مصطفی خدابخشی: کرونا یک بار دیگر در سایه بی‌تدبیری دولت و در یک تناقض فاحش در تصمیم‌گیری برای سفرهای نوروزی، روند صعودی به خود گرفت. در آمارهای ارائه شده توسط وزارت بهداشت، نمودارهای مربوط به تلفات جانی و میزان بستری‌ها عملا سمت و سوی عمودی شدن به خود گرفته‌اند. در حالی آمار تلفات جانی کرونا در کشور از مرز 63 هزار نفر عبور کرد که دولت می‌توانست با تصمیم‌گیری صحیح در مدیریت سفرهای نوروزی تا حد چشمگیری مانع از بروز و ظهور موج چهارم کرونا در کشور شود. عملا عدم توجه به نظر متخصصان و در اولویت نبودن نظرات وزارت بهداشت در اتخاذ تصمیم نهایی برای انجام یا عدم انجام سفرهای نوروزی، شرایط را به‌گونه‌ای کرد که رئیس دولت به مردم «سفر به سلامت» گفت. عملا با این رویکرد بستری خطرناک برای چرخش مجدد کرونا در کشور فراهم آمد. 

نوع تصمیم‌های اتخاذ شده درباره سفرهای نوروزی این نکته را نمایش می‌دهد که موضوع جدی و دارای اولویت کرونا حتی برای ستاد ملی مبارزه با کرونا به موضوعی جاری و عادی مبدل شده و تخصص و نگاه علمی در تصمیم‌گیری‌ها به عنوان معیارهای اصلی به حاشیه رفته‌ است. بعد از صدور مجوز برای سفرهای نوروزی توسط ستاد ملی مقابله با کرونا، مسؤولان وزارت بهداشت و بسیاری از متخصصان به صورت دائم از پیامدهای دلهره‌آور انجام سفرها هشدار دادند اما در کمال تعجب حسن روحانی به عنوان رئیس ستاد ملی مقابله با کرونا در روز هفتم فروردین با قاطعیت اعلام کرد «پیک کرونا تمام شده است». 

 

* رشته‌هایی که پنبه شد

عدم توجه به نظرات کارشناسی و اتخاذ تصمیمات خارج از چارچوب‌های علمی، کار را به جایی رساند که با ثبت ۴۴۰ میلیون تردد در ایام نوروز و به عبارتی افزایش 89 درصدی سفرها در نوروز 1400 نسبت به نوروز 1399، هر روز بر آمار مبتلایان و بستری‌ها افزوده شد و در نهایت تلفات این بیماری به رکوردهای قبلی ۳ رقمی خود در سال گذشته رسید. این در حالی است که با پیگیری‌ها و مجاهدت‌های کارکنان نظام سلامت، این رقم در روزهای پایانی سال 99 به کمتر از 60 نفر فوت در روز رسیده بود اما سفرهای نوروزی و نوع مواجهه دولت با آن ورق را برگرداند تا در مقابله با کرونا به نقطه سر خط برسیم. در حالی که صعود وحشت‌آفرین آمار کرونا کشور را در بهت فرو برد و شهرهای قرمز از 9 شهر به 47 شهر افزایش یافت، حسن روحانی 14 فروردین یعنی تنها پس از 7 روز از نظر قبل خود عبور کرد و گفت: «در ۲ استان، موج چهارم آغاز شده و در برخی استان‌های دیگر نیز اگر مراعات نکنیم ممکن است وارد موج جدید بیماری کرونا شویم!»رئیس‌جمهور همچنین در اظهارنظری دیگر اعلام کرد: افزایش سفرها در ایام نوروز موجب افزایش تعداد شهرهای نارنجی و قرمز در کشور شده و احتمال مواجه شدن با موج جدید، جدی است. حال سوالی که در این زمینه مطرح می‌شود این است که تحقیقات علمی در تصمیم‌گیری‌های صورت گرفته در ستاد ملی کرونا تا چه میزان دارای اهمیت است و آیا اصولا این تحقیقات و نظرات علمی در این بخش‌ دارای ضریب است یا خیر؟ چرا در شرایطی که وزیر بهداشت با قسم حضرت عباس به دنبال جلوگیری از انجام سفرهای غیرضروری بود، نتیجه حاصل از جلسات این ستاد چیز دیگری شد؟ علت این تناقض را باید در کجا به جست‌وجو نشست؟

