گروه سیاسی: بازگشت به توافقهستهای به زمان بسیار طولانی نیاز دارد. این مطلبی است که نشریه پولیتیکو از قول یک مقام مسؤول در وزارت خارجه آمریکا نوشته است.
به گزارش «وطن امروز»، این مقام آمریکایی گفت: پیش از مذاکره با ایران، ایالات متحده باید مجموعهای از اقدامات را برای احیای مجدد هر توافقی انجام دهد. ایران در حال حاضر از مفاد توافق هستهای بسیار دور شده، لذا برای بازگشت مجدد به توافق هستهای، به ارزیابی مجدد و طی کردن مراحل طولانی نیاز است. به گفته این رسانه آمریکایی، یک مقام سابق وزارت خارجه آمریکا نیز به پولیتیکو گفته دولت بایدن در نهایت، الگویی متفاوت در قبال ایران اتخاذ خواهد کرد که به موجب آن تحریمهایی که مبنای حقوقی مستحکمی دارند، همچنان باقی میمانند.
به نظر میرسد عدم اراده واشنگتن برای بازگشت فوری به برجام در دوره بایدن در حال تقویت شدن است. مشکلات عدیده داخلی آمریکا از جمله شکاف گسترده اجتماعی بیسابقه در داخل ایالات این کشور از یک طرف و بهرهبرداری از اهرم تحریمها که ترامپ به واسطه فشار حداکثری بر ایران تحمیل کرده از سوی دیگر، از دلایلی است که دولت جدید آمریکا را به احیای توافق هستهای سال 2015 بیرغبت میکند. تونی بلینکن، وزیر خارجه بایدن در نخستین نشست خبری خود بازگشت کشورش به توافق را زمانبر دانست و منوط به بازگشت ایران به محدودیتهای هستهای با یک سازوکار راستیآزمایی کرد. این در حالی است که تهران بازگشت به مفاد برجام را مشروط به رفع تحریمها کرده و با آغاز غنیسازی 20 درصدی در تاسیسات فردو، پیام محکمی برای طرف آمریکایی فرستاده است.
جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی بایدن اخیرا طی یک مراسم آنلاین در مؤسسه صلح ایالات متحده گفت: «ما میخواهیم برخی عوامل و محدودیتها را که در چند سال گذشته نادیده گرفته شدهاند، دوباره بر برنامه هستهای [ایران] اعمال کنیم». سالیوان در بخشی از سخنرانی مجازی خود گفت: «نظر ما این است با بازگشت به دیپلماسی، برنامه هستهای ایران را در محفظهای قرار دهیم که بستری را برای ایجاد یک تلاش جهانی با حضور شرکا و متحدان در منطقه، اروپا و جاهای دیگر، برای برطرف کردن تهدیدهای مهم دیگر ایران ایجاد میکند».
مشابه اظهارات سالیوان مبنی بر در محفظه (جعبه) قرار دادن برنامه هستهای، بلینکن وزیر خارجه آمریکا هم در جلسه تایید خود گفت: ایرانی که سلاح هستهای دارد حتی با مصونیت از مجازاتهایی بیشتر از آنچه در حال حاضر وجود دارد برنامهاش را پیش میبرد، بنابراین نخستین دستور کار باید این باشد که دوباره برنامه هستهای را وارد جعبه کنیم. بلینکن همچنین در نشست کاپیتول هیل گفته بود: «توافق هستهای یک چیز بود اما ادامه و حتی تقویت توانایی ما برای عقب راندن و برخورد موثر با دیگر رفتارهای ایران، کاری است که ما به آن نیاز داریم و باید انجام دهیم».
در همین حال روزنامه واشنگتنپست در گزارشی با توجه به عملکرد دولت پیشین آمریکا به چالشهای مسیر رئیسجمهور جدید این کشور برای بازگشت به توافق هستهای پرداخت.
