کمیل نقیپور: رهبر معظم انقلاب اسلامی در سخنرانیشان در روز مبعث بر تاثیر «تواصی به صبر» در بهبود شرایط و مقابله با جنگ نرم دشمن تاکید کردند. ایشان در سخنرانیشان در این باره فرمودند: 2 عنصر مهم برای مواجهه با این دشمنیها لازم است -که بنده همیشه توصیه کردهام، باز هم توصیه میکنم- ۲ خصوصیت در آحاد مردم لازم است: یکی عبارت است از بصیرت، و دومی عبارت است از صبر و استقامت.
حضرت آیتالله خامنهای در تعریف صبر فرمودند: «صبر یعنی چه؟ صبر یعنی استقامت در این راه، زاویه پیدا نکردن با این صراط مستقیم و پای فشردن بر حرکت در این صراط مستقیم؛ این به معنای صبر است. صبر را بد معنا نکنند، صبر را جور دیگری [معنا نکنند]. البته غالبا دشمنان یا کسانی که آگاهی درستی ندارند، صبر را بد معنا میکنند؛ صبر یعنی اینکه انسان استقامت بورزد، پافشاری کند، ایستادگی کند، راه را ادامه بدهد، متوقف نشود؛ این معنای صبری است که در مقابله با دشمنان به کار میرود».
بنا بر تعریفی که رهبر معظم انقلاب از صبر ارائه دادند، مفهوم صبر اشاره به کنش و حرکت در وجود آدمی دارد. استقامت ورزیدن و راه را ادامه دادن- که رهبر انقلاب در تعریف صبر از این مفاهیم استفاده کردند - اشاره به یک حرکت فعالانه در مواجهه با دشمنیها و مشکلات دارد. این تعریف از صبر با تعریفی که غالبا از این مفهوم میشود و دربرگیرنده یک حالت منفعلانه است، تفاوت دارد.
رهبر انقلاب در ابتدای سال جاری در سخنان نوروزیشان تعریف موسعتری از صبر ارائه کرده بودند. ایشان در این باره گفتند: خداوند برای مقابله با دشمنیها به پیغمبر دستورالعمل داد؛ از اول بعثت، خدای متعال پیغمبر را امر به صبر کرد... حالا صبر یعنی چه؟ صبر به معنای نشستن و دست روی دست گذاشتن و انتظار نتایج و حوادث را کشیدن نیست؛ صبر یعنی ایستادگی کردن، مقاومت کردن، محاسبات درست خود را و محاسبات دقیق خود را با خدعهگری دشمن تغییر ندادن؛ صبر یعنی پیگیری اهدافی که برای خودمان ترسیم کردهایم؛ صبر یعنی با روحیه حرکت کردن و ادامه دادن؛ این معنای صبر است. چنانچه این ثابتقدم بودن و مقاومت کردن، با عقل و تدبیر و مشورت همراه شود - همچنان که در قرآن هست «اَمرُهُم شوری بَینَهُم»- قطعا پیروزی نصیب خواهد شد... پس صبر یعنی تسلیم نشدن، دچار ضعف نشدن، دچار تردید نشدن، با شجاعت و عقل جلوی دشمن را گرفتن و دشمن را مغلوب کردن، که آن وقت قرآن میفرماید: اِن یَکُن مِنکُم عِشرونَ صابِرونَ یَغلِبوا مِائَتَین 10 نفر شما با 100 نفر و 20 نفر شما با 200 نفر از آنها میتوانید روبهرو بشوید و غلبه کنید؛ این در یک شرایطی است؛ در یک شرایطی 10 برابر، در یک شرایطی 2 برابر، میتوانید شما با آنها مواجه بشوید». بنابراین آنچه سبب تغییر وضعیت دشمنی میشود، ایجاد خلل در دستگاه محاسباتی دشمن است و یکی از راههای ایجاد تغییر در ذهنیت دشمن، پرهیز از اتخاذ رویکردی است که دشمن انتظار آن را میکشد. به عنوان مثال برنامهریزی و هزینه گستردهای که دشمنان جمهوری اسلامی برای شکستن جبهه مقاومت در سوریه انجام دادند، طی چند ماه منجر به سقوط دولت بشار اسد میشد، حتی در تحلیلهای اولیه فرماندهان نظامی ایران شرایط جنگ در سوریه بسیار دشوار مینمود و پس از چند هفته جریان مقاومت در این جنگ شکست میخورد اما تاکید رهبر معظم انقلاب بر حفظ جریان مقاومت در این جنگ، ورق را به نفع جمهوری اسلامی تغییر داد. به بیان دیگر حضور فعالانه ایران در جنگ سوریه در قالب حمایت مستشاری و سیاسی و صبر در برابر هجمهها و دشمنیها در جبهههای مختلف سیاسی، نظامی، فرهنگی و... در نهایت منجر به پیروزی جریان مقاومت شد. دشمن هیچگاه گمان نمیکرد رویکرد ایران در برابر این جنگ آن رویکردی باشد که در 10 سال گذشته در سوریه مشاهده کرده و همین امر همان گزارهای بود که تمام تحلیلهای آنان درباره سرنوشت این جنگ را بر هم زد. به بیان دیگر همخوان نبودن محاسبات دشمن با رویکرد فعالانه ایران کار را به جایی رساند که چند هزار میلیارد دلار هزینه آمریکا در این جنگ نهتنها بینتیجه بماند، بلکه مایه بیآبرویی و ضربهای به حیثیت این کشور شود. رفتار ایران در ماجرای جنگ سوریه نمونه بارزی از صبر در برابر دشمنیها به حساب میآید. «صبر» در برابر دشمن یا استقامت ورزیدن در برابر دشمن، معادلات را تغییر داد و همانگونه که توسط خداوند در قرآن وعده داده شده، پیروزی همراه با گروه باایمانی بود که در راه خداوند صبر پیشه کرده بودند. رمز اینکه چطور صبر میتواند در شرایط فعلی منجر به پیروزی شود، در تاثیری است که در خنثی کردن خدعه دشمن دارد. همانگونه که گفته شد، خدعه دشمن با ایجاد تغییر در دستگاه محاسباتی دشمن بیاثر میشود. این تغییر زمانی به وجود میآید که برنامهریزی دشمن درباره تاثیر پروژههایش به هم بریزد و این اتفاق زمانی میافتد که مردم و مسؤولان رفتاری برخلاف رفتار دلخواه دشمن در برابر فشارها و دشمنیها داشته باشند. از سوی دیگر تعریفی که رهبر انقلاب از مفهوم «امیدآفرینی» ارائه فرمودهاند، نشان میدهد ایشان مختصاتی برای نقد وضعیت موجود ترسیم کردهاند؛ انتقاد از کمتحرکی و مدیریت خسته و توصیه به ایستادگی. مشخص است این توصیه ایشان ترویج روحیه پرکاری و مدیریت فعالانه به عنوان یکی از راههای برونرفت از وضعیت موجود است.