طیف حامی ناتو در پارلمان اروپا خواهان برکناری بورل، مسؤول سیاست خارجی اتحادیه شد
بحران در مرزهای شرقی اتحادیه اروپایی در حال تبدیل به شکافی سیاسی در داخل این اتحادیه است. سفر اخیر جوزپ بورل، مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی به مسکو برای مذاکرات ۲ روزه با مقامات دولت روسیه با واکنشهایی منفی در هر دو طرف مواجه شده است، حتی به شکلی مضحکهآمیز خود او نیز سفر خود را زیر سوال برده و به نوعی زیر حرفهایش در مسکو زده است!
سفر بورل به روسیه، فرصتی بود برای طیف خوشبین به رابطه با غول شرقی اروپا در بروکسل تا پیش از موعد نزدیک دیدار وزرای خارجه روسیه و اتحادیه اروپایی در روز ۲۲ فوریه (۴ اسفند) و در بحرانیترین شرایط روابط ۲ طرف به یک همگرایی نسبی برسند.
مذاکرات بورل در مسکو در شرایطی پنجشنبه و جمعه هفته گذشته انجام شد که کشورهای مهم اروپایی به همراه آمریکا و انگلیس، کرملین را به بهانه اعتراضات اخیر در این کشور در حمایت از آلکسی ناوالنی، چهره بازداشت شده مخالف ولادیمیر پوتین زیر فشار گذاشته بودند. در حالی که اتحادیه اروپایی برای تصمیمگیری درباره وضع تحریمهای جدید علیه روسیه به همین بهانه آماده میشد، مسؤول سیاست خارجی کاتالانش بلافاصله خود را برای بهبود روابط به مسکو رساند.
او درباره روابط اتحادیه اروپایی و روسیه و فضای ژئوپلیتیک جهانی با سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه و همچنین با نمایندگان سازمانهای جامعه مدنی این کشور دیدار کرد.
همزمان دولت روسیه ۳ دیپلمات آلمانی، لهستانی و سوئدی را به خاطر حضور غیرقانونی در تظاهرات حمایت از ناوالنی، «عنصر نامطلوب» خوانده و از خاک خود اخراج کرد.
حال بیش از ۵۰ نماینده پارلمان اروپا به اورزولا فون درلاین، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپایی نامهای نوشته و در آن درخواست کردهاند که بورل به خاطر ناکامیهای پیاپی در دفاع از منافع اتحادیه از سمتش استعفا کند. ریهو تراس، نماینده استونی در پارلمان اروپا در دفاع از محتوای این نامه معتقد است که سفر بورل به مسکو، غیرقابل دفاع و حقارتبار بوده است. فرمانده پیشین ارتش استونی که یکی از چهرههای شاخص بلوک حامی توسعه شرقی ناتو در بروکسل محسوب میشود، گفته است: «این سفر یک فاجعه بزرگ بود، چرا که روسیه هر کاری را که میتوانست برای تحقیر عالیرتبهترین دیپلمات اتحادیه اروپایی، کرد».
از نظر تراس، بیانیه بورل پس از بازگشت از مسکو به مثابه «ریختن اشک تمساح» است.
اشاره او به توجیهات یکشنبه گذشته بورل در تارنمای سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپایی بود که دیدار اخیرش با لاوروف را «بسیار پیچیده» خوانده و از اینکه روسیه رویکردی سازنده در قبال اروپا ندارد، ابراز تأسف کرده بود. او به اروپاییها هشدار داد: «روسیه دارد بتدریج از اروپا جدا میشود و به ارزشهای دموکراتیک به عنوان یک تهدید موجود نگاه میکند». با این حال، او خواهان باز ماندن مسیرهای دیپلماتیک میان ۲ طرف شد.
البته سخنگوی سیاست خارجی اتحادیه اروپایی کمی بعد منکر این شد که این حرفهای بورل به منزله ابراز پشیمانیاش از سفر به مسکو است.
حال نماینده استونی در پارلمان اروپا و بلوک حامی ناتو از فرصت استفاده و همه اقدامات بورل را ضداروپایی قلمداد کردهاند. تراس به یورونیوز گفته است که نهتنها سفر بورل به مسکو فاجعهبار بوده، بلکه انتقادهای او از آمریکا به عنوان متحد اصلی اتحادیه اروپایی به خاطر سختگیری بر کوبا و همچنین دفاع او از واکسن روسی اسپوتنیک برای مقابله با کرونا نیز در حیطه مسؤولیتش نبوده است. احتمالا پارلمان اروپا با همین روند، نقش میانجیگرانه مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی برای احیای توافق هستهای با ایران را هم زیر سوال برده و با ایزوله کردن یا برکناری بورل، برجام را معلق نگاه خواهد داشت.
***
فقیر شدن پنجم شهروندان اتحادیه اروپایی
بر خلاف تعهد اتحادیه اروپایی به کاهش شهروندان فقیر خود متعاقب بحران مالی سپتامبر سیاه ۲۰۰۸، یکپنجم شهروندان این اتحادیه در حال فقیر شدن هستند. طبق گزارش دفتر منطقهای مبارزه با فقر شدید سازمان ملل مستقر در مقر اتحادیه اروپایی، در سال جاری میلادی 21 درصد شهروندان 27 کشور عضو اتحادیه اروپایی عضو در آستانه فقیر شدن قرار دارند که این شامل ۱۹ میلیون و ۴۰۰ هزار کودک و ۲۰ میلیون و ۴۰۰ هزار کارگر میشود. این در حالی است که پارسال کشورهای عضو اتحادیه متعهد شده بودند شمار فقرا را به ۲۰ میلیون نفر کاهش دهند. این آمار در حالی منتشر میشود که گزارشگر ویژه فقر سازمان ملل متحد نسبت به بدتر شدن اوضاع در ماههای آینده اطمینان دارد. به گزارش یورونیوز، اولیویه دو شوتر میگوید: «میدانیم بحران مثل یک موشک دومرحلهای است. ما همین حالا شمار بسیاری از افراد را داریم که پیشاپیش درآمدشان را از دست دادهاند. خیلی از آنها حتی قبل از شیوع کرونا هم در فقر به سر میبردند اما مرحله دوم و سختتر تا پایان سال ۲۰۲۱ فرا میرسد؛ وقتی که همزمان با ورشکستگیهای بزرگ، شمار بسیار بیشتری کارشان را از دست میدهند. کمک دولتها به شرکتها کمکم کاهش مییابد و بسیاری از بنگاههای اقتصادی در ماههای پیش رو مجبور به اعلان ورشکستگی هستند». او رقابت مالیاتی میان کشورهای اروپایی برای جذب سرمایهگذاری خارجی بیشتر را یکی از عوامل اصلی ناتوانی برای مبارزه با پدیده فقر در این منطقه میداند و میگوید: «دولتهای اروپایی هر سال ۱۶۰ تا ۱۹۰ میلیارد یورو از درآمدهای مالیاتی خود را (برای جلب سرمایهگذاری) از دست میدهند». شوتر از دولتهای اروپایی میخواهد شجاعت بازتعریف بنیادین حکمرانی اقتصادی- اجتماعی را داشته باشند. در حال حاضر اصل رقابت و تلاش برای رسیدن به بازار رقابتی کامل، به مثابه الگوی اقتصادی اتحادیه اروپایی عمل میکند. با وجود اهمیت تامین اجتماعی، شمار بالای فقرا و افراد در آستانه سقوط به زیر خط فقر نشانگر چالش جدی برای کشورهای اروپایی و اتحادیه اروپایی در دوره بحران کروناست.