گروه بین‌الملل: بحران سیاسی 2 سال اخیر در رژیم صهیونیستی پس از انتخابات چهارم کماکان پا برجاست و کشیده شدن دامنه آن به بخش‌هایی از جامعه صهیونیست‌ها سبب شده تا اعتراضات و آشوب‌های اجتماعی نیز بر آن افزوده شود. در این بین وزن‌کشی احزاب سیاسی مخالف نتانیاهو در هر ۲ جریان راست و چپ که به دنبال لغو مصونیت وی و انتخاب جایگزینی برای نخست‌وزیری و تشکیل کابینه در این رژیم هستند، سبب شده جنگ قدرت بیش از هر زمان دیگری عیان شود؛ تا جایی که پس از مدت‌ها، رهبر جریان اکثریت در پارلمان یعنی نتانیاهو نتوانست کنترل کمیته موسوم به ترتیبات را در پارلمان از آن خود کند. 

 

* اولین شکست نتانیاهو پس از انتخابات چهارم

به گزارش «وطن امروز»، شکست بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر مکلف رژیم صهیونیستی در انتخابات مربوط به تعیین اعضای «کمیته ترتیبات کنست» سبب شد گمانه‌ها درباره اینکه وی در بین جریان‌های راستگرا مقبولیت خود را تا حد قابل توجهی از دست داده، تشدید شود. بر اساس این گزارش، نتانیاهو روز دوشنبه کنترل «کمیته ترتیبات کنست» را که احتمالا بهترین فرصت برای رسیدن به قدرت بود، از دست داد. این رای‌گیری اگرچه در موقعیت فعلی او در سهمیه حزب لیکود در پارلمان یا ریاست نتانیاهو بر بزرگ‌ترین فراکسیون پارلمانی خللی ایجاد نمی‌کند اما از آنجا که نظام سیاسی در رژیم صهیونیستی پارلمان‌محور است، تاثیر بسزایی در آشکار شدن بحران «وجود نتانیاهو» در ساختار قدرت این رژیم دارد. به عبارت دیگر از آنجا که در نبود دولت، پارلمان مسؤول پیشبرد امور جاری است، رای نیاوردن رئیس بزرگ‌ترین فراکسیون پارلمانی برای حضور در کمیته مربوط به این امر، پیامی جدی برای شخص نتانیاهو و هم‌حزبی‌های او است؛ رایی که می‌تواند چشم‌اندازهای فکری نمایندگان حزب لیکود در پارلمان را تغییر دهد. در حال حاضر دست‌کم 20 عضو پارلمان از احزاب راستگرا (احزاب همسو با حزب لیکود به رهبری نتانیاهو) در سطوح مختلف با نخست‌وزیری نتانیاهو مخالفت و برای برکناری وی فعالیت می‌کنند. این نمایندگان مدت‌هاست از نتانیاهو ناراضی‌اند و می‌توان گفت این وضعیت نتیجه عملکرد خود نتانیاهو است. 

 

* «کمیته ترتیبات کنست» چیست؟

این کمیته یک نهاد با عمری کوتاه‌ است که توسط هر کنست جدید برای مدیریت دستور کار پارلمان و انجام بسیاری از اقدامات خود در بازه زمانی سوگند خوردن کنست جدید و تشکیل رسمی ائتلاف حاکم برای ایجاد کابینه به وجود می‌آید. این کمیته با وجود زمان کوتاهی که امور را در اختیار دارد، از اختیارات بالایی برخوردار است. کنترل‌کننده این کمیته مسؤول ایجاد کمیته‌های جدید کنست، تعیین کرسی‌ها و اعضای آنها برای دوره موقت و هماهنگی دستور کار قانونگذاری بین فراکسیون‌های پارلمان با دولت موقت است. بر این اساس هرکسی که کمیته ترتیبات را کنترل کند، برنامه قانونگذاری را کنترل می‌کند و این مهم است، زیرا هنگامی که نتانیاهو کنترل این کمیته را از دست دهد، تقریبا به طور قطع توانایی خود در قانونگذاری برای حل مشکلات خود را از دست خواهد داد؛ مسائلی نظیر مصوبات کمیته در رابطه با اینکه شخصی که دارای پرونده قضایی باز است، امکان تصدی پست نخست‌وزیری را نخواهد داشت؛ موضوعی که طی روزهای گذشته در برخی خبرها به آن اشاره شد. 

