتصاد تبدیل شود. مالیات بر ارزش افزوده جزئی از همین مالیات‌هاست. تولیدکنندگان همواره یکی از اصلی‌ترین قربانیان مالیات بر ارزش افزوده و اجرای ناصحیح آن بوده‌اند.
در همین راستا، «مجید حسینی» از تولیدکنندگان و کارآفرینان برتر کشور در گفت‌وگو «وطن امروز» با اشاره به مشکلات فراوان تولیدکنندگان در مواجهه با بانک‌ها، بیمه و مالیات، اظهار داشت: تمام صنعتگران و تولیدکنندگان در اسارت ۳ دستگاه پول‌ستان هستند؛ 1- بانک‌ها، ۲- بیمه، ۳- مالیات. اداره مالیات از ما واقعا چه مطالباتی دارد؟ چرا بیمه و مالیات همان رویه‌ای که بانک‌ها در پیش گرفته‌اند را تکرار می‌کنند و بر کارآفرینان این همه سختی تحمیل می‌کنند؟ اداره مالیات مسیر نابودی صنعت و تولید و جهش تولید را در پیش گرفته است. تولیدکننده با این همه مشکل نااطمینانی در قوانین کشور و دستورالعمل‌های ضد و نقیض باز هم هزار مشکل دارد. در این شرایط فرض کنید تولیدکننده به اداره مالیات هم 100 میلیون تومان بابت ارزش افزوده بدهکار می‌شود؛ آن هم مالیاتی که برای مصرف‌کننده است نه تولیدکننده! بعد جالب اینجاست که از همین 100 میلیون تومان تشخیص نادرست خود، دوباره می‌خواهند بهره بگیرند.
کارآفرین برتر سال ۹۸ ادامه داد: ۳ کارخانه من به خاطر تخلفاتی که سازمان دارایی به آن اذعان داشته در حال حاضر تعطیل است. بنده ۵ سال صادرکننده نمونه این کشور بودم. مقرر بوده محصولی که ما صادر می‌کنیم از آن مالیات گرفته نشود اما با تغییر ناگهانی دستورالعمل، یک میلیارد تومان بابت محصولاتی که صادر کردیم، الان بدهکار هستیم و هیچ کسی حرف ما را گوش نمی‌کند. به نظر من بانک، بیمه و سازمان مالیاتی مخل تولید هستند و واقعا باید مسؤولان و دولت فکری به حال این ۳ دستگاه کنند.
این تولیدکننده در رابطه با ستون پنجم دشمن در جنگ اقتصادی افزود: ببینید اداره مالیات و بانک‌ها چه بلاهایی سر تولید آوردند. سازمان مالیاتی و بانک‌ها عملا دارند در راستای اهداف وزارت خزانه‌داری آمریکا حرکت می‌کنند. دشمن اقتصاد ما را نشانه گرفته، یک جنگ اقتصادی تمام‌عیار داریم؛ سرباز این جنگ اقتصادی من تولیدکننده و کارآفرین هستم. شما اگر فرمانده این جنگ باشید، باید از من سرباز جنگ اقتصادی حمایت کنید یا خیر؟ خب آقای بانک، آقای بیمه، آقای مالیات! تو چرا لوله تفنگ خود را سمت من گرفته‌ای کارخانه من را می‌زنی؟ این چه جنگی است؟ من این را نمی‌فهمم.
حسینی در رابطه با نگهداری 6 ماهه پول اضافی تولیدکننده نزد اداره مالیات بابت مالیات بر ارزش افزوده گفت: تولیدکننده هیچ کاری نمی‌تواند بکند. من الان در شهرکی هستم که 80 درصد کارخانجات آن تعطیل است. به خاطر تخلفات این دستگاه‌های اجرایی آدم‌های بزرگی در این کشور خانه‌نشین شدند. سرمایه اصلی کشور، این کارآفرین‌ها و این مغزهای اقتصادی هستند. بیش از 60 تا 70 درصد بار نظام مالیاتی روی دوش تولیدکننده است. با این وضعیت پر پر شدن بخش مولد اقتصاد، اگر جوانان این مملکت بخواهند به سمت صنعت و تولید بروند به چه کسانی نگاه می‌کنند؟ وقتی حال و روز من را می‌بینند به نظر شما کسی امروز برای کار سمت صنعت می‌آید؟ طبیعتا با دیدن وضعیت امثال من ناامید می‌شود.
وی در ادامه افزود: سازمان امور مالیاتی به جای اینکه از حلقه نهایی و مصرف‌کننده مالیات بگیرد، از 100 جا این مالیات را می‌گیرد؛ یک نفر مواد اولیه می‌خرد از او مالیات بر ارزش افزوده می‌گیرد یا یک نفر کارتن می‌خرد از او می‌گیرد. قرار بود وقتی مالیات بر ارزش افزوده گرفتند آن را دوباره برگردانند ولی برنمی‌گردانند. متأسفانه قانون را هر کسی به هر شکلی که به نفع خود او است، تفسیر می‌کند. امروز به خدا قسم ما هیچ مشکلی با تحریم‌کنندگان بیرونی نداریم، بلکه ما هر چه ضربه خوردیم، از تحریم‌کنندگان داخلی خوردیم.
این تولیدکننده در پایان ضمن تأسف از بی‌تفاوتی اداره مالیات نسبت به دلالان و سوداگران، اظهار داشت: ببینید در بانک‌ها برخی افراد چه‌قدر اختلاس کرده و پول بانک را برداشته و برده‌اند هزاران برج و مگامال زده‌اند. اگر قرار است بودجه دولت از مالیات تأمین شود، آنها کجای این داستان هستند؟ چرا از خانه‌های خالی مالیات نمی‌گیرید؟ چرا از آن گردن‌کلفت‌ها مالیات نمی‌گیرید؟ چرا مالیات فقط برای ما باید باشد؟