گروه بین‌الملل: 6 سال پس از تجاوز نظامی عربستان و متحدان آن در قالب ائتلاف عربی به یمن، اکنون بر همگان ثابت شده که شکست عربستان در یمن حتمی است. در این بین علاوه بر تاثیر نبردهای زمینی و به اصطلاح کلاسیک ارتش و کمیته‌های مردمی یمن در جبهه‌های نبرد بر عقب راندن سعودی‌ها، سلسله عملیات‌های یگان موشکی یمن در هدف قرار دادن مناطق نظامی و اقتصادی در عمق خاک عربستان تاثیر بسزایی در به شکست کشاندن آل‌سعود داشته است. نکته قابل تأمل اما در رابطه با عملیات‌های پهپادی - موشکی یمنی‌ها انتخاب اهدافی است که صدمه و وارد آوردن خسارت به آن تاثیر بسزایی در توان اقتصادی عربستان و جلب کردن نظر جامعه جهانی داشت. نابود کردن تاسیسات آرامکو در مناطق مختلف عربستان علاوه بر اینکه منجر به کاهش تولید نفت شده، توان اقتصادی عربستان را نیز تحت‌الشعاع قرار داده است. 

 

* تأثیر حمله به آرامکو در موازنه یمنی علیه عربستان

به گزارش «وطن‌امروز» به نقل از پایگاه یمنی «الخبر الیمنی»، برای دومین‌بار طی کمتر از یک هفته، نیروهای صنعا، غول نفتی «آرامکو» را در عمق خاک سعودی هدف قرار دادند. اما به‌راستی هدف صنعا از این اقدام و تمرکز بر هدف قرار دادن تاسیسات این شرکت نفتی چیست؟ پایگاه «الخبر الیمنی» در این باره نوشت: «در جدیدترین عملیات تهاجمی نیروهای صنعا در عمق خاک سعودی، سرتیپ «یحیی سریع» سخنگوی نیروهای مسلح یمن از هدف قرار گرفتن تاسیسات آرامکو در «جازان» با ۷ موشک بالستیک از مجموع ۱۱ پهپاد و موشک بالستیک استفاده شده در این عملیات، خبر داد». در ادامه این گزارش آمده است: آرامکو که ستون فقرات اقتصاد عربستان سعودی است، در جازان تاسیسات راهبردی متعددی دارد که مهم‌ترین آنها پالایشگاه جازان است. این پالایشگاه روزانه نزدیک به ۴۰۰ هزار بشکه نفت خام سنگین عربی را که به قیمت بالایش معروف است، تولید می‌کند. پالایشگاه جازان که سال ۲۰۱۸ تکمیل شد، وجه دیگر آرامکو پس از تاسیسات این شرکت در منطقه صنعتی «الجبیل» بود. تصاویری که تاکنون از جازان رسیده، بیانگر آتش‌سوزی‌ مهیب و وارد آمدن خسارات مالی بالا به این تاسیسات است که احتمالا به توقف کوتاه‌مدت فعالیت این پالایشگاه منجر خواهد شد. نیروهای صنعا در این ماموریت از سامانه موشکی جدیدی از نوع «سعیر» در کنار پهپادها برای غیرفعال کردن سامانه پدافندی پاتریوت استفاده کردند؛ امری که بیانگر وارد آمدن خسارات زیاد چه در تاسیسات آرامکو و چه  درسامانه پدافندی است که قادر به رهگیری و انهدام موشک‌ها و پهپادهای یمنی نیست. بنا بر این گزارش، حمله به آرامکو در عملیات اخیر، در ادامه حملات چند روز پیش صنعاست که طی آن با ۱۷ پهپاد و موشک بالستیک، عمق خاک سعودی هدف قرار گرفت؛ عملیاتی که «سی‌ام شعبان» نام گرفت و به گفته سخنگوی نیروهای مسلح یمن، تمرکز اصلی عملیات روی هدف قرار دادن تاسیسات آرامکو در الجبیل و جده بود. بنا بر این تحلیل، صنعا از آغاز حملات هوایی در عمق خاک سعودی که در پاسخ به تشدید حملات هوایی ائتلاف سعودی علیه مأرب و سایر استان‌های یمن انجام می‌داد، صرفا روی حمله به اهداف نظامی مانند فرودگاه أبها، فرودگاه ملک خالد در خمیس‌مشیط و سایر پایگاه‌های نظامی در جازان و ریاض متمرکز بود اما اکنون، روی حمله به اهداف اقتصادی مانند شرکت آرامکو متمرکز شده است. به‌راستی هدف از این اقدام نیروهای یمنی چیست؟ برای عربستان سعودی، آرامکو بزرگ‌ترین منبع درآمد ملی و ستون فقرات اقتصاد این کشور است. به اعتقاد کارشناسان روس، هدف قرار گرفتن تاسیسات این شرکت به معنای محدود کردن توانمندی‌های ریاض برای تامین عملیات‌های آن است. بنا بر این گزارش، از نظر صنعا، هدف قرار دادن آرامکو در این زمان، پیام‌های زیادی به همراه دارد. نخست اینکه، این حمله در پاسخ به محاصره تحمیلی سعودی‌ها و توقیف کشتی‌های سوخت و جلوگیری از ورود آنها به بندر الحدیده از بیش از یک سال پیش است. ضمن اینکه ریاض حاضر به جدا کردن بعد انسانی از ابعاد سیاسی و نظامی نیست و برای تحقق اهداف و دستاوردهای سیاسی خود پس از شکست نظامی، همچنان بر مرتبط کردن این پرونده‌ها با یکدیگر لجاجت می‌ورزد. هدف قرار دادن آرامکو در سایه نشانه‌های موجود مبنی بر ورود نیروهای صنعا به مأرب، سعودی‌ها را مقابل یک امتحان دشوار قرار می‌دهد، آن هم اینکه اگر ریاض اقدام به بمباران میدان‌های نفتی و تاسیسات مأرب کند، صنعا نیز همه توانمندی‌های خود را علیه آرامکو به کار می‌گیرد. در پایان این گزارش آمده است صرف‌نظر از اهداف صنعا از متمرکز شدن بر حمله علیه تاسیسات آرامکو، داده‌های موجود نشان می‌دهد این شرکت به عنوان یک شریان حیاتی سعودی‌ها در مسیر آن است که در مرحله آتی، هدف نیروهای صنعا باشد و مهم‌تر از آن، این است که در صورت تداوم و تشدید حملات نظامی ائتلاف سعودی علیه یمن و تعلل در مذاکرات، این تاسیسات به‌گونه‌ای هدف موشک‌های جدید یمن قرار می‌گیرد که آینده آن به خطر خواهد افتاد. 