 

* خرگوش‌های نتانیاهو این‌بار چه خواهند کرد؟

شهرت نتانیاهو در جامعه سیاسی اسرائیل علاوه بر پرونده‌های فسادش، به خرگوش‌هایی است که در مواقع بحران از کلاه خود خارج می‌کند. این اصطلاحی است که منتقدان و حامیان وی در سال‌های اخیر درباره او زیاد به کار برده‌اند. در شرایط فعلی نیز پس از اینکه نتانیاهو در رابطه با تشکیل کابینه و جلب نظر دیگر احزاب همسو موفق نبود، به دنبال تغییر زمین و شکل بازی است؛ سناریویی که انتخاب نخست‌وزیر با رای مستقیم شهروندان صهیونیست را دنبال می‌کند. هفته گذشته، استراتژیست‌های حزب لیکود یک طرح عجیب و غریب برای حل بحران تشکیل کابینه ارائه دادند. این پیشنهاد که توسط حزب لیکود تهیه و روز دوشنبه توسط حزب ارتدوکس شاس در کنست ارائه شد، بر این اساس بود که کنست قانونی را تصویب کند تا انتخاب نخست‌وزیر در مدت 30 روز، با پارلمان کنار گذاشته شود؛ طرحی که به ظاهر باعث ممانعت از انحلال کنست و در عین حال انتخاب نخست‌وزیر می‌شود. «آریه دری» رهبر حزب شاس هنگام اعلام این پیشنهاد گفت: «این لایحه» بن‌بستی را که اسرائیل در آن قرار دارد حل می‌کند. این در حالی است که تحلیلگران معتقدند این طرح نیز مانند همه طرح‌هایی که در 2 سال گذشته برای حل بحران تشکیل کابینه از سوی کنست مطرح شد، ابزاری برای اعطای فرصت بیشتر به نتانیاهو برای بقا در سمت موقت و عبور از وضعیت بحرانی پرونده‌های فساد است. این لایحه مورد تمسخر و انتقاد بسیاری از جریان‌های سیاسی قرار گرفته است. مخالفان این لایحه با بیان اینکه پیش از این بین سال‌های 1996 تا 2001 سه مرتبه این نوع طرح‌ها مطرح شده است، معتقدند این لوایح منجر به تضعیف احزاب و جایگاه کنست خواهد شد. نکته بعد اینکه وقتی یک اردوگاه سیاسی با مجموعه اعضای خود نمی‌تواند اکثریت را به دست آورد، چطور یک شخص می‌تواند این مساله را حل کند.

 

