عباس اسماعیلگل: فصل دوم سریال «گاندو» به کارگردانی جواد افشار و تهیهکنندگی مجتبی امینی در حالی به عنوان گزینه نوروزی شبکه سوم سیما انتخاب شد و روی آنتن رفت که تا روزهای آخر اسفندماه، بنا بر تبلیغات رسانهای، قرار بود سریال طنز «بوتیمار» از این شبکه پخش شود ولی در همان روزهای پایانی سال، مدیرگروه فیلم و سریال شبکه ۳ به صورت رسمی اعلام کرد سریال «لوتی» یا همان «گاندو 2» قرار است به عنوان سریال نوروزی این شبکه پخش شود. آذرپندار تغییر نام سریال را به دلیل فشارهای سیاسی پیش آمده در پخش فصل اول این سریال عنوان کرد و در نهایت این سریال با همان نام «گاندو 2» راهی آنتن شد. در حالی در آخرین روز تعطیلات نوروزی قسمت سیزدهم به عنوان قسمت آخر این مجموعه پخش شد که توقف 15 دقیقهای این سریال در میانه پخش و توضیحات آخر سریال که «این داستان ادامه دارد...» واکنشهایی را در فضای مجازی به همراه داشت. به هر حال اینکه شبکه سوم سیما برای سریال نوروزی خود یک سریال امنیتی- جاسوسی را روی آنتن برد، یک ریسک محسوب میشد زیرا مخاطبان نوروزی سالهاست به تماشای مجموعههای طنز در ایام نوروز عادت کردهاند اما به هر حال «گاندو 2» روی آنتن رفت بسیار پربیننده شد و در ایام نوروز توانست نظر مساعد مخاطبان را به خود جلب کند. در ادامه در گفتوگو با محمدتقی فهیم، منتقد سینما و تلویزیون به بررسی فصل دوم مجموعه «گاندو» پرداختهایم.
محمدتقی فهیم ابتدا درباره «فصل دوم» سریال گاندو گفت: سالهاست مخاطبان سریالها عادت کردهاند در فصل دوم سریالهای پرطرفدار به نسبت فصل نخست با یک افت محسوسی مواجه شوند اما به جرأت میتوان گفت برخلاف رویه، فصل دوم سریال «گاندو» نسبت به فصل نخست از کیفیت بهتری در همه بخشها برخوردار بود و از نظر موضوع، مضمون، مؤلفههای فنی و حتی رویکردهای پژوهشی یک سر و گردن از فصل نخست جلوتر بود.
وی ادامه داد: بدون شک بخش عمدهای از این موفقیت رو به جلو در فصل جدید سریال «گاندو» به تواناییهای جواد افشار در مسند کارگردان بازمیگردد، کارگردانی که در کارنامه کاریاش ضعف هم به چشم میخورد اما انگار در فصل جدید سریال «گاندو» جواد افشار از همه نظر به پختگی کامل رسیده است و به نظر من «گاندو 2» بهترین اثر جواد افشار در کارنامه کاریاش محسوب میشود.
این منتقد درباره بازیگران مجموعه «گاندو» گفت: طی سالیان گذشته فیلمهای سینمایی و سریالهای مختلف امنیتی- جاسوسی ساخته شده است که در اغلب این آثار کاراکتر ماموران امنیتی برای مخاطبان ایرانی غیرقابل باور بوده است اما سریال «گاندو» در هر ۲ فصل، تمام این معادلات را بهم زده است و مردم در این سریال با ماموران امنیتی که تیپ شدهاند مواجه هستند و در خیلی از سکانسها با این ماموران همزادپنداری میکنند. وی تصریح کرد: البته در این میان نباید از ایفای نقش تاثیرگذار و متمرکز بازیگران نقشهای ماموران امنیتی به سادگی بگذریم، بازیگرانی که با هدایت صحیح کارگردان کار بخوبی توانستهاند از پس نقشهایشان برآیند به طوری که ما در این مجموعه شاهد هستیم بازیگران جوانی چون پندار اکبری به یک بلوغ بازیگری رسیدهاند که در این میان باید گفت سرآمد بازیگران «گاندو» وحید رهبانی است. این بازیگر حوزه تئاتر بخوبی توانسته است با بهرهگیری از تکنیکهای بازیگری، یک مامور امنیتی باورپذیر و دوستداشتنی را به تصویر بکشد؛ مامور امنیتیای که علاوه بر جدی بودن شخصیت خود، رابطه عاطفی و خوبی با زیردستانش برقرار کرده است.