 

* ریزش سهام آرامکو و هشدار واشنگتن  به اتباع خود

به نوشته پایگاه خبری «۲۶ سپتامبر»، عملیات‌های موفق نیروهای مسلح یمن در عمق خاک سعودی موجب شد  واشنگتن سطح هشدار درباره سفر به عربستان سعودی را بالا ببرد و وزارت خارجه آمریکا اعتراف کند: «حملات موشکی - پهپادی هنوز تهدیدی بزرگ بویژه برای ساکنان نزدیک به پایگاه‌های نظامی و مناطق مرزی عربستان با یمن است». از سوی دیگر، رویترز نیز نوشت: سهام بازارهای کشورهای حوزه خلیج فارس، جز سهام آرامکو، روز پنجشنبه دارای معاملات خوبی بود و ارزش سهام این شرکت پس از انتشار اخبار مربوط به حمله موشکی به سایت‌ها و تاسیسات آن در جازان نزولی شد. در این گزارش آمده بود: در پی تاکید سرتیپ «یحیی سریع» سخنگوی نیروهای مسلح یمن بر حمله موشکی - پهپادی سحرگاه پنجشنبه به مناطق حساس در شهر جازان از جمله شرکت آرامکو، سهام غول نفتی عربستان آرامکو (۲۲۲۲.SE)؛ 3/0 درصد سقوط کرد. از سوی دیگر منابع مختلف تایید کردند که این عملیات موجب بروز آتش‌سوزی در 5 مخزن تولید فرآورده‌های نفتی آرامکو شد.

 

* حمایت نظامی آمریکا از عربستان با پرچم یونان

طی 3 سال گذشته عملیات‌های مکرر یگان موشکی یمن آسمان عربستان را به ناامن‌ترین منطقه خاورمیانه تبدیل کرده است. موشک‌ها و پهپادهای یمنی در 3 ماه گذشته نقاط حساس نظامی و اقتصادی در عمق خاک عربستان را هدف گرفته‌اند. در این شرایط با تغییر دولت در آمریکا، جو بایدن، رئیس‌جمهور این کشور با هدف تطهیر خود و اعضای کابینه‌اش از شراکت در جنایات عربستان علیه غیرنظامیان یمن، اعلام کرد این کشور پشتیبانی لجستیک و نظامی از عربستان در یمن را متوقف خواهد کرد. جدا از اینکه تجاوز عربستان به یمن سال 2015 و در دوران معاونت بایدن در دولت اوباما صورت گرفت و دولت وقت آمریکا و دولت بعدی آن حمایت کاملی از عربستان داشتند، اطلاعیه دولت جو بایدن در رابطه با توقف حمایت‌های نظامی از عربستان در جنگ یمن از همان ابتدای انتشار محل بحث بود، چرا که ماهیت رابطه آمریکا و عربستان به نحوی است که ایالات متحده به دنبال تضعیف سعودی نیست. نمونه بارز این اتفاق نیز در رابطه با قتل جمال خاشقجی و عدم تحریم بن‌سلمان، ولیعهد عربستان بود. از این جهت است که عدم حمایت آمریکا از عربستان در جنگ یمن در نگاه کارشناسان و تحلیلگران مسائل منطقه چندان جدی گرفته نشد. بر همین اساس دیروز رسانه‌ها از همکاری نظامی یونان با عربستان در زمینه تامین امنیت تاسیسات نفتی آرامکو با استقرار سامانه پاتریوت به عنوان شناخته‌شده‌ترین سامانه پدافند هوایی آمریکایی خبر دادند. با توجه به روابط نظامی آمریکا و یونان و اهمیت تعاملات نظامی در نظم امنیتی جهان، بدون شک توافق یونان و عربستان بدون چراغ سبز آمریکا انجام نشده است. روز گذشته یک منبع نظامی سعودی به وبگاه «ویکی لیکس السعودیه» گفت، ریاض و آتن در آستانه امضای یک توافق نظامی برای حمایت از تأسیسات نفتی سعودی از این دست حملات هستند. 

وی افزود یک هیأت نظامی از یونان به منظور نهایی کردن این توافق هفته جاری وارد ریاض خواهد شد. این منبع نظامی تصریح کرد توافق مذکور شامل استقرار سامانه پاتریوت در داخل تأسیسات نفتی عربستان سعودی و استقرار نیروهای یونانی در این تأسیسات است. منبع مذکور در ادامه تصریح کرد انتظارمی‌رود یونان از تجهیزات نظامی آمریکایی در عربستان سعودی کمک بگیرد.

***