*  بحران سیاسی در رژیم صهیونیستی

اواخر ماه مارس سال جاری «رووین ریولین» رئیس رژیم صهیونیستی در آستانه برگزاری چهارمین انتخابات کنست (پارلمان) این رژیم تاکید کرد برگزاری چهارمین انتخابات طی ۲ سال گذشته، بیانگر وجود بحران در فلسطین اشغالی است. این بحران سیاسی که از سال 2018 و پس از ناتوانی جریان‌های سیاسی برای تشکیل کابینه مستقل پدید آمد، تاکنون ادامه یافته است. در این مدت رقابت اصلی بین بنیامین نتانیاهو از حزب لیکود و بنی گانتس، وزیر جنگ این رژیم و رهبر جریان آبی و سفید بود. پس از انتخابات سوم، ۲ طرف طی توافقی به تشکیل کابینه ائتلافی و چرخشی بودن پست نخست‌وزیری به صورت هر 6 ماه یک بار رضایت دادند که پس از ۶ ماه اول و پایان دوره نخست‌وزیری نتانیاهو، وی با کارشکنی در سازوکار مورد توافق عملا به این بن‌بست سیاسی شدت بخشید. سرانجام پس از هفته‌ها کشمکش و انحلال پارلمان، انتخابات چهارم در مارس 2021 برگزار شد. طبق اعلام نتیجه نهایی رای‌گیری انتخابات چهارم کنست، کمیسیون انتخابات رژیم صهیونیستی پنجم فروردین‌ماه اعلام کرد حزب راستگرای «لیکود» به ریاست «بنیامین نتانیاهو» و احزابی که متحد ذاتی‌اش محسوب می‌شوند، مجموعا ۵۲ کرسی از میان ۱۲۰ کرسی کنست (پارلمان رژیم صهیونیستی) را به دست آوردند. مجموعه‌ دیگر احزاب، با تفکرات مختلف که در تلاش برای عزل نتانیاهو از قدرت هستند نیز ۵۷ کرسی به دست آوردند. با این تفاصیل، هیچ ‌یک از ۲ طرف از ۶۱ کرسی لازم برای تشکیل کابینه برخوردار نبودند. با این حال رئیس رژیم صهیونیستی نتانیاهو را برای 28 روز مأمور به تشکیل کابینه کرد. برخی احزاب در سرزمین‌های اشغالی پیش‌تر اعلام کرده بودند تنها در صورتی‌ که نتانیاهو از حضور در کابینه رژیم صهیونیستی به عنوان نخست‌وزیر کناره‌گیری کند، آماده ائتلاف با حزب لیکود به منظور ایجاد کابینه این رژیم هستند. چنانچه هیچ‌ یک از ۲ طرف قادر به ایجاد ائتلافی متشکل از ۶۱ کرسی نباشند، رژیم صهیونیستی در رویدادی بی‌سابقه مجبور به برگزاری انتخابات برای پنجمین بار طی ۲ سال خواهد بود. 

 

* آیا نتانیاهو از قدرت کنار خواهد رفت؟

واقعیت امر این است که نتانیاهو که با مخالفت‌های گسترده داخلی مواجه است، به منظور فرار از محاکمه و زندانی شدن به دلیل فساد مالی و ارتشا، همچنان بر نشستن روی کرسی نخست‌وزیری در سرزمین‌های اشغالی پافشاری می‌کند. نتانیاهو در ۳ پرونده فساد به فریبکاری، سوءاستفاده از اعتماد عمومی و پذیرفتن رشوه متهم شده است. او اتهامات مطرح‌شده علیه خودش را رد کرده و دستگاه‌های مجری قانون و رسانه‌ها را به ضدیت با خودش متهم کرده است. نخستین جلسه دادگاه نتانیاهو در پرونده «فساد ۴۰۰۰» روز گذشته برگزار شد. نتانیاهو بعد از جلسه، محاکمه‌اش را «تلاش برای کودتا» توصیف کرد. نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی پیش‌تر روز بیستم بهمن‌ماه در دادگاه حاضر شده و به همراه شرکای جرم در پرونده‌های فساد علیه خود، تمام اتهامات وارده را رد کرده بود اما اخیرا بنی گانتس هشدار داده بود که نتانیاهو قصد دارد با اخراج دادستان کل، از روند محاکمه فرار کند. بر این اساس به نظر می‌رسد نتانیاهو تصدی پست نخست‌وزیری را همراستا با مصونیت خود تلقی می‌کند و در حال حاضر به لحاظ قانونی هیچ معادلی که بتواند این مصونیت را برای او فراهم کند، جز پست نخست‌وزیری وجود ندارد. البته برخی سناریوها پیرامون احتمال کناره‌گیری وی از نامزدی برای نخست‌وزیری و تبرئه‌ او یا حتی ریاستش بر رژیم صهیونیستی نیز مطرح شده است اما احتمال عملیاتی شدن آن با ترکیب فعلی کنست بالا نیست.

***