گروه فرهنگ و هنر: آیین پایانی پانزدهمین دوره جشنواره بین‌المللی شعر فجر با حضور سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محسن جوادی معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، ایوب دهقانکار مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، مریم جلالی دبیر علمی جشنواره شعر فجر، مصطفی راضی‌جلالی دبیر اجرایی جشنواره و تعدادی از داوران، برگزیدگان و اهالی رسانه برگزار شد. در ابتدای این مراسم مصطفی راضی‌جلالی، دبیر اجرایی پانزدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر در سخنانی اظهار داشت: امسال، فرهنگ و ادبیات کشور و به تبع آن شعر روزهای سختی را پشت سر گذاشت. جشنواره بین‌المللی شعر فجر نیز از این قاعده مستثنا نبود. کرونا، میهمان ناخوانده نفس‌های شهر شده بود و خمودی و کرختی و خاموشی ما را‌ طلب می‌کرد. ادبیات اما نقطه‌ روشنی است که همواره ما را به زندگی امیدوار و رهنمون می‌کند. وی گفت: روشن است جشنواره بین‌المللی شعر فجر باید با رعایت کامل دستورالعمل‌ها برگزار می‌شد تا هیچ عضوی از هیأت علمی و داوران محترم بخش‌های مختلف، با مشکل مواجه و به بلیه کرونا گرفتار نشود. جلالی خاطرنشان کرد: اعضای دبیرخانه و همکاران من در این دوره با دقتی مینیاتوری و با رعایت کامل موازین بهداشتی، ساعت‌ها و روزها و ماه‌ها، میزبانی امانتدار و مهربان بودند تا این دوره نیز به سرانجام خویش برسد. حساسیت‌های جشنواره شعر فجر ذاتاً بالاست و این‌ نگاه‌ها به ‌خاطر تاثیر جشنواره کاملا طبیعی است اما باید در اینجا اذعان کنم یگانه اصل جشنواره همواره حفظ سلامت روند برگزاری بوده است؛ این «حفظ سلامت» امسال ۲ مصداق داشت. وی با بیان اینکه گزارش آثار رسیده را پیش‌تر منتشر کرده‌ایم، گفت: فقط این نکته را عرض کنم که پایش آثار در دبیرخانه زیر نظر هیات علمی با دقت صورت گرفت تا تمام کتاب‌ها بررسی و خوانده شود. برخی کتاب‌ها حتی چند بار خوانده شد. برخی دوستان بر این باورند که پایش گزارش دادنی نیست ولی باید بگویم برگزارکنندگان جشنواره اعتقاد راسخ به اهمیت استقلال داوران داشته و دارند. پشت این انتخاب‌ها که همگی رأی فنی و مبتنی‌ بر مؤلفه‌های شعری داوران بزرگوار بوده، ده‌ها کارشناس و استاد ادبیات نشسته‌اند و در برگزاری شایسته این رویداد، به دبیرخانه و هیات علمی مشاوره داده‌اند. جلالی با تاکید بر اینکه پانزدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر، بخش ویژه هم داشت، اضافه کرد: وقتی جنگ تحمیلی آغاز شد و شهر ما بمباران می‌شد، ۱۰ سالم بود. هیچ پسر ۱۰ ساله‌ای بمباران خانه‌اش را از یاد نمی‌برد. آن روزها فکر نمی‌کردم بعد از ۴۰ سال، ادبیاتی چنین بالنده، گسترده، متنوع و باکیفیت از حماسه دفاع، زاده شود؛ سروده‌هایی خونین، گلگون و همانند شهدای‌مان؛ حماسی. 

به گفته دبیر اجرایی جشنواره، حماسه ۸ ساله مردم ایران، جزو معدود کنش‌هایی است که تمام هنرمندان اصیل بر آن اتفاق‌نظر دارند. توان و وظیفه ما، نکوداشت و پاسداشت شاعران این حماسه و همه فداکارانی است که امروز، ایران را سرپا و امن به دست ما رسانده‌اند. اصحاب شریف رسانه به همین خاطر، دعوت دبیرخانه پانزدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر برای بزرگداشت چهلمین سال آغاز دفاع‌مقدس را با افتخار پذیرفتند. وی با اشاره به بخش انتخاب چهره‌های برتر شعر دفاع‌مقدس با حضور اصحاب رسانه تصریح کرد: با انتخاب رسانه‌ها این چهره‌ها امروز معرفی خواهند شد. همچنین دبیرخانه جشنواره شعر فجر، افتتاحیه این دوره را به یاد سردار شهید حاج‌قاسم سلیمانی و شهید محسن فخری‌زاده برگزار کرد تا بگوید از قاتلان این سرداران بیزار است. دوست است با هر کسی که با شهدای ما دوست باشد و دشمن است با هر کسی که با شهدای ما دشمن باشد. جلالی با بیان اینکه دوره آموزش ۲ ماهه «در ۳ بخش شعر کلاسیک، شعر سپید و شعر نیمایی» هم با حضور شاعران نامدار کشور و بهره‌مندی نزدیک به ۴ هزار شاعر جوان به شکل برخط برگزار شد که گزارش آن در همین جلسه تقدیم خواهد شد، گفت: بر خود لازم می‌دانم علاوه‌ بر دبیران دوره‌های پیشین این جشنواره، از دبیر علمی این دوره، سرکار خانم دکتر مریم جلالی، شاعر و پژوهشگر ادبی سپاسگزاری کنم که یاری‌رسان ما بودند. از هیات علمی و هیات‌های داوری، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاون امور فرهنگی ایشان و نیز مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران هم سپاسگزارم که صبوری و همراهی کردند و در این اوضاع رستاخیزگون کرونا کنار ما ایستادند تا پانزدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر را برگزار کنیم. وی در پایان اینگونه گفت: آیین پایانی پانزدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر را هم تقدیم می‌کنیم به مدافعان جان و روح مردم (جهادگران سلامت) که یاد و خاطرشان بی‌هیچ گَرد فراموشی در این جلسه حاضر است. اختتامیه آخرین جشنواره شعر فجر در سال‌هایی با سریال ۱۳۰۰ امروز برگزار می‌شود. امیدوارم قرن جدید ایرانیان، قرن درخشش و شکوفایی بیشتر شعر و ادبیات فارسی باشد. 

