علیرضا نبی، دکترای اقتصاد و کارآفرین نمونه در گفتوگو با «وطنامروز» پیشنهادهایی درباره کنترل قیمت اقلام خوراکی و ممانعت از فعالیت دلالان و سودجویان مطرح کرد. وی در این باره اظهار کرد: مشکل کنونی اقتصاد ایران توزیع نادرست است. توزیع نادرست باعث شده هزینه بالا برود. وقتی روند عرضه طولانی میشود، قیمت بالا میرود و باعث به وجود آمدن دلالی میشود. در هیچ کجای دنیای اینقدر سازمانها ناهماهنگ عمل نمیکنند. در بعضی مواقع خیلی موازی هستند و از همدیگر خبر ندارند.
نبی اظهار داشت: در کشور ما سیستم جامع اطلاعات توزیع وجود ندارد و این موضوع باعث زیان تولیدکننده و مصرفکننده به صورت توأمان شده است. برای مثال اگر زنجیره توزیع مشخص باشد، خریدار متوجه میشود پرتقالی که خریده، توسط کشاورز به چه قیمتی فروخته شده، چند روز در سردخانه مانده و در نهایت با چه میزان سودی به فروش رسیده است. اینگونه دیگر مجالی برای دلالی باقی نمیماند، از سوی دیگر سود کشاورز هم بیشتر میشود.
این کارآفرین نمونه کشوری ادامه داد: هیچ کدام از وزارتخانههای ما سیستم جامع توزیع ندارند. البته هیچ گونه برنامهریزیای هم در این باره نشده است. اگر شبکه جامع توزیع را دولت طراحی کرده بود، همه مکانهای عرضه ثبت میشدند و قابل رصد و پیگیری بودند. هماکنون با پیشرفت قابل ملاحظهای که در شرکتهای دانشبنیان در چند سال اخیر داشتهایم، میشود این شبکه را طراحی کرد. در عرصه فناوری با وجود شرکتهای دانشبنیان موفق، متاسفانه وزارتخانههای صمت و جهاد کشاورزی از این فرصت غفلت کردند و همتی برای ایجاد این سیستم نداشتند.
نبی اظهار داشت: سوال اینجاست که چرا در سیستم وزارت جهاد کشاورزی شبکه وجود ندارد. ۲ وزارتخانه صمت و جهاد کشاورزی با آنکه زیر نظر یک دولت هستند، با هم هماهنگ نیستند و چشم دیدن همدیگر را ندارند و حاضر نیستند اطلاعات خود را با هم به اشتراک بگذارند. مقام معظم رهبری هم در سخنرانی چند ماه گذشته به این موازیکاری اشاره کردند و گفتند گرانیها حاصل ناهماهنگی بخشهای مختلف است. این حرف کاملا درست و فنی است. وقتی دولت میرود پرتقال مصری وارد میکند ولی در برج 7 و 8 پرتقال باغدار ایرانی را خرید نمیکنند تا دلال برود محصول باغداران را به ثمنبخس خریداری کند، دولت باید کاری کند. در همه اقلام این مشکل وجود دارد و دولت جانب تولیدکننده را نمیگیرد.
این کارآفرین نمونه اظهار داشت: برای سال آینده دولت میتواند شبکه از مزرعه تا فروشگاه را طراحی و با فسادهایی که در شبکه توزیع وجود دارد مبارزه کند. در چنین شبکههایی کالاها براحتی قابل رصد هستند. این بحث در دنیا پیگیری میشود. کشور در حال حاضر زیرساختهای استفاده از شبکه توزیع هوشمند را دارد ولی به دلیل اینکه تزاحم منافع وجود دارد، این بحث در دولت پیگیری نمیشود. شفافیت، منافع بعضی دولتیها را از بین میبرد. حالا دولت به جای استفاده از این تکنولوژی، ستاد تنظیم بازار درست کرده است که این ستاد در تنظیم خودش مانده است. وزارتخانهها باید همت کنند تا شبکه توزیع اصلاح شود ولی چون منافع دارند، این کار را نمیکنند. وی با اشاره به صحبت دولت برای مبارزه با دلالی گفت: دلالها نتیجه اشتباهات دولت هستند. وقتی ارتباط مستقیم بین کشاورز و باغدار با تولیدکننده وجود ندارد، فساد رخ میدهد. برخی از تصمیمهای اشتباه دولت، چند ماه بعد نتیجهاش معلوم میشود. حالا این اشتباه دولت فرصت برای دلالان به وجود میآورد. برای دولت و وزارتخانههایش سخت است بگویند اشتباه کردهایم، پس میگویند گرانیها تقصیر دلالان بود. کوتاه کردن دست دلالان برای دولت آسان است. دلالی وجود ندارد، این آدرس اشتباه دولت است. وی با اشاره به صحبتهای روحانی درباره وزارت بازرگانی گفت: وزارت بازرگانی قتلگاه دستاوردهای کشور در دوران تحریم است. تولیدکنندهها در این 8 سال بسیار سختی کشیدند تا توانستند خودشان مواد اولیه را تهیه کنند. نباید براحتی دستاوردهای تحریم را پای وزارت بازرگانی ذبح کرد. وزارت بازرگانی برای منفعت عدهای دارد سر از خاک در میآورد. آقای روحانی از مجلس نتیجه نگرفت، حالا میخواهد نظام را تحت فشار قرار دهد. باید همایش گذاشت و دستاوردهای تحریم را برای مردم بازگو کرد. تولیدکنندهها با وجود فشار بسیار، توانستند کالاهای مورد نیاز را تولید کنند.