کد خبر: 231031تاریخ: 1399/12/10 00:00
گزارش «وطن‌امروز» از مؤلفه‌های سیاست خارجی بایدن در منطقه غرب آسیا
تنش‌زا مثل ترامپ
گروه سیاسی: «شما نمی‌توانید بدون مجازات عمل کنید. مراقب باشید»؛ این را جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا درباره پیام حمله به سوریه برای ایران، در پاسخ به سوال خبرنگارانی که او را در سفر به تگزاس همراهی می‌کردند، گفت.
به گزارش «وطن‌امروز»، مستاجر جدید کاخ سفید با حمله به اهداف جبهه مقاومت در مرز سوریه و عراق این پیام را صادر کرد که آمریکا همان آمریکای ترامپ است اگر چه دیگر ردی از حضور مرد مو نارنجی و جنجالی در راس تصمیم‌گیری هیات حاکمه ایالات متحده نباشد.
بر خلاف تبلیغات اشتباهی که مدعی بود دولت بایدن امتداد دولت اوباماست اما رئیس‌جمهور منتخب آمریکا وقت زیادی را صرف نکرد تا خلاف این ادعا را به اثبات برساند. ابعاد این تحلیل غیرواقع‌بینانه در داخل ایران اینگونه پیش رفت که از شبیه‌سازی بایدن و اوباما، بازگشت فوری رئیس‌جمهور دموکرات به برجام و منطقه امن‌تر با محدود شدن عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی را نتیجه می‌گرفت اما نه تنها بایدن هیچ اراده‌ای از دولتش برای بازگشت به برجام و لغو تحریم‌های ترامپ نشان نداد که در نخستین موضع‌گیری رسمی خود در اجلاس امنیتی مونیخ، بدون اینکه کوچک‌ترین اشاره‌ای به بازگشت به توافق هسته‌ای کند، ایران را عامل بی‌ثباتی در منطقه خواند.
تنها ساعاتی پس از نخستین گفتوگوی تلفنی جو بایدن با ملک سلمان، پادشاه سعودی، مواضع کتائب حزب‌الله در سوریه هدف قرار گرفت. اگر چه از قرار معلوم بایدن درباره مسائل حقوق بشری و قتل جمال خاشقجی روی خوشی به محمد بن‌سلمان نشان نمی‌دهد اما با حمله به جبهه مقاومت در سوریه نشان داد سعودی‌ها را در برابر مقاومت در منطقه تنها نخواهد گذاشت.
در همین زمینه گاردین در گزارشی نوشت: آمریکا بن‌سلمان را عامل قتل خاشقجی می‌داند اما او را مجازات نمی‌کند، چون شاهزاده سعودی متحد سیاسی آمریکایی‌هاست. دولت بایدن گزارش غیرمحرمانه مبنی بر دست داشتن بن‌سلمان در قتل ستون‌نویس واشنگتن‌پست را منتشر کرده و نام 76 سعودی را که در این قتل همکاری داشته‌اند، به عنوان تحریم‌شدگان از سوی آمریکا ذکر کرده است. مجازات‌های مختلفی از جمله بلوکه‌شدن دارایی‌ها شامل این افراد می‌شود اما با این وجود هیچ‌گونه مجازاتی برای شخص بن‌سلمان از سوی آمریکا در نظر گرفته نشده است. این موضوع به این دلیل است که آمریکا می‌داند بزودی بن‌سلمان بعد از پدر زمام رسمی امور را در دست می‌گیرد و او یک متحد استراتژیک و مهم آمریکا در خاورمیانه است و بایدن با تمام شعارهای فریبنده خود نمی‌خواهد تغییر اساسی در این رابطه ایجاد کند.
دولت تازه‌کار ایالات متحده با حمله به محور مقاومت در مرز سوریه و عراق، مکانی راهبردی که ۲ سال پیش از داعش پاکسازی شد، این پیام را ارسال کرد که احیای داعش یکی از رئوس اصلی سیاست‌های منطقه‌ای بایدن در برابر جبهه مقاومت است. از نکات مهم در ارتباط با حمله هوایی آمریکا به شرق سوریه این است که پایگاه‌های مورد حمله در نزدیکی مرز عراق و سوریه و در نزدیکی گذرگاه راهبردی بوکمال- القائم واقع است. این گذرگاه از زمان بازگشایی مجدد در 4 سال اخیر و بازپس‌گیری از داعش، نقش مهمی در تقویت لجستیکی نیروهای مقاومت داشته است. تروریست‌های داعش و دیگر گروه‌های تروریستی در این مدت بارها اقدامات نظامی متعددی را علیه نیروهای مقاومت در این گذرگاه ترتیب داده‌اند و دولت آمریکا نیز انتقادهای صریحی را نسبت به بازگشایی این گذرگاه داشته است.
رفتار دوگانه و دورویی بایدن در برابر اقدام مشابهی که دولت ترامپ در حمله به سوریه انجام داده بود و انتقاد بایدن به حمله آمریکا به سوریه در آن مقطع بخوبی گویای تداوم سیاست‌های تهاجمی ترامپ از سوی بایدن است. پایگاه اینترنتی شبکه چینی سی‌جی‌تی‌ان در این باره به بررسی ابعاد مختلف سیاست دولت جدید آمریکا پرداخته و مواردی را که نشان‌دهنده شباهت سیاست‌های کلان ۲ دولت آمریکا به رغم تغییر رئیس‌جمهور است، ذکر کرده است.