فهیم در بخش دیگری از سخنانش به ترکیب بازیگران فصل دوم مجموعه «گاندو» اشاره کرد و افزود: اگر به آثار شاخص سریالها و فیلمهای امنیتی- جاسوسی دنیا نگاه کنید میبینید آثاری موفقاند که در فصلهای آتی خود به بازیگران اصلی دست نزنند و اینکه جواد افشار شاکله اصلی بازیگران نیروهای امنیتی فصل نخست «گاندو» را در فصل دوم هم حفظ کرده بود، از مهمترین نقاط قوت فصل دوم محسوب میشود، زیرا مخاطبان در فصل دوم «گاندو» بخوبی با کاراکترهای امنیتی سریال ارتباط برقرار کردهاند.
* هیچچیزی دردناکتر از سانسورهای دولتی سلیقهای نیست
منتقد پیشکسوت سینما و تلویزیون درباره توقف پخش سریال «گاندو 2» گفت: هیچ رخدادی برای ما منتقدان دردناکتر از سانسورهای دولتی سلیقهای نیست. دولت آشنا به رکن چهارم دموکراسی و مدعی فضای معتدل، طاقتش به اندازه بچهدموکراتها هم نیست. وی تاکید کرد: البته پیش از این برخی از ما کیسه منتقد و مخالف دولت بودن به تنمان کشیده شده بود. سالهاست از ساخت و نمایش فیلمهای آمریکاییای که به قلب سنا میزنند و رئیسجمهورها را به صلابه میکشند تعریف و تمجید کردهایم تا شاید خودمان به نقطهای برسیم که در نقد درون ساختار سیاسی ارتقا یابیم. وی ادامه داد: گاندو به عنوان مدلی از نمایش که درون سیستم به پاکسازی میپردازد، امیدواریهایی را برای افزایش اعتماد به نفس برنامهسازان و سینماییها ایجاد کرد؛ سریالی که در راستای تقویت اعتماد عمومی خوش درخشید و بالاخره جسارت و شهامت در ورود به زوایای تاریک گعده نفوذیها، قدرت آقازادهها، وادادهها و رویزیونیستها را به نمایش گذاشت. فهیم تصریح کرد: گاندو در عین اهمیت در حوزه سیاست و ریاست و وطنفروشی، ارزشهای دراماتیک عامهپسندی هم داشت و این میتوانست برای جلب تودهها و خواص مردد در مشارکتها موثر واقع شود اما کوتهبینی و فقدان درک از کار رسانه و نمایش منتقدانه و نه براندازانه در سالهای گذشته مانع از کارکرد درست و نهادینه رسانه و سینما شده است و حالا با توقف پخش گاندو، تیر بدفهمی و تحمل ضعیف آقایان به حد اعلا خودنمایی کرد. وی در پایان گفت: اینان نمیدانند که در درجه نخست دارند به خودشان ضربه اصلی را میزنند، یعنی فراموش کردهاند که در یک کشتی سفر میکنند ولی بعید است که ندانند و شاید عمدی در کار است اما هر گزینهای درست باشد، چیزی جز مردمستیزی و دادن فرصت به دشمن نیست.
***
بهجامانده از حواشی «گاندو»
هنگام پخش «گاندو 2» به موضوع نفوذ عوامل اطلاعاتی سرویس جاسوسی انگلیس در تیم ایرانی مذاکرات برجام نیز پرداخته شد که این مساله واکنش وزیر امور خارجه را در پی داشت؛ ظریف در فضای مجازی به این سریال واکنش نشان داد و با حضور در کلاب هاوس بیان داشت: «گاندو از اول تا آخر دروغ است!». پس از اظهارات محمدجواد ظریف در کلاب هاوس درباره سریال گاندو و دروغ خواندن محتوای این سریال، مجتبی امینی، تهیهکننده سریال گاندو در واکنش به اظهارات ظریف طی توئیتی نوشت: «سریال گاندو «دروغ» نبوده و نیست. «گاندو» صدای در گلو مانده مردم است؛ نمایش «خیانت» و «فریبکاری» آمریکا و انگلیس است. دروغ، تضمین امضای جان کری بود. دروغ، وعدههای آمریکا و انگلیس برای برداشته شدن همه تحریمها بود. دروغ، وعده رونق اقتصادی است، که نتیجه آن کوچک شدن سفره مردم بوده است. گاندو بر اساس اسناد واقعی ساخته شده... اسناد و مدارکی که پشتوانه پژوهشی نگارش فیلمنامه بوده را در فیلم مستندی در اختیار مردم قرار خواهیم داد».