مریم جلالی، دبیر علمی جشنواره نیز در این مراسم گفت: جشنواره شعر فجر یکی از مهم‌ترین جشنواره‌های ادبی ایران است. این جشنواره از سال ۸۵ تاکنون هر ساله آینه‌ای برای انعکاس طرح نوی ترغیب و تکریم پژوهشگران و شاعران و بازشناسی کلام نیک و صاحبان کلام است. وی افزود: جشنواره شعر فجر فرصتی است برای نشان دادن اینکه چگونه می‌توان با کلمات زیبا دید و به وسیله واژگان زیبا جنگید. این جشنواره یعنی ادب، تاریخ، اجتماع، سیاست، عشق و زندگی. جلالی در پایان گفت: شعر امروز به جنسیت‌ها و چارچوب‌های سنی محدود نشده و قوی‌تر از گذشته به حیات خود ادامه می‌دهد. 

هیات داوران پانزدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر اسامی برگزیدگان این جشنواره را هم در این مراسم اعلام کرد که اسامی چند بخش مهم به شرح زیر اعلام شد: 

«هیات داوران شعر بزرگسال پانزدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر در بخش شعر نو از میان مؤلفان کتاب‌های نامزد شده، بر خود فرض می‌داند از ۲ شاعر پیشکسوت که پس از چند دهه فعالیت ادبی، آثارشان در سطح اول شعر معاصر درخشیده و به این مرحله از جشنواره نیز راه یافته است تجلیل کند: استاد «م.‌موید» به احترام ۵ دهه شاعری موثر و توجه به فرهنگ شیعی در شعر نو و استاد «محمدباقر کلاهی اهری» به احترام بیش از ۴ دهه سرودن و تاثیرگذاری در جریان بی‌حاشیه‌ این گونه از شعر». 

 

* بخش ویژه چهلمین سالگرد آغاز دفاع‌مقدس

«خانه کتاب و ادبیات ایران به عنوان مجموعه برگزارکننده جایزه ادبی جلال آل‌احمد و جشنواره بین‌المللی شعر فجر بر خود وظیفه دانست که در چهلمین سالگرد آغاز جنگ تحمیلی از کسانی که در طول 40 سال ادبیات دفاع‌مقدس قلم زده‌اند تجلیل کند. طبق روالی که در جایزه ادبی جلال از فعالان حوزه رسانه نظرخواهی شده بود، در جشنواره بین‌المللی شعر فجر نیز پس از برگزاری جلسات داوری، با انتخاب این عزیزان 14 تن از شاعران موثر در حوزه شعر دفاع‌مقدس انتخاب شده‌اند که توسط دبیرخانه از آنها تجلیل می‌شود».

برگزیدگان بخش ویژه دفاع‌مقدس (به ترتیب حروف الفبا): حسین اسرافیلی، مرتضی امیری‌اسفندقه، عباس باقری، عباس براتی‌پور، پرویز بیگی‌حبیب‌آبادی، محمدحسین جعفریان، عبدالرضا رضایی‌نیا، قادر طهماسبی (فرید)، محمدرضا عبدالملکیان، علیرضا قزوه، عبدالجبار کاکایی، علی‌محمد مؤدب، یوسفعلی میرشکاک و سیمین‌دخت وحیدی

 

* بخش نفس‌های شعر در روزگار کرونا

«دبیرخانه پانزدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر بر خود وظیفه دانست از میان افراد و مجموعه‌هایی که در شرایط گسترش ویروس کرونا نه‌تنها دست روی دست نگذاشتند، بلکه از محدودیت‌های کرونایی، برای شعر و ادبیات فارسی فرصت ساختند، تقدیر کند. بزرگوارانی که در ایام تعطیلی جلسه‌ها و انجمن‌های شعر هر یک به گونه‌ای در فضای مجازی، فعالیت چشمگیر دارند».

برگزیدگان: محمودرضا اکرامی‌فر، مریم حائری، محمدکاظم کاظمی، محمد میلان‌لک و محمدحسین نعمتی

گفتنی است این مراسم به دلیل ضرورت رعایت دستورالعمل‌های ابلاغی از سوی ستاد ملی مقابله با کرونا، به صورت زنده از صفحات اجتماعی خانه کتاب و ادبیات ایران قابل مشاهده برای عموم بود. 

***