عباس اسماعیل‌گل: مجموعه‌مستند طبیعت‌گردی «ایرانگرد» چند سال است در فصل‌های مختلف، میهمان خانه‌های مردم و علاقه‌مندان به مستند است و در این مدت، با اجرا و روایتگری خاص و منحصربه‌فرد «جواد قارایی»، توانسته مخاطبان بسیاری برای خود فراهم کند به طوری که استقبال مخاطبان عام از مستند «ایرانگرد» موجب شده شبکه‌های مختلف در ایام نوروز به بازپخش این مستند اقدام کنند و جالب اینکه باز هم مورد توجه مخاطبان قرار گرفته است. به همین بهانه «وطن‌امروز» پای صحبت‌های جواد قارایی، کارگردان، تهیه‌کننده و راوی این مستند نشسته است. 

مجموعه‌مستند «ایرانگرد» چند سالی است که به عنوان یکی از پرمخاطب‌ترین برنامه‌های ایام نوروز روی آنتن شبکه‌های مختلف می‌رود که نشان‌دهنده این است که جواد قارایی، تهیه‌کننده و راوی «ایرانگرد» بخوبی ذائقه مخاطب را می‌شناسد و جنس روایت‌هایش عامه‌پسند و بانشاط است. او در کنار نمایش تصویری ناب از طبیعت ایران، اقوام را هم بخوبی و بدرستی معرفی می‌کند و ما را با وجوه کمتر شناخته‌شده‌ای از مردم ایران آشنا می‌کند. 

قارایی که این روزها مشغول تدوین فصل چهارم «ایرانگرد» برای پخش در نوروز 1400 است به «وطن‌امروز» گفت: به علت همه‌گیری کرونا، شکستگی پای من، کرونا گرفتن تصویربردار و برخی مشکلات دیگر تا حدودی از کار عقب افتادیم اما تمام تلاش‌مان را می‌کنیم که این مستند را به نوروز ۱۴۰۰ برسانیم. 

وی گفت: فصل چهارم «ایرانگرد» در 10 قسمت شامل به تصویر کشیدن طبیعت کرمان، اردبیل، خوزستان، لرستان، هرمزگان و سمنان است که از اول فروردین‌ماه هر شب از شبکه یک سیما روی آنتن می‌رود. 

این مستندساز ادامه داد: بدون شعارزدگی می‌خواهم بگویم همین که این مستند طی سال‌های اخیر مورد اقبال مخاطبان قرار گرفته است و طی این سال‌ها توانسته‌ایم علاوه بر کسب رضایت مخاطبان حرفه‌ای حوزه مستند، بخش عمد‌ه‌ای از مخاطبان عام را جذب یک اثر مستند کنیم، برای بنده و خانواده بزرگ مستند ایران افتخار بزرگی است اما اینکه چه مسائلی موجب دیده شدن و مورد پسند قرار گرفتن «ایرانگرد» از سوی مردم شده، جدا از لطف خداوند، به عوامل مختلفی وابسته است؛ ساختارشکنی هدفمند در تولید اینگونه مستندها، مهم‌ترین علت این اتفاق مهم به حساب می‌آید. 

قارایی ادامه داد: بنده و همکارانم در «ایرانگرد» تمام تلاش‌مان را کردیم که فضایی صمیمی و واقعی از طبیعت بکر کشورمان برای مردم روایت کنیم و از سوی دیگر از به کار بردن الفاظ شعارگونه و مبالغه‌آمیز در روایت منطقه خودداری کردیم تا مخاطب همزادپنداری عمیقی با برنامه داشته باشد. 

وی درباره تفاوت‌های فصل چهارم «ایرانگرد» با فصل‌های قبلی این برنامه گفت: پس از پخش هر فصل مجموعه «ایرانگرد» ما هم همراه مخاطبان قسمت‌های مختلف مستند را تماشا و سعی می‌کنیم با یک ارزیابی دقیق، نقص‌ها و اشکالات مختلف را شناسایی و تا حد امکان در فصل‌های بعدی این موارد را رفع کنیم و از سویی پس از فصل نخست که مورد اقبال مخاطبان قرار گرفت، تصمیم گرفتیم در اقدامی ریسک‌پذیر، فصل‌ چهارم را با ریتم تندتر تدوین کنیم. 