 

* ۵۰ درصد شهرستان‌ها قرمز و نارنجی شدند

پیامدهای عدم تصمیم‌گیری درست در زمینه سفرهای نوروزی، امروز در حال نمایش است به‌طوری که ایرج حریرچی، معاون کل وزیر بهداشت گفت: متاسفانه با ۹۶ شهرستانی که امروز به شهرهای قرمز و زرد اضافه شدند اکنون ۲۱ درصد شهرها به قرمز و زرد تبدیل وضعیت پیدا کرده‌اند و مجموع شهرهای قرمز و زرد ۲۲۷ شهرستان است، در حالی که مجموع آبی و زرد ۲۲۱ شهرستان است و ۵۰ درصد شهرستان‌ها در وضعیت قرمز و نارنجی قرار دارند. وی با بیان اینکه ۵ درصد شهرها در وضعیت آبی قرار دارند، افزود: ۱۳ مرکز استان به قرمز و نارنجی تبدیل وضعیت پیدا کرده‌اند؛ شهرهای قرمز و نارنجی کلانشهرهایی هستند که از نظر جمعیت تراکم بیشتری دارند. حریرچی ادامه داد: موجی که عمدتا از جنوب غرب با ویروس جهش‌یافته شروع شده بود غرب را فراگرفته است و در شمال کشور نیز شیوع این بیماری را با سفرهای نوروزی شاهد هستیم و به‌رغم افزایش فعالیت بیمارستان‌ها در کشور، موارد بستری و شیوع ابتلا آسانسوری شده است و تعطیلی مشاغل گروه ۲، ۳ و ۴ در شهرهای قرمز اجرا خواهد شد. حریرچی گفت: ۸۸ شهرستان در وضعیت قرمز هستند و ۵۴ شهرستان به شهرهای نارنجی اضافه شده‌اند و مجموع شهرهای نارنجی به ۱۳۹ رسیده است. وی در پاسخ به این سوال که آیا امکان دارد شرایط وخیم‌تر از این شود؟ بیان کرد: ممکن است تعداد بستری‌ها افزایش پیدا کند. همچنین محدودیت‌های شهر قرمز، برای تهران اعمال می‌شود. 

 

* افزایش ۳ برابری قربانیان کرونا در تهران

سعید خال، مدیرعامل بهشت‌زهرای تهران با بیان اینکه آرایش بحران در بهشت‌زهرا گرفته‌ایم، گفت: روزانه تا ۲۴۰ متوفی را می‌توانیم کفن و دفن کنیم؛ البته در آبان‌ماه چند روزی تا ۴۰۰ فوتی داشتیم و بعد از آن مقداری فروکش کرد. در روزهای پایانی سال ۹۹ در فاصله زمانی حدود ۳ ماه بود که فوتی‌های ناشی از کرونا حول و حوش عدد 20 بود؛ حتی ۲۸ اسفند، یعنی روز پنجشنبه آخر سال، ۹ فوتی داشتیم. اما این روزها شرایط سخت و بدی را سپری می‌کنیم و عدد ۵۸ را ثبت کردیم. 

 

