مصطفی پورکیانی: تاریخ کشورمان پر از فراز و فرودهایی است که به لحاظ تصویری و هنری سوژه‌های بکری برای فیلمسازان و مستندسازان فراهم کرده است؛ فیلمسازانی که با ذوق هنری خود می‌توانند حقایق و اتفاقات گذشته را به بهترین شکل ممکن برای فرزندان و آیندگان این دیار به یادگار بگذارند. 

معمولا اتفاقات و وقایع مهم تاریخی با نقل قول‌های فراوانی گفته می‌شود. افراد مختلف هر کدام بنا بر زاویه دید و تجربه زیستی خود، بخشی از آن اتفاق را روایت می‌کنند و این وظیفه حساس و مهم فیلمساز است که قبل از شروع ساخت، بیشترین زمان خود را برای تحقیقات و پژوهش بگذارد تا همه زوایای آن واقعه را با جزئیات بررسی کند تا خروجی تصویری آبرومند ارائه دهد. 

انقلاب اسلامی ایران در سال 57 یکی از اتفاقات و وقایع مهم تاریخ کشور به شمار می‌آید و تاکنون اتفاقات مختلف آن سوژه سریال و فیلم‌های فراوانی بوده است اما شاید نکته مهم و مغفول مانده این ماجرا بحث تحقیقات و پژوهش سریال باشد که گاه در کمترین زمان و با بی‌دقتی انجام می‌شود و نتیجه کار این می‌شود که با وجود اهمیت این اتفاق تاریخی، تا به حال سریال‌ها و فیلم‌های ماندگاری چه در سینما و چه تلویزیون به تصویر کشیده نشده است. 

در نگاهی دیگر شاید نتیجه این کار بی‌اعتمادی بیشتر مردم و مخاطبان به رسانه ملی باشد. گفتن اتفاقات آن دوره به نفع عده‌ای خاص یا نگفتن عمدی برخی وقایع باز به نفع عده‌ای خاص، باعث نمی‌شود تاریخ ناگفته باقی بماند و اگر این کار به دست فیلمسازان متعهد و دلسوز اتفاق نیفتد، بدون شک تصویری که توسط معاند این آب و خاک بر پرده سینما و تلویزیون می‌نشیند، نتایج بدتری به دنبال دارد. 

اکبر نبوی، مستندساز و منتقد سینما و تلویزیون درباره اینکه چرا در این سال‌ها کمتر اقتباسی درباره چهره‌ها و سوژه‌های انقلابی در سریال‌ها صورت گرفته است، بیان کرد: نمی‌دانم چه آفتی به جان نویسندگان ما افتاده است که برای کارهای تصویری درام و داستانی اعم از سینمایی یا تلویزیونی، کمتر خود را به زحمت تحقیق و پژوهش می‌اندازند، البته نمی‌گویم هیچ کس چنین کاری را انجام نمی‌دهد اما تعداد کمی هستند که خود را ملزم به تحقیق و پژوهش یا استفاده از منابع مکتوب داستانی و اقتباسی می‌دانند. 

وی ادامه داد: اگر شخصا بخواهم از کسانی که به تحقیق ملزم هستند یاد کنم، به انگشتان یک دست هم نمی‌رسند. به طور مثال محمدرضا گوهری و علیرضا طالب‌زاده از جمله این افرادند که وقتی متنی می‌نویسند، قطعا درباره آن تحقیق می‌کنند. شاید بنده با محتوا و رویکردهای‌شان در آثاری که می‌نویسند، کاملا موافق هم نباشم اما اطمینان دارم اهل تحقیق هستند. 

این فعال سینمایی که در برخی گروه‌های فیلم و سریال صداوسیما نیز حضور داشته است، درباره فیلمنامه‌های راه یافته به این گروه‌ها عنوان کرد: در طول ۲ سال گذشته ۳ متن در حوزه تاریخ معاصر که به اواخر قاجار و اوایل پهلوی اول مربوط می‌شد، به دست ما رسیده است. من زمانی که هر ۳ متن را خواندم مشخص بود هیچ تحقیق و پژوهشی پشت آنها نبوده است و نویسندگان اطلاعات کلی از آن مقطع داشته یا شنیده و بر اساس آنها به تخیلات خود اکتفا کرده‌اند. 

نبوی در ادامه به مهر گفت: مسلما تخیل از عناصر اصلی درام است اما وقتی می‌خواهیم به یک مقطع، رخداد یا شخصیت تاریخی نزدیک شویم، این نزدیکی نباید صوری و تشریفاتی باشد و اتفاقا اقتباس در اینجا بسیار کمک‌کننده است. نبوی در بخش دیگری از سخنانش درباره مدیرانی که درباره موضوعات انقلابی سفارش کار می‌دهند، عنوان کرد: مدیران در کاری که متولی آن هستند سختگیر نیستند و به دم دستی‌ها اکتفا می‌کنند. منظور از سختگیری، ممیزی یا سانسور آثار نیست بلکه این سختگیری‌ها به کیفیت کار برمی‌گردد. نبوی ساخت آثار شاخص یک هنرمند در برخی دوره‌ها را هم به حضور این مدیران سختگیر و دقیق مرتبط دانست و عنوان کرد: مدیرانی که از آثار با کیفیت حمایت می‌کنند و امکانات لازم را هم در اختیار هنرمند می‌گذارند، خروجی کار هم اثری غنی و قوی می‌شود. مرحوم ضیاءالدین دری، زمانی سریالی حرفه‌ای و با کیفیت مثل «کیف انگلیسی» می‌سازد چون مدیران از او چنین کاری خواسته‌اند و زمانی هم خروجی یک دوره «کلاه پهلوی» می‌شود و هر دوی اینها غیر از کارگردان به شرایط دیگری از جمله مدیران زمانه هم بازمی‌گردد.