همچنین تیم تحقیق و پژوهش «ایرانگرد» در انتخاب مناطق مختلف فصل چهارم وسواس بسیاری به خرج داده‌ تا به لحاظ علمی و محیط‌زیستی این فصل «ایرانگرد» از جاذبه خاصی برای مخاطب برخوردار باشد. 

این مستندساز در بخش دیگری از سخنانش از دغدغه‌های خود درباره حفظ محیط‌زیست گفت: کافی است نگاهی به حجم زمین‌خواری‌ها، ترویج سبک زندگی کاملا صنعتی در میان روستایی‌ها و... بیندازید.

 وی افزود: در کنار این موارد، تصمیمات غیرمسؤولانه و ناپخته برخی مسؤولان درباره نگهداری منابع طبیعی و حفظ فرهنگ‌های اصیل اقوام را که مشاهده ‌کنید، متاسفانه همانند من امید چندانی به ماندگاری منابع طبیعی و فرهنگ‌های اقوام ایرانی نخواهید داشت و در نهایت تمام تلاش خود را خواهید کرد روند تخریب منابع طبیعی و فرهنگ اصیل را با کندی مواجه کنید که ما در برنامه «ایرانگرد» چنین هدفی را دنبال می‌کنیم. البته در این میان ذکر این نکته خالی از لطف نیست که نقش آموزش‌وپرورش در این‌ باره می‌تواند کلیدی باشد، زیرا با فرهنگسازی درباره این موضوعات می‌توان هم مدیران آینده را آنگونه که شایسته است تربیت کرد و هم اینکه نوجوانان و جوانان را به اهمیت حفظ این منابع و فرهنگ‌ها آگاه کرد.  

قارایی در این باره که در حوزه مستندسازی با موضوع طبیعت‌گردی، مخاطبان کیفیت آثار داخلی را با نمونه‌های خارجی مقایسه می‌کنند، گفت: شاید در فصل اول برنامه «ایرانگرد» مقایسه شدن با مستندهای مطرح خارجی برایم اهمیت داشت اما رفته‌‌رفته که «ایرانگرد» با تبدیل شدن به یک برند، جایگاه اصلی خود را میان مخاطبان پیدا کرد، دیگر این موضوع هیچ اهمیتی برایم نداشت، البته این سخنم به این معنا نیست که نباید آثار خارجی را تماشا کرد، اتفاقا یک هنرمند برای پیشرفت باید بهترین و حرفه‌ای‌ترین آثار مرتبط با حوزه فعالیتش را رصد کند. یک واقعیت را هم باید در نظر بگیریم و آن اینکه مستندسازی ایران تا چند سال پیش از جایگاه رفیعی در میان مستندسازان برتر جهان برخوردار نبود اما خوشبختانه چند سالی است با ورود نسل جدید از جوانان دغدغه‌مند، مستندهای تولیدی به لحاظ کیفی رشد خوبی داشته است و کم‌کم مستند ایران جایگاه اصلی خود را در دنیا پیدا خواهد کرد.

 وی ادامه داد: متاسفانه از سوی دیگر برخی دوستان مستندساز منتظرند ببینند چه اثری مورد پسند مردم قرار می‌گیرد که بلافاصله در اقدامی غیراخلاقی نسبت به کپی‌برداری اقدام کنند که متاسفانه این موضوع برای «ایرانگرد» صدق می‌کند و حتی شاهد بودیم عینا قاب‌بندی‌ها و برخی دیالوگ‌های «ایرانگرد» را در برنامه‌شان کپی کرده‌اند و هیچ اتفاقی هم نیفتاده است، متاسفانه با این روند هم به پول بیت‌المال خیانت می‌شود و هم در حق یک تیم خلاق و زحمتکش جفا می‌شود که امیدوارم دیگر شاهد اینگونه اتفاق‌ها در هیچ حوزه هنری نباشیم. 

قارایی در پایان گفت: می‌خواهم در این ایام سختی که ویروس کرونا زندگی مردم را تحت تاثیر قرار داده، ضمن آرزوی تندرستی برای مردم کشورم، این نکته را بگویم که شاید الان بیشتر از هر زمان دیگری دل‌مان برای نابودی طبیعت بکر مناطق سرزمین‌مان بسوزد و حالا که کمتر می‌توانیم به این مناطق سرک بکشیم، بیشتر قدر این نعمت خدادادی را بدانیم و ان‌شاءالله در دوران پساکرونا برای حفظ آن تلاش بیشتری کنیم.