* افسار مهار کرونا از دست‌مان در رفت

نکته قابل تأمل درباره تصمیمات اتخاذشده برای سفرهای نوروزی در سخنان دکتر سعید نمکی نهفته است. وزیر بهداشت در این باره گفت: تلاش شبانه‎روزی کادر درمان فوتی‎ها را به سمت تک‌رقمی شدن برده بود، گفتیم نگذارید افسار کرونا از دست‌مان در برود اما امروز در رفته است و معلوم نیست چه زمانی دوباره بتوانیم فوتی‎ها را ۲رقمی کنیم. وی همچنین در نشست کمیسیون بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با هشدار نسبت به افزایش موارد مثبت کرونا در کشور، گفت: با یکی از سهمگین‌‌ترین امواج کرونا مواجهیم و نظام سلامت ایام پرچالشی را پیش رو دارد. نمکی بیان داشت: متاسفانه ارزشمندترین همکارانم را به دلیل سهل‌‌انگاری و عادی‌پنداری عده‌ای از دست می‌دهیم و این غصه و رنج بزرگی است. وی درباره مدیریت بیماری کرونا ادامه داد: ما وارد عرصه جدیدی شده‌ایم و این موج را بسیار سهمگین‌تر از چیزی می‌بینم که برخی دوستان می‌بینند. 

 

* کسی به حرف‌های من گوش نداد

وزیر بهداشت از تصمیمات اتخاذشده درباره سفرهای نوروزی گلایه کرد و گفت: پیش از عید به رؤسای دانشگاه‌‌های علوم‌پزشکی از طریق ویدئوکنفرانس تأکید کردم که تلاش زیادی را برای کنترل کرونای انگلیسی داشته باشند و همه آماده‌باش بودند اما متأسفانه درباره کنترل سفرها کسی به حرف من گوش نداد و امروز با گرفتاری بسیار سنگینی مواجهیم. 

وی تصریح کرد: برای نظام سلامت ایام پرچالشی را می‌بینم. می‌توانستیم به این مرحله نرسیم. اتفاقی که در خوزستان افتاد به ما نشان داد که مدیریت این ویروس، کار بسیار سخت و مشکلی است و سختی‌هایی که کادر بهداشت و درمان در کنترل این بحران در خوزستان متحمل شدند از تلاش‌‌های ۱۲ ماهه برای کل کشور سخت‌‌تر و سنگین‌‌تر بود و در واقع اگر همزمان ۳ موج مانند خوزستان به ما تحمیل می‌‌شد، نظام سلامت فرو می‌‌ریخت. وزیر بهداشت در ادامه با بیان اینکه تهیه واکسن بسیار دشوار است و در دنیا کالای سیاسی به شمار می‌‌رود و در اختیار هر کسی قرار نمی‌‌دهند، تصریح کرد: حتی یک نفر از مسؤولان جمهوری اسلامی تاکنون واکسن نزده و رهبر معظم انقلاب هم تأکید کردند که واکسن ایرانی می‌‌زنند. متأسفانه پولی را از ۱۰ درصد هدفمندی و یک درصد ارزش افزوده به ما ندادند. طرح شهید سلیمانی را دنبال کردم و معتقد بودم که باید از ظرفیت بسیج برای مبارزه با کرونا استفاده کرد.

 

* پافشاری ستاد مبارزه با کرونا در برقراری پروازهای ترکیه

در حالی که ترکیه در شرایط حاد کرونایی قرار دارد، در ایام نوروز مرزهای ایران و ترکیه همچنان باز ماند و پروازها برای سفرهای گردشگری دایر بود. با آنکه وزیر بهداشت ۱۱ فروردین در نامه‌ای به عبدالرضا رحمانی‌فضلی، وزیر کشور و فرمانده قرارگاه عملیاتی مبارزه با کرونا، خواستار لغو ترددهای هوایی و زمینی «به» و «از» ترکیه شده بود اما تاکنون این سفرها ادامه داشته و ستاد ملی مقابله با کرونا برای جلوگیری از این سفرها برنامه جدی ندارد تا بار دیگر عدم توجه به نظرات متخصصان و دلواپسی‌های وزارت بهداشت به چشم آید.

در همین زمینه سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری از عدم حصول جمع‌بندی در ستاد ملی کرونا برای لغو پروازهای ترکیه خبر داد. حسن ذیبخش درباره نتیجه تصمیم‌گیری ستاد ملی مقابله با کرونا درباره پیشنهاد وزیر بهداشت مبنی بر لغو پروازهای ترکیه گفت: ستاد ملی مقابله با کرونا فعلاً درباره لغو پروازهای ترکیه به جمع‌بندی نرسیده است. سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری گفت: هر زمانی که ستاد ملی مقابله با کرونا به نتیجه رسیده و به ما ابلاغ کند، ما پروازها به ترکیه را متوقف می‌کنیم. 