این شبکه گزارش می‌دهد شباهت‌های بایدن با ترامپ بیشتر از هر چیز در حوزه سیاست خارجی خود را نمایان کرده است. بایدن نخستین اقدام نظامی خود را در حمله به سوریه صادر کرد. بر اساس این تحلیل، دورویی دولت آمریکا در ارتباط با این تحول از چند جهت مشهود است؛ اول از همه اینکه این حمله با لفاظی‌های ضدجنگ رئیس‌جمهور آمریکا در دوران رقابت‌های انتخاباتی در تضاد است. دیگر اینکه «جن ساکی» سخنگوی کاخ سفید که او هم دست‌پرورده دولت اوباماست، در توئیتی در سال ۲۰۱۷ همین اقدام را از سوی ترامپ تقبیح کرده بود. او در این باره نوشته بود: «اختیار قانونی حملات چیست؟ اسد یک دیکتاتور بی‌رحم است اما سوریه یک کشور مستقل است».
به نوشته این رسانه چینی، به نظر می‌رسد بمباران و زیر پا گذاشتن حاکمیت سوریه موضوعی است که هر دو حزب آمریکا درباره آن اتفاق نظر دارند. شاید نزدیک‌ترین نقطه اشتراک ۲ رئیس‌جمهور اخیر آمریکا، سیاست آنها در قبال چین باشد. بایدن به طور مداوم از چین با عنوان «چالش» یاد کرده است. او گفته با پکن بشدت رقابت خواهد کرد و در تلاش است ائتلافی را برای مهار چین تشکیل دهد.
دولت بایدن به دلایل متعددی از جمله شکاف گسترده اجتماعی در داخل که عملا کشور را به ۲ قسمت تبدیل کرده، باعث شده فرانسیس فوکویاما آمریکا را «کشوری زانو زده» بنامد، دولت ضعیفی در آمریکاست و بر این اساس با وجود شعارهایی که مبنی بر بازگشت آمریکا از سوی دولتمردان این کشور سر داده می‌شود، ایالات متحده در دوره بایدن در ادامه سیر افول این کشور در نظم جهانی، ناچار است همان سیاست «اول آمریکا»ی ترامپ را پیش گیرد.
در همین حال یکی دیگر از لایه‌های تحلیلی حمله پنجشنبه آمریکا به مواضع مقاومت در سوریه به ارتباط این موضوع با سیاست‌های منطقه‌ای آمریکا در قبال ایران بازمی‌گردد. «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی بایدن 4 ماه پیش از انتخابات آمریکا طی یادداشتی در مجله فارین افرز نوشت: آمریکا بارها تلاش کرده است با استفاده از ابزارهای نظامی نتایج غیرقابل دسترسی در خاورمیانه ایجاد کند. اکنون وقت آن رسیده است با استفاده از دیپلماسی تهاجمی (Aggressive Diplomacy) نتایج پایدارتری در این منطقه به دست آوریم.
سالیوان می‌افزاید: تاکنون گفتوگو درباره دیپلماسی منطقه‌ای به چگونگی امکان برقراری مجدد توافق هسته‌ای میان ایران و آمریکا در زمان ریاست‌جمهوری یک سیاستمدار جدید دموکرات در کاخ سفید متمرکز شده است. خروج از دوره برخورد و تصادم درباره پرونده هسته‌ای هم فوری و هم ضروری است اما این تنها کار آمریکا برای اقدام نیست. همچنین آمریکا باید شرایط را برای گفتوگوی منطقه‌ای ساختارمند مهیا کند - با حمایت سایر اعضای شورای امنیت سازمان ملل- تا راه‌هایی برای کاهش تنش‌ها، ایجاد مسیرهایی برای محدودسازی تنش و مدیریت بی‌اعتمادی به دست آید.
***
سخنگوی کاخ سفید: قصد کاهش تحریم‌های ایران را نداریم
سخنگوی کاخ سفید با ادعای اینکه آمریکا آماده گفت‌وگوهای دیپلماتیک با ایران در چارچوب 1+5 است، گفت واشنگتن قصد کاهش تحریم‌های وضع شده علیه ایران را ندارد. «جن ساکی» در یک نشست خبری در پاسخ به سوالی درباره وضعیت کنونی مذاکرات پیرامون توافق هسته‌ای با ایران مدعی شد آمریکا آماده گفت‌وگوهای دیپلماتیک با ایران است. بنا بر گزارش وب‌سایت کاخ سفید، ساکی تصریح کرد: موضع ما همچنان این است که آماده مذاکرات دیپلماتیک هستیم، آمریکا آماده است بر سر میز بنشیند و با شرکای‌مان در چارچوب 1+5 و ایرانی‌ها درباره توافق گفتوگو کند. ما قصد نداریم گامی برای کاهش تحریم‌ها برداریم. ما چنین گزینه‌ای روی میز قرار نداده‌ایم. وی در ادامه گفت: اما در حال حاضر، اروپایی‌ها از ما دعوت کرده‌اند و ما منتظر ایرانی‌ها هستیم. سخنگوی کاخ سفید همچنین در پاسخ به سوالی درباره حمله هوایی اخیر آمریکا به شرق سوریه و این ادعا که پیام حمله به ایران چه بوده است، مدعی شد: پیام رئیس‌جمهور بایدن این است که برای محافظت از آمریکایی‌ها، اقدام می‌کند و زمان تهدید او حق دارد به روش انتخابی خود دست به اقدام بزند.