این روزنامه در گزارشی نوشت: انتظار میرفت پیروزی و ورود بایدن به کاخ سفید تغییر اساسی در استراتژی ایالات متحده در قبال ایران ایجاد کند اما بازگشت به وضعیت پیش از دوره ترامپ دشوار و پیچیده خواهد بود. اگر چه بایدن به تعامل مجدد با ایران متعهد است اما دستیاران او هنوز به وضوح اعلام نکردهاند که کی و چگونه چنین خواهند کرد.
این روزنامه ادامه داد: آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، در جلسه استماع هفته گذشته گفت که ایالات متحده منتظر خواهد ماند تا زمانی که اطمینان یابد ایران از عملیات غنیسازی عقبنشینی خواهد کرد و به تعهدات برجامی باز خواهد گشت.
واشنگتنپست همچنین مطرح کرد: در همین حال، ایرانیها میخواهند که آمریکاییها نخستین قدم مهم را بردارند. هفته گذشته محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، در مقالهای در فارن افرز نوشت: دولت بایدن باید روند را با حذف بیقید و شرط همه تحریمهای اعمال شده، آغاز کند. ایران هم به نوبه خود از همه تدابیری که در پی خروج ترامپ از توافق هستهای انجام داده، باز خواهد گشت.
این روزنامه افزود: به نظر میرسد جمهوریخواهان و طرفداران رویکرد دولت ترامپ منتظر هستند تا مانع هرگونه امتیازدهی قابل قبولی برای ایران از سوی بایدن شوند. دشمنان منطقهای ایران بویژه اسرائیل، عربستان سعودی و امارات عربی متحده نیز معتقدند بایدن باید از اهرم فشار ایجاد شده توسط ترامپ استفاده کند. برخی تحلیلگران سیاست ایران اینطور استدلال میکنند که اهرم فشاری در کار نیست و ایران به رغم فشار تحریمها، مقاومت قابل توجهی نشان داده است.
***
واکنش قالیباف به اظهارات وزیر خارجه آمریکا
دکتر محمدباقر قالیباف در جلسه علنی روز یکشنبه مجلس شورای اسلامی در نطق پیش از دستور خود گفت: با توجه به اظهارات وزیر خارجه آمریکا باید بگویم که اظهارات دولت آمریکا درباره ایران ناامیدکننده بود. دولت بایدن به جای اینکه برای عمل به تعهدات خود پیششرط بگذارد باید معلوم کند که چگونه میخواهد تعهد رفع تحریمها را به شکل عملی اجرایی کند. رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه آمریکا اگر اعتقادی به برجام دارد، به جای شرط گذاشتن باید در عمل پایبندی خود را اثبات کند، گفت: تجربه برجام جلوی چشمان مردم ایران است. مردم باهوش ایران سادهاندیش نیستند که دوباره وارد بازی اقدامات نقد در برابر نسیه شوند. مثل این است که پول کالایی را به فروشنده دادهایم اما کالایی تحویل نگرفتیم. چه کسی راضی به چنین معاملهای است؟ پس دولت آمریکا به جای پیششرط گذاشتن به دنبال اقدام جدی برای رفع تحریمها باشد.
قالیباف همچنین با اشاره به نظارت میدانی خود در راستای عمل به قانون لغو تحریمها از بازدید هفته گذشته خود از سایت هستهای فردو خبر داد و گفت: خوشحالم از اینکه با همراهی دولت محترم چرخ سانتریفیوژها به حرکت درآمده است. رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه با چرخیدن سانتریفیوژها و غنیسازی ۲۰ درصدی دست دستگاه دیپلماسی را برای رفع تحریم پر کردهایم، گفت: معتقدیم صنعت هستهای با عواید اقتصادی حاصل از تولید انرژی و با تولید رادیو دارو و همچنین منافع متعدد در بخشهای کشاورزی میتواند در خنثی کردن تحریمها موثر باشد.