 

* مرگ 172 بیمار «کووید-19» طی 24 ساعت

در آخرین آمار ارائه‌شده از سوی وزارت بهداشت در زمینه تعداد مبتلایان و متوفیان کرونا ارقام مربوط به این بیماری روندی صعودی را نشان داد. در این رابطه روز گذشته سیماسادات لاری، سخنگوی وزارت بهداشت گفت: طی 24 ساعت گذشته و بر اساس معیارهای قطعی تشخیصی ۱۳ هزار و ۸۹۰ بیمار جدید مبتلا به «کووید-۱۹» در کشور شناسایی شدند که ۲ هزار و ۴۸ نفر از آنها بستری شدند. وی افزود: متاسفانه در طول این مدت ۱۷۲ بیمار «کووید-۱۹» جان خود را از دست دادند و مجموع جان‌باختگان این بیماری به ۶۳ هزار و ۳۳۲ نفر رسید. به گفته لاری، بر اساس رنگ‌بندی جدید اعلام شده تهران هم‌اکنون در وضعیت قرمز کرونایی قرار دارد. 

 

* ضرورت توجه به معیارهای علمی در تصمیم‌گیری‌ها

دکتر مسعود مردانی، عضو علمی ستاد ملی مبارزه با کرونا در گفت‌وگو با «وطن‌امروز» با بیان اینکه باید تصمیم‌گیری‌ها در سطح کلان با بهره‌گیری از شاخصه‌های علمی صورت گیرد، گفت: ما در کمیته علمی، موضوعات را پیشنهاد می‌دهیم و توصیه می‌کنیم مردم به مسافرت نروند و در تجمعات حضور نیابند اما تصمیم‌گیری نهایی با ما نیست. وی ادامه داد: اگر نظرات ما معیار عمل قرار نمی‌گیرد، حداقل باید مورد توجه باشد. مردانی با اشاره به تبعات ناشی از سفرهای نوروزی گفت: خدا کند که گرفتاری زیادی پیش نیاید. این قابل پیش‌بینی است که ما تبعات جدی از سفرهای نوروزی خواهیم داشت و آمارها صعودی خواهد شد. در این شرایط باید به وضعیت قبل بازگردد و تمام محدودیت‌ها احیا شود. وی بیان داشت: تعداد افرادی که در کشور واکسینه شده‌اند شاید از یک درصد کل جمعیت هم کمتر باشد. ما هم‌اکنون 85 میلیون نفر جمعیت داریم، این در حالی است که تاکنون بیش از 400 هزار واکسیناسیون انجام داده‌ایم. 

 

* نحوه دورکاری کارمندان در پی قرمز شدن وضعیت کرونایی تهران

معاون توسعه مدیریت و منابع استاندار تهران با اشاره به اینکه تهران در شرایط قرمز قرار دارد، گفت: ادارات با کار ضروری حداکثر تا ۵۰ درصد و ادارات با کار غیرضروری حداکثر تا ۳۰ درصد می‌توانند کارمندان را به صورت حضوری به کار بگیرند. به گزارش ایرنا، غلامرضا عباس‌پاشا درباره روند اجرای دورکاری در تهران با توجه به افزایش آمارهای کرونا، گفت: بر اساس آخرین مصوبات ستاد ملی کرونا در شهرهای قرمز از جمله تهران حداکثر یک‌دوم کارمندان مشاغل ضروری و مهم باید به صورت حضوری فعالیت کنند، یعنی می‌توانند حداکثر تا ۵۰ درصد به صورت حضوری از کارمندان استفاده کنند و سایر ادارات هم می‌توانند حداکثر تا ۳۰ درصد به صورت حضوری از کارمندان استفاده کنند یعنی دو‌سوم کارمندان به صورت دورکار، وظایف خود را باید انجام دهند.

***